اژدربیگ مسجیدی
اژدر بیگ مسجیدی — 1912-جی ایلده باکی‌دا اینشا ائدیلمیشدیر. " ایتّیفاق " مسجیدی کیمی ده تانینیر. معماری — زیور بیگ احمدبیگوفدور.
| اژدربیگ مسجیدی Əjdər bəy məscidi | |
|---|---|
 | |
| عومومی بیلگی‌لر | |
| یئر | باکی ، آذربایجان جومهوریتی |
| موختصات | 40°23′9″N 49°50′16″E / 40.38583°N 49.83778°Eموختصات: 40°23′9″N 49°50′16″E / 40.38583°N 49.83778°E |
| مذهب | ایسلام |
| اؤلکه | آذربایجان جمهوریتی |
| وضعیت | عیبادته آچیق مسجید |
| معمارلیق | |
| معمار(لار) | زیور بیگ احمدبیگوف |
| معمارلیق نؤوعو | مسجید |
| معمارلیق شیوه‌سی | شیروان-آبشرون معمارلیق مکتبی |
| تیکینتی تاماملانما تاریخی | 1913 |
| تکنیک بیلگی‌لری | |
| گۆنبز(لر) | 1 |
| میناره(لر) | 1 |
لاییحه‌سی
دَییشدیراؤتن عصرین اوّل‌لرینده، 1912-1913-جو ایللرده تانینمیش خئیریه‌چی اژدر بیگ آشوربیگوف طرفیندن باکی شهرینده تیکیلیب ایستیفاده‌یه وئریلمیش مسجید آذربایجاندا مؤعتبر دینی عیبادت مرکزلریندن بیری‌دیر. بو موقدس معبد موسلمان‌لارین بیرلیگی‌نین رمزی کیمی ایلک واختلار "ایتیفاق" مسجیدی آدی ایله تانینمیشدیر.[۱]
باکی موسلمان‌لاری‌نین ان قدیم و ایری عیبادتگاهلاریندان اولان بو مسجید حاجی اژدربیگین شخصی بودجه‌سی حسابینا تیکیلیب. او زامان بو زیارتگاه 400 نفرین عیبادتی اوچون نظرده توتولوب. آنجاق شوروی حؤکومتی داغیلدیقدان سونرا بو مسجیده ده زیارته گلن‌لرین سایی خئیلی آرتدیغیندان اراضیده بؤیوک سیخلیق یارانیردی. ائله بو سببدن ده قافقاز موسلمان‌لاری ایداره‌سی مسجیدین یئنیدن قورولماسینی، عیبادت اوتاق‌لاری‌نین سایینی آرتیرماغی قرارا آلیب. حسابلامالارا گؤره، یئنیدن‌قورما ایشلری باشا چاتدیقدان سونرا بورادا 2000-ه یاخین دیندار عیبادت ائده بیله‌جک.
باکی‌نین مرکزینده قرار توتموش، اؤزو کیمی تاریخی ده قدیم و زنگین اولان اژدربیگ مسجیدی‌نین اؤزل‌لیگی اوندادیر کی، او هم ده خالق آراسیندا اژدربیگ، گؤی مسجید و یا ایتیفاق مسجیدی کیمی آدلانیر.
