والیبال
والیبال — هره‌سین‌ده ۶ اویون‌چو اوْلان ایکی کومان‌دا آراسین‌دا توپلا اوینانیلان ایدمان نؤوودور. ۱۹۶۴-جو ایلده‌ن یای اولیمپییا اویونلارینین پروقرامین‌دادیر. اویونون مقصدی توپو تور اوزرین‌دن آشیریب رقیب کومان‌دانین مئیدانچاسیندا یئره دیمه‌سینه نایل اولماق و بونونلا دا خال قازانماق‌دیر.[۱] پوپولیارلیق کوتله‌سینه گؤره کومان‌دا ایدمان نؤولرین‌ده فوتبال و بسکتبالدان گئری قال‌سا دا، بۇ گون والیبال هندبول، بوز خوککئیی، راقبی کیمی مشهور ایدمان نؤولرین‌دن داها چوخ آودوتورییایا مالیک‌دیر. سون دؤورلر بؤیوک مایلییه‌لر یاتیریلان والیبال ان چوخ پول قازان‌دیران ایدمان نؤولرینین توپ ۱۰ سیاهی‌سینا گیره بیلممیش‌دیر.[۲]
تاریخی
دَییشدیریارانیشی و دونیایا یاییلماسی
دَییشدیر
والیبال اویونو ۱۸۹۵-جی ایلده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-دا بدن تربییه‌سی معلمی ویلیام مورقان طرفین‌دن یارادیلیب.[۳] ویلیام مورقان بۇ اویونو «مینتونئتتئ» آدلاندیرمیش‌دی.[۴] ایلک والیبال اویونو ایسه ۷ ایول، ۱۸۹۵-جی ایلده تشکیل اولونوب.[۳] یمجا (ایسپرینقفیلد گنج کیشیلر خریستیان بیرلیگی) آدلی درنیین عضوو اوْلان ویلیام مینتونئتتئ اویونونو گنجلرین ایدمانلا مشغول اولماسی اۆچون ایرلیلتمیش، بسکتبال، بئزبول، تنیس و هندبولون بعضی فونک‌سییالارینی بۇ اویون‌دا بیر آرایا گتیرمیش‌دیر. مورقان تورو تنیس‌دن نومونه گؤتورموش و اونون اوزون‌لوغونو هارداسا ۱۸۳ سم-ا قدر یوکسلتمیش‌دیر کی، بۇ دا اورتا اینسان بویونون بیر قدر اوزرین‌ده ایدی.[۵] بئله کی، او، تنیس مئیدانچاسین‌دان ایستیفاده ائدرک ایش آداملارینین هره‌سینی تورون بیر طرفینه کئچیرمیش‌دیر. باسکئتبول توپونون کامئرین‌دن دوزلتدیی ائلاستیک توپلا ایسه زربه وورماقلارینی و رقیب طرفه گؤندرمه‌لرینی ایستمیش‌دیر. بونونلا دا او، چوخ دا یوروجو اولمایان، ایله‌نجه مقصدلی، زده‌له‌نمه‌لره یول آچمایان رقابت هیس‌لی بیر اویونون اساسینی قوی‌دو.[۶]
۱۹۰۶-جی ایلده ایسپرینقفیلد کوللئجین‌ده ی.م.ج. آ کونقرئ‌سی بیر آرایا گله‌رک دؤکتور مینتونئتتئ آدینی «ووللئیبالل» اولاراق دییشدیرمیش‌دیر. چونکی، اویون‌دا اساس مقصد توپو اؤنه و گئرییه گتیرمک ایدی کی، بۇ دا اینگیلیس دیلین‌ده «ووللئی» دئمک ایدی. بیر اویون کیمی والیبال ایلک اؤنجه آمریکا بیرلشمیش ایشتاتلاریندا ایش آداملاری طرفین‌دن اوینانیلان مئیدانچادا گؤرولموش‌دور. ۱۹۰۰-جو ایلده کانادا بۇ ایدمان نؤوونو منیم‌سه‌یه‌ن ایلک اؤلکه اولموش‌دور. بئینلخالق شیرکت اوْلان ی.م.ج. آ ایسه وولئیبولو بوتون دونیایا یایماق دا رهبرلیک رولونو اوینامیش‌دیر. ایلک بئینلخالق تورنیر ایسه ۱۹۱۳-جو ایلده آسیا قیته‌سین‌ده کئچیریلمیش‌دیر. تورنیره چین، ژاپون و فیلیپپین قاتیلمیش‌دیر. تورنیرده سئتلرده‌کی خال سایی ۲۱ اولموش‌دور.[۵]
بیرینجی دونیا ساواشی ایللرین‌ده آوروپایا گئدن آمریکان عسگرلری وولئیبولو بۇ قیته‌ده تانیتماغا باشلامیشلار.[۷] ۱۹۱۷-جی ایلده ی.م.ج. آ نماینده‌لری بۇ ایدمانی فرانسهدا دا یایمیشلار. عئینی ایلده چئخوسلوواکییادا اوینانماغا باشلانمیش‌دیر و سئتلرده‌کی خال سایی ۲۱-دن ۱۵-ا ایندیریلمیش‌دیر.[۵] ۲٬۱۳ متر اوْلان تور یوکسک‌لیگی ۲٬۴۳ متره یوکسلدیلمیش‌دیر. ۱۹۱۸-جی ایلده ایسه مئیدانچاداکی اویون‌چولارین سایی ۶ نفر قبول ائدیلمیش‌دیر.[۷] ۱۹۲۰-جی ایلده آرتیق شرقی آوروپادا دا مشهورلاشان والیبال‌دا هر اؤلکه فرق‌لی قای‌دالارا ریایت ائدیردی. مثلاً، آسیا قیته‌سینه والیبال ۹ نفرله و داها آلچاق تورلا اوینانیلیردی. ۱۹۳۰-جو ایلده ایسه والیبالون پلیاژدا اوینانیلان فورماسی چیمرلیک وولئیبولو مشهورلاشمیش‌دیر.[۵]
