قاسمیه مدرسه‌سی
قاسمیه مدرسه‌سی میلادی ۱۷۷۲-جی ایلده قورولان قازان شهرینده آپانای مسجیدینین قارشیسیندا یئرلشن و بو مسجیده باغلی اولان دینی مدرسه دیر. بو مدرسه، یئتیشدیردیگی ضیالیلار اۆچون آدلیم دیر. جدیدیسم دؤنه‌مینده فعالیت ائدن تاتار یازیچیلار بو مدرسه‌ده تحصیل آلیب یا بو مدرسه‌ده تحصیل آلانلاردان اثرلنیبلر.[۱]
| Касыймия мәдрәсәсе | |
باشقا آدلار | آپانای مسجیدینین مدرسه‌سی |
|---|---|
| چالیشدیغی زمان | ۱۷۷۲–۱۹۱۸ |
| اؤیرنجی سایی‌سی | احمد هادی مقصودی، احمد زکی ولیدی طوغان، غفور قۇل احمدوف، موسی بیگییئف، صدری مقصودی، عیاض اسحاقی، افضل شاموف، علی عسگر کمال |
| یئر | ، |
| دیل | تاتار تۆرکجه‌سی، عربجه، روسجا |
تاریخ
دَییشدیرمیلادی اون سکگیزینچی یۆز ایلین یئتمیش ایللرینده قازانین ایکینجی داش مسجیدی اولان آپانای مسجیدینین دۆزه‌لمه‌سیندن سونرا دینی بیلیملرین اؤرگدیب اؤرگشمگی اۆچون قاسمیه مدرسه‌سی قورولدو. بو دینی مدرسه ایشه باشلارکن قدیم اصول ایله ایشله‌ییردی لکن اؤز زمانینا گؤره مترقّی مدرسه‌لردن ساییلیردی. جمال ولیدی بو مدرسه‌یه گؤره دئییب:
|
قاسمیه مدرسه‌سی رفورملاراجا مدرسه‌لر آراسیندا ان بیرینجی یئری آلمیشدی، اورادا ان آدلیم مدرّسلر خدمت ائدردی. | 
|
بؤیوک یازیچی و معارفچی، شهاب‌الدین مرجانی بو مدرسه‌یه گؤره
|
|
بیرینجیسی، مدرسه‌نی آیاقدا ساخلاماق اۆچون وارلیقلارینی اسیرگه‌مه‌ین بای عائله‌لر چوخ اولدو. ایکینجیسی، محله خلقی، مسجیده امام ائدن کیمسه‌نی و مدرسه‌یه مدرّس ائدن کیمسه‌نی علم یییه‌لریندن سئچه‌بیلیردی. |
|
دئمیشدیر. شهاب‌الدین مرجانی، مدرسه‌دن حمایت ائدن تاجرلر آراسیندا احمدجان فضل الله اوغلو رحمت الله آدینی ذکر ائدیبدیر. او مدرسه‌نین ایکی طبقه‌لی کرپیج بناسینین دۆزلتمه‌سینی باشلاییبدیر. ا. ف. رحمت الله میلادی ۱۸۸۰-جی ایلده یانقیندا ضرر گؤرن مرجانی مدرسه‌سینین ده یئنیدن آیاغا قالخماسینا چوخلو یاردیم ائدیبدیر. مرجانی مدرسه معلّملریندن ده میلادی ۱۸۳۰-جی ایلدن ۱۸۷۵-جی ایله‌جه خدمت ائدن اۆچ امامی ذکر ائدیبدیر، آتالی اوغلو اسحاق، صلاح‌الدین سعیدوفلار و محمدکریم محمد رحیموف. قاسمیه مدرسه‌سی میلادی ۱۹۱۸-جی ایلده دؤولت بویورماسی ایله باغلانمیشدیر.
قاسمیه مدرسه‌سینده تحصیل آلان آدلیم کیمسه‌لر
دَییشدیرقاسمیه مدرسه‌سینین آدینی دیللره سالان، اورادا یئتیشن بؤیوک یازیچیلار، معارفچیلر و روسیه مسلمانلارینین گلجه‌گینی اثرلندیرن کیمسه‌لر اولموشدور. بونلاردان احمد هادی مقصودی، صدری مقصودی، موسی بیگییئف، عیاض اسحاقی و احمد زکی ولیدی طوغان داها تانینمیشدیرلار. احمد هادی مقصودی قاسمیه مدرسه‌سینده سکگیز ایل تحصیل آلماقدان علاوه، اورادا میلادی ۱۸۹۰ ایله ۱۸۹۲-جی ایللر آراسیندا مدرّسلیک ده ائتمیشدیر.
گؤرونتولر
دَییشدیر-
موسی بیگییئف -
عیاض اسحاقی -
صدری مقصودی
قایناقلار
دَییشدیر- ^ بو گۆن قازانین قاسمیه مدرسه‌سی بناسی رسمی تؤسته آپانای مسجیدی محلّه‌سینه تاپشیریلا (تاتار تۆرکجه‌سی). تاتار-اینفورم (۲۰۱۰ جولای ۲۴).