مسجیدین تیکیلمه تاریخی چوخ ماراقلی‌دیر. دئییلن‌لره گؤره، نبات خانیم خوجابیگ قیزی آشوربیگلی - رضایئوا تزه‌پیر مسجیدینی تیکدیرمگه باشلادیقدا قارداشی اژدر بیگ اونا کؤمک تکلیف ائدیر. نبات خانیم ایسه جاوابیندا، "اگر بئله ایمکانینیز و هونرینیز وارسا، گئدین، اؤزونوز بیر مسجید تیکدیرین" - دئییر و کؤمکدن ایمتیناع ائدیر. بئله اولدوقدا اژدر بیگ آشوربیگوف 1905-جی ایلده مسجید تیکدیرمک قرارینا گلیر و ایندیکی گؤی مسجیدین اساسی قویولور. بئله‌لیکله، مسجیدین تیکیلمه‌سی ماراقلی تصادوف نتیجه‌سینده باش وئریب. دئییلن‌لره گؤره، مسجیدین ایلک آدی ایتیفاق اولوب. اژدر بیگ آشوربیگوف مسجیدی تیکدیررکن مرامی بئله اولوب کی، بورا اوز توتان شیعه‌لر و سوننی‌لر هئچ بیر مانعه اولمادان بیرلیکده ناماز قیلاجاقلار. بو عنعنه بو گونه قدر ده قورونوب ساخلانیلیر. ماراقلی‌دیر کی، گؤی مسجید بو گونه قدر ایسلام دینی‌نین هر ایکی مذهبیندن اولان موسلمان‌لارین بیرلیکده ناماز قیلدیقلاری یگانه مکاندیر. ائل آراسیندا مسجیدین بیر نئچه آدلا چاغیریلماسینا گلینجه، بو دا تصادوفی دئییل. گونبزی‌نین رنگینه گؤره، تیکیلی ائل آراسیندا گؤی مسجید آدی ایله چاغیریلیر. اژدر بیگ رحمته گئتدیکدن سونرا مسجیده اونون آدی علاوه اولونور.
دیگر موقدس یئرلر کیمی، گؤی مسجید ده شوروی حاکیمیتی ایللرینده رپرسسیا هدفینه توش گلیب. ائله تیکیلی‌نین داخیلینده ایسلاما ضید المنت‌لرین وورولماسی بونا باریز نومونه‌دیر. ایکینجی دونیا ساواشی ایللرینده مسجید عیبادت یئری کیمی باغلاناراق باشقا مقصدلرله ایستیفاده اولونور. یالنیز ساواشدان سونرا دؤیوش ایشتیراکچی‌لاری‌نین، خوصوصیله ده باکی‌دا یاشایان موسلمان تاتارلارین موراجیعتیندن سونرا مسجید یئنیدن موسلمان‌لارین ایختیارینا وئریلیر.
معمارلیق اوسلوبونا گؤره، مسجید سمبولیک گؤرونوشه مالیکدیر. او، هم کربلاداکی مسجیدی، هم مکّه‌ده کی کعبه ائوینی خاطیرلادیر. تیکیلی اینشا ائدیلرکن موسلمان شرقینه مخصوص گئنیش معمارلیق نومونه‌لرینه دیقت یئتیریلیب.
آذربایجان پرزیدنتی الهام علی‌یئف 25مئی 2010-جو ایل تاریخده باکی شهرینده یئرلشن اژدربیگ مسجیدی‌نین برپاسی ایله علاقه دار تدبیرلر حاقیندا فرمان ایمضالاییب.[۲] فرماندا قئید اولونموشدور کی، آذربایجان جومهوریتی‌نین 2010-جو ایل دؤولت بودجه‌سینده نظرده توتولموش آذربایجان پرزیدنتی‌نین احتیاط فوندوندان اژدربیگ مسجیدینده برپا ایشلری‌نین تاماملانماسی اوچون باکی شهر ایجرا حاکیمیتینه وسایت آیریلسین.[۳][۴]
دؤولت وسایت‌لری حسابینا آپاریلان و 2007-جی ایلین آوریل آییندان باشلایان تعمیر برپا ایشلری‌نین عومومی ساحه‌سی 4 مین مترموربع اولان مسجیدین حَیطینده عیبادت اوچون خوصوصی ساحه ده آیریلیب. "اندرون" آدلانان همین یئرده عئینی واختدا 1000-ه قدر اینسان عیبادت ائده بیله‌جک. بوندان باشقا، مسجید-مجموعه قوربانگاه، ناماز سالونو داها بیر نئچه یاردیمچی اوتاق‌لار دا تیکیلیب. آلت مرتبه ایسه دستماز اوتاغی اوچون نظرده توتولوب.[۵]