ایلک والیبال تورنیرلری و ایشتیراک‌چی اؤلکه‌لر
دَییشدیر
ایلک بئینلخالق والیبال تورنیری ۱۹۲۲-جی ایلده ی.م.ج. آ-نین چئمپیوناتیندا ۱۱ اوستان‌دن ۲۷ کومان‌دانین قاتی‌لی‌می ایله گرچکلشمیش‌دیر. آلتی ایل سوْنرا ایسه یئنی قای‌دالارا احتیاج اولدوغو گؤرولموش و اوسوبا (آمریکا بیرلشمیش ایالتلری والیبال فدراسیاسی) قورولموش‌دور. ۱۹۳۷-جی ایلده بوستوندا غئیری-پئشکار ایدمان نؤولری بیرلیینین قراری ایله همین فئدئراسییا والیبال‌دا قانونوئریجی و ایجراچی اورقان اولموش‌دور.[۸][۹]
۱۹۴۶-جی ایلده ایلک دفعه اولاراق جنوبی آمریکا والیبال کونفدراسیونو یارادیلمیش‌دیر.[۱۰] برازی‌لییالی سئلیو نئقرئیروس دئ بارروس آدلی شخص بۇ کونفئدئراسییاسینین رهبری اولور.[۱۰] ماراق‌لی‌سی بودور کی، جنوبی آمریکا والیبال کونفدراسیونو بئینلخالق والیبال فدراسیاسیندان داها اؤنجه یارادیلمیش‌دیر. بئله کی، یالنیز ۱۹۴۷-جی ایلده پاریسده تشکیل اولونان بئینلخالق کونقرئس‌ده بئینلخالق والیبال فئدئراسییاسینین اساسی قویولموش‌دور. بۇ فئدئراسییایا ایلک آبونه اوْلان اؤلکه‌لر ایسه بونلار ایدی: آمریکا بیرلشمیش ایالتلری، بلژیک، برازی‌لییا، فرانسه، هوللان‌دییا، ایتالیا، ماجاریستان، مصر، پورتوقالییا، لهیستان، اوروقوای و یوقوسلاوییا.[۵] برازی‌لییا ایله اوروقوای عئینی زامان‌دا جسو-نین دا اوولری ایدی.[۱۱] یالنیز بون‌دان سوْنرا ۱۹۵۲-جی ایلده آسییا والیبال کونفدراسیونو، ۹ ایل سوْنرا ایسه آوروپا والیبال کونفدراسیونو یارادیلمیش‌دیر.[۱۲] قوزئی آمریکا و آفریقاداکی ایلک بئله قوروملارین یارادیلماسی ایسه ۱۹۷۲-جی ایلادک سونلانمیش‌دیر.
۱۹۴۷-جی ایلک دفعه اولاراق والیبال اوزره دونیا چئمپیوناتی تشکیل ائدیلمیش‌دیر. کیشیلر آراسین‌دا کئچیریله‌ن تورنیرده سون‌دا قالیب آدینا شابلون:KMVK لاییق گؤرولموش‌دو. ۱۹۵۲-جی ایلده ایسه قادینلار آراسین‌دا دونیا چئمپیوناتی تشکیل اولونموش‌دور. شابلون:MVK-نین چئمپیون‌لوغو ایله بیته‌ن تورنیرده شابلون:MVK ایکینجی، شابلون:MVK ایسه اۆچونجو یئری توتموش‌دو. دیگر ایشتیرکاچی اؤلکه‌لردن شابلون:MVK, شابلون:MVK, شابلون:MVK, شابلون:MVK, شابلون:MVK میلّیلری ایسه سیرالارینا گؤره دؤردونجو، سککیزینجی یئرلرده قرارلاشمیش‌دیلار.[۱۳]
اولیمپییا اویونلاریندا
دَییشدیر
.jpg)
والیبال اویونو ۱۹۵۷-جی ایلده بئینلخالق اولیمپییا کومیته‌سینین بولقاریستانین باشکندی سوفییادا کئچیردیی ۵۳-جو سئس‌سییاسین‌دا یای اولیمپییا اویونلارینین پروقرامینا سالینمیش‌دیر.[۴] قرارا اساساً یئددی ایل سوْنرا یعنی؛ ۱۹۶۴-جو ایلده توکیودا کئچیریله‌ن یای اولیمپییا اویونلارینین ایدمان یاریشلاری پروقرامین‌دا والیبالون‌دا ۲ نؤوو اولمالی ایدی. بونلار کیشی و قادین میلّی والیبال کومان‌دالارینین ایشتیراک ائدجیی تورنیرلر ایدی. سون‌دا سووئت سوسیالیست رئسپوبلیکالاری اتفاقینین اولیمپییاچیلاری کیشیلرین یاریشلارین‌دا ایلک اولیمپییا چئمپیونلاری اولموش‌دولار. گوموش مئدالی ژاپون، بورونج مئدالی ایسه چئخوسلوواکییا اولیمپییاچیلاری قازانمیش‌دیلار. یاپونییانین چئمپیون‌لوغو ایله باشا چاتان قادینلارین تورنیرین‌ده ایسه گوموش مئدال سسری-یه، بورونج مئدال ایسه لهیستانیا قیسمت اولموش‌دور.[۱۴]
۱۹۷۲-جی ایلادک یای اولیمپییا اویونلاریندا والیبال یاریشلاری چوخ فرق‌لی سیستم‌ده کئچیریلیردی. بئله کی، کیشیلرین یاریشین‌دا اولیمپییا اویونلارینا لیسئنزییا الده ائتمیش ۱۰ کومان‌دا بیر قروپا توپلانیردی و بۇ کومان‌دالار هامی‌سی بیر-بیری ایله قارشیلاشیردی. لیقا اوسولو ایله کئچیریله‌ن دوققوز تورلوق اویونلاردا ایلک اوچ یئری توتموش کومان‌دالار آکتیوینه مئدال یازدیریردی. بۇ سیستم ایسه هئچ ده صرفه‌لی دئییل‌دی. چونکی، بعضی ضعیف کومان‌دالار آرتیق تورنیرین اورتالارین‌دا توپلادیغی آز خاللارلا مئدال شانسلارینی ایتیریردیلر و اونلارین بیر-بیری ایله کئچیردیکلری قارشیلاشمالار هئچ بیر ماراغا سبب اولموردو. بئینلخالق اولیمپییا کومیته‌سی ده بۇ حادثه‌نی یاخین‌دان مۆشاهیده ائدرک چوخ موهوم قرارا ال آتدی. بئله کی، ۱۹۷۲ یای اولیمپییا اویونلاریندان ائتیبره‌ن کیشیلرین یاریشلارین‌دا کومان‌دالارین سایی ۲ عدد آرتیریلاراق ۱۲-ا چیخاردیل‌دی و سیستم‌ده ده دییشیک‌لییه ال آتیل‌دی.[۱۵] یئنی سیستمه اساساً کومان‌دالار بیر قروپ‌دا دئییل، ۲ قروپ‌دا موباریزه آپارمالی ایدیلر. هر قروپ‌دا ایلک دؤرد یئری توتان میلّی کومان‌دالار ایسه دؤرددبیر فینال مرحله‌سینه یوکسلیردی. بۇ مرحله‌ده مووافیق اولاراق «آ» قروپونون بیرینجی‌سی «ب» قروپونون دؤردونجوسو ایله، ایکینجی‌سی اۆچونجوسو ایله، اۆچونجوسو ایکینجی‌سی ایله، دؤردونجوسو ایسه بیرینجی‌سی ایله قارشیلاشیردی. همین مرحله‌ده قالیب گلمیش کومان‌دالار ایسه یاریمفینال، داها سوْنرا ایسه فینال مرحله‌سینه یوکسلیردی. فینال‌دا قالیب گلمیش کومان‌دا قیزیل، مغلوب اولموش کومان‌دا گوموش مئدالی الده ائدیردی. بورونج مئدالی ایسه یاریمفینال‌دا مغلوب اولموش کومان‌دالارین علاوه اویونون‌دا قالیب کیمی چیخان کومان‌دا قازانیردی.[۱۶] بۇ اصوللا کئچیریله‌ن ایلک یاریش‌دا – مونهئن اولیمپیاداسیندا یاپونییا کیشی میلّی کومان‌داسی قالیب گلمیش‌دیر.[۱۷] قئید ائدک کی، تورنیرین ماراغینی بیره-بئش آرتیران بۇ سیستم حال-حاضردا دا اولیمپییا اویونلاریندا هم کیشیلرین، هم ده قادینلارین یاریشین‌دا ایستیفاده اولونور.[۱۸]
قادینلارین ایلک اولیمپییا یاریشلارین‌دا دقت چکه‌ن کومان‌دا سسری ایدی. اونلار ۱۹۶۴ و ۱۹۶۸ یای اولیمپییا اویونلاریندا قیزیل مئداللاری قازانمیش‌دیلار. هر ایکی یاریش‌دا مئدال قازانان دیگر بیر اؤلکه ایسه ژاپون ایدی. بۇ کومان‌دانین اولیمپییاچیلاری ایلک اولاراق گوموش، سوْنرا ایسه بورونج مئدالی الده ائتمیش‌دیلر. اونلار ۱۹۷۲-جی ایلده کیشیلرین یاریشین‌دا ایسه قیزیل مئدالی قازاناراق والیبال تاریخلرین‌ده ایلک اولیمپییا قیزیللارینی الده ائتدیلر. ۱۹۸۴ یای اولیمپییا اویونلاریندا ایسه اوولکی تورنیرلرین فاووریتی سسری نه کیشیلرین یاریشین‌دا، نه ده قادینلارین یاریشین‌دا ایشتیراک ائتمیش‌دیر. بئله کی، سسری اولیمپییاچیلاری لوس آنجئلئس شهرین‌ده کئچیریله‌ن یاریشلاری بویکوت ائتمیش‌دیلر.[۱۹] سون‌دا قادینلارین تورنیرین‌ده چین قادین میلّی والیبال کومان‌داسی گولموش‌دور. اونلار فینال‌دا ائو صاحبی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری والیبال‌چولارینا هئچ بیر سئت وئرممیش‌دیر.[۱۹] کیشیلرین تورنیرین‌ده ایسه بۇ سفر آمریکالیلار هئچ بیر رقیبینه شانس وئرممیش‌دی. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-لیلار یاریمفینال‌دا کانادا، فینال‌دا ایسه برازی‌لییا والیبال‌چولارینی "۳–۰" کیمی قورو حسابلا مغلوب ائتمیش‌دیلر.[۲۰]
۲۰۱۲ لندن یای اولیمپییا اویونلاریندا روسیه کیشیلرین یاریشین‌دا موستقیل اولدوق‌دان سونراکی ایلک قیزیل مئدالینی الده ائدرک اولیمپییا اویونلارینین تاریخینه کئچمیش‌دیر.[۲۱] فینال‌دا مغلوب ائتدیکلری برازی‌لییا میلّی‌سی قادینلارین تورنیرین‌ده بؤیوک ازمکارلیق گؤستره‌رک قیزیل مئدال الده ائتمیش و عومومیتله همین اولیمپیادادا والیبال ایدمانین‌دان ایکی مئدال الده ائتمیش‌دی. اونلارا قیزیل مئدالی قازانماق ایسه هئچ ده آسان باشا گلمیر. جنوبی آمریکالیلار یئر آلدیقلاریی «ب» قروپون‌دان سون آندا تورکیه میلّیل کومان‌داسینی گئری‌ده قویاراق دؤردونجو اولموش و دؤردبیر فینال مرحله‌سینه سون بیلئتی الده ائتمیش‌دی.[۲۲][۲۳] بۇ مرحله‌ده کیشیلرین فینالین‌دا اودوزاجاقلاری روس والیبال‌چولارینی گرگین کئچه‌ن ۵ سئتین سونون‌دا "۳–۲" حسابی ایله مغلوب ائدرک یاریمفینالا یوکسلمیش‌دی. یاریمفینال اویونون‌دا روسیه قارشی‌سین‌داکی ازمکار اویون‌دان سوْنرا بیر قدر یورغون اولماسینا رغمه‌ن ایتالیایا هئچ بیر شانس وئرممیش و "۳–۰" قالیب گلمیش‌دیر.[۲۴] فینال‌دا، ۱۱ آوقوست ۲۰۱۲ تاریخین‌ده لندنداکی ائارلس جوورت ائخهیبیتیون جئنترئ آرئناسین‌دا اون اوچ مین آزارکئشین اؤنون‌ده اوینانیلان ماتچ‌دا ۳–۱ قالیب گله‌رک قادینلارین یاریشین‌دا ایکینجی عمومی‌لیک‌ده ایسه دؤردونجو اولیمپییا قیزیلینی قازانمیش‌دیر.[۲۵][۲۶][۲۷] بونونلا دا برازی‌لییا اولیمپییا اویونلارینین والیبال تاریخین‌ده ان اوغورلو ایکینجی کومان‌دا اولماغی باجاردیلار. عمومی رئیتینق ایسه آشاغی‌داکی کیمی‌دیر:
| یئر | کومان‌دا | قیزیل | گوموش | بورونج | مئدال |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ |  شوروی |
۷ | ۴ | ۱ | ۱۲ |
| ۲ |  برزیل |
۴ | ۳ | ۲ | ۹ |
| ۳ |  ژاپون |
۳ | ۳ | ۳ | ۹ |
| ۴ |  بیرلشمیش ایالتلر |
۳ | ۳ | ۲ | ۸ |
| ۵ | شابلون:CUB | ۳ | ۰ | ۲ | ۵ |
| ۶ |  چین |
۲ | ۱ | ۲ | ۵ |
| ۷ |  روسیه |
۱ | ۳ | ۲ | ۶ |
| ۸ |  هولند |
۱ | ۱ | ۰ | ۲ |
| ۹ |  لهیستان |
۱ | ۰ | ۲ | ۳ |
| ۱۰ |  یوقوسلاوی |
۱ | ۰ | ۱ | ۲ |
| ۱۱ |  ایتالیا |
۰ | ۲ | ۳ | ۵ |
| ۱۲ |  دوغو آلمان |
۰ | ۲ | ۰ | ۲ |
| ۱۳ |  بولغاریستان |
۰ | ۱ | ۱ | ۲ |
| شابلون:TCH | ۰ | ۱ | ۱ | ۲ | |
| ۱۵ |  پرو |
۰ | ۱ | ۰ | ۱ |
 Unified Team |
۰ | ۱ | ۰ | ۱ | |
| ۱۷ |  آرژانتین |
۰ | ۰ | ۱ | ۱ |
| شابلون:PRK | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
 جنوبی کوره |
۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
 رومانی |
۰ | ۰ | ۱ | ۱ |
والیبالون آذربایجانا گلیشی
دَییشدیر
آذربایجاندا والیبال هله ۲۰-جی عصرین اورتالارین‌دان مشهورلاشماغا باشلامیش‌دی. خصوصیله قادین وولئیبولو اؤلکه‌ده توسعه ائدیردی. دونیادا ایلک و هلکی یئگانه ۴ دفعه اولیمپییا موکافات‌چی‌سی اوْلان والیبال‌چو محض آذربایجان والیبال مکتبینین یئتیرمه‌سی اوْلان ایننا ریسکالدیر. ۱۸ یاش‌لی آذربایجان‌لی والیبال‌چو ایننا ریسکال شابلون:MVK میلّی کومانداسییلا ۱۹۶۲-جی ایلین دونیا چئمپیوناتیندا ایشتیراک ائتدی. یالنیز فینال‌دا مغلوب اوْلان سسری ییغماسی گوموش مئداللارا صاحب چیخیر. بۇ گنج آذربایجان‌لی وولئیبولچونون بئینلخالق آرئنادا ایلک اوغورو اولور. ایلک آلتیلیغین اساس اویون‌چوسونا چئوریله‌ن ایننا ریسکال آردیجیل اولاراق ۴ اولیمپییا اویونلاریندا ایشتیراک ائدیر و کومان‌دانین لیدئرلرین‌دن بیرینه چئوریلیر. یای اولیمپییا اویونلاریندا قازاندیغی ۴ مئداللا تاریخی رئکوردا ایمضا آتمیش اولور.[۲۸] قوروروئریجی‌دیر کی بۇ رئکورد هله ده یئنی‌لنمه‌ایب و بیر آذربایجان والیبالونون یئتیرمه‌سی بۇ اونوانی داشیییر. بئله کی، ایننا ریسکاللا برابر داها بیر آذربایجان‌لی والیبال‌چو، باکی والیبالونون یئتیرمه‌سی وئرا لانتراتووا دا ایکی دفعه سسری ییغماسینین ترکیبین‌ده اولیمپییا اویونلارینین موکافاتلارینی قازانمیش‌دیر؛ و داها بیر قوروروئریجی فاکت اوندان عبارت‌دیر کی سسری ییغماسی کیمی بؤیوک والیبال‌چو سئچیمینه مالیک اوْلان والیبال کومان‌داسینین هئیتین‌ده ایکی آذربایجان‌لی والیبال‌چو چیخیش ائتمیش‌دیر و اونون ان بؤیوک اوغورلارین‌دا پای صاحبی اولموش‌دور.[۲۹]
۱۹۶۶ و ۱۹۷۲-جی ایللرده آذربایجانین قادینلاردان عبارت نئفت‌چی والیبال کلوبو سسری چئمپیوناتینین بورونج موکافاتلارینی قازانمیش‌دیر. نئفت‌چی والیبال کلوبونون اویون‌چولاری همچینین ۱۹۶۷-جی ایلده آذربایجان میلّی کومان‌داسی آدی آلتین‌دا سسری اؤلکه‌لری چئمپیوناتلارینین بورونج موکافاتلارینی قازانمیشلار.[۲۹] باکینین بمکز کومان‌داسی ۱۹۹۰-جی ایلده سسری چئمپیوناتینین بورونج موکافاتینا ییه‌لنیر و آردین‌دان ۱۹۹۱-جی ایلده سسری کوبوکونون قالیبی اولور. بۇ کوبوک سسری-نین داغیلماسی سببیله سون کوبوک اولور. ۱۹۹۳-جو ایلده بمکز کومان‌داسی ایلک موستقیل آذربایجان والیبال کلوبو آدی آلتین‌دا آوروپا کوبوکلار کوبوکو تورنیرین‌ده ایشتیراک ائدیر و یالنیز فینال‌دا مغلوب اولاراق آوروپا کوبوکونون گوموش مئدالینی قازانیر.[۲۹] موستقیل‌لیک قازاندیق‌دان سوْنرا آذربایجان قادین میلّی والیبال کومان‌داسی ۱۹۹۴-جو ایلده برازی‌لییادا کئچیریله‌ن دونیا چئمپیوناتیندا ایشتیراک ائدیر و ۹-جو یئری توتور. سندلرین دولدورولماسی زامانی ائدیله‌ن سهولرین اوجباتین‌دان یوکسلیش‌ده اوْلان آذربایجان میلّی کومان‌داسی بئینلخالق والیبال فدراسیاسی طرفین‌دن ۳ ایل مدتینه دیسکوالیفیکاسییا اولونور. اولدوقجا قوت‌لی و پئرسپئکتیولی والیبال‌چولارا مالیک اوْلان آذربایجان وولئیبولو بۇ اوچ ایل عرضین‌ده اینانیلماز ایتکیلره معروض قالیر؛ و بئله‌لیکله یئلئنا شابووتا، آللا هسنووا، آللا تئتئرینا، ویکتورییا راووا، اوکسانا مممدیارووا کیمی اویون‌چولار تورکیه، روسیه و باشقا اؤلکه‌لره اوز توتمالی اولورلار. بۇ اویون‌چولارلا یاناشی فئلیکس مممدوو، فایق قارایئو کیمی تانینمیش متخصصلر ده تورکیه کیمی اؤلکه‌لره اوز توتورلار؛ و تصادۆفی دئییل کی، اونلارین سیی نتیجه‌سین‌ده تورکیه‌ده والیبال داها دا توسعه ائتمه‌یه باشلادی. فایق قارایئو تورکیه میلّی کومان‌داسینی آوروپا ائلیتاسینا چیخارداراق بؤیوک بیر اوغورا ایمضا آتدی. اوزون مدت تورکیه‌ده چیخیش ائتدیک‌دن سوْنرا آذربایجانین او زامانکی اولیمپییا کومیته‌سینین دؤولت باشکانی، ایندیکی اؤلکه دؤولت باشکانی جناب ایلهام الیئوین شخصی تشببوسو ایله فایق قارایئو و والیبال‌چو قیزلاریمیز آذربایجان والیبالونا قایتاریل‌دیلار. البته زامانلا برابر پوتئنسیال ایتکیسیله ده اوزلشمه‌لی اولدوق. آذربایجان والیبالونون ان گله‌جک ود ائدن اویون‌چولاری ویکتورییا راووا، نیسه قولیئوا، مئلیس همشری و باشقا نئچه-نئچه اویون‌چولار بیر داها آذربایجانا قاییتمادیلار. ایندی اونلار فرانسه، تورکیه کیمی کومان‌دالارین هئیتین‌ده قازانیلان اوغورلاردا پای صاحبی اولموشلار. اما اونلارسیز بئله اوغور اؤزونو چوخ گؤزلتمیر. فایق قارایئو وئتئران والیبال‌چولاریمیز شابووتا، هسنووا کیمی اویون‌چولارین یانینا یئتیشدیردیی گنج اویون‌چولاری دا علاوه ائدرک اوغورلارین داوامینی گتیرمه‌یه باشلاییر.[۳۰]
اویونون قایدالاری
دَییشدیرمئیدانچا
دَییشدیر
والیبال مئیدانچاسینی ۱۸خ۹ م اؤلچولو بیر دوزبوجاق‌لی قبول ائده بیلریک. بئله کی، او، اورتادان تورلا ۹ مترلیک ایکی کومان‌دا ساحه‌سینه آیریلمیش‌دیر. اوزون‌لوغو ۱۸ متر اوْلان مئیدانچانین ائنی ایسه ۹٬۵۰ متردیر.[۳۱] تورون گئنیش‌لیگی ۱ متره برابردیرسه، اونون هر ایکی یانین‌دا اوْلان آنتئنین اوزون‌لوغو ۱۸۰ سانتیمتردیر. بۇ آنتئنلر و اونلارین کنارلاری مئیدانچا خاریجی ساییلیر. بئله کی، اگر توپ آنتئنین کنارین‌دان کئچرسه توپون دوشجیی یئر گؤزلنیلیر، (توپ رقیب مئیدانچاسینین خال بؤلگه‌سینه دوش‌سه بئله خال ساییلمیر) آنتئنا دیدیک‌ده ایسه خال توپو آنتئنایا دی‌دیره‌ن کومان‌دانین رقیبینه وئریلیر. آنتئنانین قبول اولوموش قالین‌لیغی ۱۰ مم-دیر.[۳۲] تورون یوکسک‌لیگی ایسه کیشیلر اۆچون ۲٬۴۳ م، قادینلار اۆچون ۲٬۲۴ متردیر. بۇ یوسک‌لیک حاکملر طرفین‌دن مئیدانچینین اورتا خطین‌دن هر هان‌سی اؤلچو جیهازی ایله اؤلچولور. تورون باغلاندیغی دیرکلر ایسه ۲٫۵۵ یوکسک‌لییه صاحب‌دیر.[۳۳] اونلارین گؤرونوشو دوز و یووارلاق‌دیر. دیرکلر ایکی یان خت‌دن ۰٬۵۰ م ایله ۱ م مسافه‌ده یئرلشدیریلمیش‌دیر. عئینی زامان‌دا دیرکلری یئره تئل ایله باغلاماق قای‌دالارا ضیددیر.[۳۱]
مئیدانچانین ایچین‌ده اوْلان آزاد اویون بوش‌لوغو بوتون انگللری آشمالی‌دیر.[۳۴] آزاد اویون بوش‌لوغو مئیدانچانین بوتون حیصّه سی ساییلیر. یعنی آز اؤنجه بحث ائتدییم دوزبوجاق‌لی مئیدانچانین کنارلاری آزاد اویون بوش‌لوغونا داخیل دئییل‌دیر. اویونا باشلانارکه‌ن ده والیبال‌چولارین بۇ ساحه‌نین ایچین‌ده اولمالاری موطلق‌دیر. دیگر بیر طرف‌دن ایسه مئیدانچا آزارکئش اوتوراجاقلارینا یاخین اولمامالی‌دیر. چونکی، والیبال‌دا توپ مئیدانچانی ترک ائتدیک‌ده بئله یئره دوشمه‌سی گؤزلنیلیر. یعنی، توپو تاماشاچیلارین یانین‌دان بئله یئره دیمه‌دن، ختاسیز شکیل‌ده مئیداناچایا قایتاریرسان‌سا اویون داوام ائدیر. حتی رقیبین کنار بؤلگه‌سین‌دن ده والیبال‌چو توپو (قای‌دالار چرچیوه‌سین‌ده) گئری قایتارا بیلر.
مئیدانچادا هر ایکی کومان‌دانین طرفین‌ده یئر آلان هوجوم زوناسینین اوزون‌لوغو ۳ متردیر. بۇ زونا آغ ختله دیگر زونادان (آرخا زونا) آیریلمیش‌دیر.[۳۱] بۇ زونادا رقیب سئرویسلری زامانی ۳ والیبال‌چو دایانمالی‌دیر. ۳ والیبال‌چو دا آرخا زونادا اؤز یئرینی آلیر. والیبال‌دا هوجوملارین اکثریتی اؤن زونادان (هوجوم زوناسی) قورولور. چونکی، بورا رقیب طرفه ان یاخین حیسه‌دیر و گوج‌لو زربه ائندیرمک اۆچون ان الوئریش‌لی مؤقع‌دیر.
والیبال‌دا اویون‌چولار ساعت اقربی ایستیقامتی ایله تئز-تئز یئرلرینی دییشیرلر.[۳۵] بئله کی، هر رال‌لی سونون‌دا (رال‌لی اویون خالی دئمک‌دیر) والیبال‌چو مؤوقئیینی بیر ایستیقامت دییشیر. مثلاً، سول‌داکی شکیل‌ده ۱ نؤمره‌لی والیبال‌چو قازانیلان و یا ایتیریله‌ن بیر خال‌دان سوْنرا مؤوقئیینی ۶ نؤمره‌لی وولئیبولچونون مؤوقئیینه دوغرو دییشیر. اونون یئرینه گلدیی ۶ نؤمره‌لی والیبال‌چو ایسه ۵ نؤمره‌لی وولئیبولچونون یئرینه کئچیر. بۇ مینواللا همین ۱ نؤمره‌لی والیبال‌چو ۲ نؤمره‌لی والیبال‌چو مؤوقئیینه چاتدیق‌دا بیر خال‌دان سوْنرا یئنی‌دن اؤز اوولکی مؤوقئیینه مانئور ائتمیش اولور. بۇ دا او دئمک‌دیر کی، هر والیبال‌چو ۶ خال‌دان سوْنرا اؤز یئرینه قایی‌دیر و ۱ نؤمره‌لی خانادا اوْلان اویون‌چو موطلق ۲ رال‌لی بویونجا آرخا زونادا قالیر.[۳۵] بۇ چوخ واخت والیبال کومان‌دالاری اۆچون کیچیک بیر تاکتیکا یاراتماغا ایمکان وئریر. بئله کی، اساساً هوجوما مئییل‌لی اوْلان هوجوم‌چولار آرخا زونادا اوْلان‌دا هئچ ده لیبئرو و یا دیگر مۆدافیعه مؤوقئیین‌ده اوینایان والیبال‌چولار کیمی ایسته‌نیله‌نی وئرمیر و رقیب کومان‌دانین اویون‌چولاری دا توپو قبول‌دا ضعیف اوْلان بئله اویون‌چولارین اوستونه وورماغا چالیشیرلار. بئله‌لیکله اونلارین آرخا زونادا اولدوغو مدت‌دن ماکسیموم یارارلانماغا چالیشیرلار. آنجاق، بونو هئچ ده بوتون والیبال‌چولارا شامیل ائتمک دوزگون دئییل. هم هوجومو، هم ده مۆدافیعه‌سی یاخشی اوْلان کیفایت قدر والیبال‌چو وار.
بوتون بونلاردان باشقا والیبال مئیدانچاسیندا سئرویس زوناسی دئییله‌ن بیر ساحه واردیر. سئرویس زوناسی آرخا زونادا یئرلشه‌ن مئیدانچانین سونونجو خطین‌دن ۲۰ سم گئری‌ده، ۱۵ سم اوزونلوق‌لو ۲ قیسا ختله ایحاطه اولونور. هر ایکی خط سئرویس زوناسینین گئنیشلیینه داخیل‌دیر. سئروی‌سی قاباقجادان قبول ائدیله‌ن یئردن آتاراق داها سوْنرا ایرلی گئتمک ختا ساییلمیر (سئرویس بؤلمه‌سینه باخ). آنجاق یئنه ده سئرویس زامانی اویونچونون دوردوغو یئر سئرویس زوناسینا داخیل اولمالی‌دیر.[۳۶]
توپ
دَییشدیروالیبال توپونون چئوره‌سی ۶۵–۶۷ سم، آغیرلیغی ایسه ۲۶۰–۲۸۰ قرام‌دیر.[۳۷] قای‌دالارا گؤره یا ائستئتیک، یا دا کی سئنتئتیک دری‌دن اولمالی‌دیر. بیر رنگله یاناشی بیردن چوخ بیر-بیرینی تاماملایان رنگلرله ده بویانا بیلر.[۱] والیبال توپلارینین فیرماسی ایسه تورنیره گؤره دییشیر. مثلاً، آوروپا والیبال کونفدراسیونو اؤز تورنیرلرین‌ده ایستدیی ایسپونسورو سئچیر، عئینی قای‌دا ایله بئینلخالق والیبال فدراسیاسی و دیگر قوروملار دا تشکیلات‌چی‌لیقلاری اولدوغو یاریشلاردا توپ سئچمک شان‌سینا مالیک اولور. آنجاق یئنه ده سئچیله‌ن توپلار یوخاری‌دا گؤستریله‌ن اؤلچولرده اولمالی و قبول اولونموش ایستاندارلاردا جاواب وئرمه‌لی‌دیر.
اساس قای‌دالار و عمومی آنلاییش
دَییشدیر
والیبال ۶ اویون‌چو ایله اوینانیلان کومان‌دا ایدمان نؤوودور. والیبال‌دا اویون موطلق سئرویسله باشلانمالی‌دیر.[۳۸] سئرویس ایسه ماکسیموم سککیز سانییهیه یئرینه یئتیریلمه‌لی‌دیر.[۳۹] اویونا باشلایان ایسه حاکم طرفین‌دن پوشکاتما یولو ایله سئچیلیر. هر یئنی سئت‌ده کومان‌دالارین مئیدانچاداکی یئرلری و سئرویس باشلایان طرف دییشیلیر. بئشینجی سئت‌ده ایسه یئنه پوشکاتما ایله اویونا باشلایان طرف سئچیلیر.[۱] سئرویس باشلایان طرف مۆدافیعه اولونان طرف ساییلیر. چونکی، سئروی‌سی یاخشی قبول ائتدیک‌ده اویون قوراجاق طرف قارشی طرف اولاجاق‌دیر. عومومیتله هوجوم ائدن طرف توپا ماکسیموم اوچ، مینیموم بیر دفعه توخونا بیلر.[۴۰] بلوک توخونوش ساییلمادیغین‌دان ۴ دفعه ده توپلا اویناماق اولور.[۴۱] بیر اویون‌چو بیر هوجوم‌دا توپا یالنیز بیر دفعه توخونا بیلر. آرخا-آرخایا ایکی توخونوش جزا ساییلیر و رقیبین آکتیوینه بیر خال قازاندیریر.[۴۲] همچینین والیبال‌دا چتین آنلاردا آیاقلا دا توخونوشا ایجازه وئریلیر.[۴۳] توپ تورا دیدیک‌ده ایسه اویون دایانمیر، تورا دیه‌ن توپ هان‌سی طرفه قاییدیب‌سا همین حیسه‌ده وضعیت اوولکی کیمی داوام ائدیر. مثلاً، توپ اگر تورا دییب قاییدیب‌سا و سن توپا ماکسیموم اوچ دفعه وورموسان‌سا بۇ زامان توپلا یئنی‌دن اویناماق شان‌سین قالمیر. اویون‌چو تورا توخوندوق‌دا ایسه ماتچ دایاندیریلیر، رقیبه بیر خال و سئرویس وئریلیر. اومومومیتله هر قازانیلان رال‌لی کومان‌دالارا بیر خال و بیر سئرویس وئریر. یعنی، خالی قازاندیق‌دان سوْنرا اویون دایانیلیر و خال قازانان طرف توپو اویونا سئرویسله داخیل ائدیر. حاکم اویون‌چولاردان بیرینه ساری ورقه گؤستردیک‌ده رقیب کومان‌دایا بیر خال وئریلیر، اگر سئرویس باشلایان کومان‌دا ساری ورقه آلیب‌سا بۇ حقوقونو دا ایتیریر. قیرمیزی کارت گؤستریلدیک‌ده ایسه همین اویون‌چو او سئت‌دن اعتباراً مئیدانچادان چیخار و اویون‌چولار ساعت اقربی ایستیقامتین‌ده بیر مؤقع یئرلرینی دییشرلر.[۴۴]
والیبال‌دا هم ده سئتلر آراسی فاصیله واردیر. بۇ فاصیله زامانی اویون‌چولار دیگر سئته هازیرلانار و استراحت ائدرلر. اویون زامانی ایسه بئشینجی سئت خاریجین‌ده هر سئت‌ده اوْلان، "تئکنیکی تایم-آوت (اینگیلیسجه: technical time-out)" آدلانان بیر تئرمین ده واردیر. اویون‌چولار اۆچون فاصیله رولونو اوینایان بۇ تئکنیکی تایم-آوتلار هر سئت‌ده ایکی دفعه – کومان‌دالاردان بیرینین خالی ۸-ا و ۱۶-آ چاتدیق‌دا اولور.[۴۵] بیر دقیقه اوْلان تئکنیکی تایم-آوتلار بئشینجی سئت‌ده اولمور. اوزین‌ده ایسه بئشینجی سئت‌ده طرفلردن بیری ۸ خال قازاندیق‌دا کومان‌دالار مئیدانچاداکی یئرلرینی دییشیر. بون‌دان باشقا باش مشق‌چیلر ده هر سئت‌ده ایستدیکلری مقام تایماوت گؤتوره بیلرلر. بۇ تایم-آوت شان‌سی هر کومان‌دایا هر سئت‌ده ایکی دفعه، بئشینجی سئت‌ده ایسه بیر دفعه وئریلیر. مشق‌چی تایم-آوتلاری دا تئکنیکی تایماوتلار کیمی بیر دقیقه‌لیک استراحت و باش مشق‌چی ایله مسلهتلشمه ایمکانی وئریر. چوخ واخت مشق‌چیلر بۇ شانسلارین‌دا رقیب آرد-آردا چوخ خال قازاندیق‌دا کومان‌داسینی توپارلاماق اۆچون کریتیک آنلاردا ایستیفاده ائدیرلر. یارانان بۇ فاصیله‌لر زامانی ایسه مئیدانچانین یاش اولماماسی اۆچون تئکنیکی ایشچیلر مئیدانچانی سیلیرلر. بۇ حال والیبال‌چو قورتاریش زامانی یئری ایسلاتدیق‌دا دا مۆشاهیده اولونور.[۴۶]
خاللارین حسابلانما سیستمی
دَییشدیر
۵ سئت اوزرین‌دن اوینانیلان والیبال‌دا اساس مقصد توپ و تور اوزرین‌دن آشیریب رقیب مئیدانچاسینا دقیق گؤندرمک، یاخود دا توپو رقیبه دی‌دیره‌رک مئیدانچانین کنارینا دوشمه‌سینه شرایط یاراتماق و بئله‌لیکله‌ده خال قازانماق‌دیر.[۴۷] بزه‌ن خال سیستمی رال‌لی ده آدلاندیریلیر.[۴۸] ۲۵ خالا چاتیب ان آزی ۲ خال فرقی ایله اوستون اوْلان طرف سون‌دا سئتین قالیبی اولور.[۴۹] حساب ۲۴–۲۴ هئچ-هئچه اولدوق‌دا ایسه کومان‌دالاردان بیری موطلق ۲ خال آرخا-آرخایا قازانمالی‌دیر.[۵۰] یعنی، ۲۵–۲۴ حسابی هئچ ده سئتین قالیبی اولماق دئمک دئییل. بۇ مینواللا سئت‌ده‌کی حساب حتی "۵۰–۵۰" ده اولا بیلر. عومومیتله اویونون قالیبی اولماق اۆچون ایسه ۳ سئت‌ده قلبه قازانماق لازیم‌دیر. یعنی، سئتلرده حساب ۳–۰ و یا ۳–۱ اولدوق‌دا علاوه سئتلر اوینانیلمیر.[۵۱] سئتلر ۲–۲ اولدوق‌دا ایسه بئشینجی سئته کئچیلیر. تایبرئک (یعنی هللئدیجی) آدلانان بۇ سئت‌ده اویون ۲۵-ا قدر دئییل ۱۵-ا قدر اوینانیلیر. یئنه عئینی قای‌دا ایله خال فرقی ۲-دن آشاغی اولدوق‌دا ایسه سئت اوزانا بیلر.[۴۴] اگر بیر کومان‌دا ماتچا چیخمازسا اویونا حاضر اولمادیغی اعلان ائدیلر و جزا اولاراق سئتلرده ۲۵–۰ اویون‌دا دا ۳–۰ حساب‌لی تئکنیکی مغلوبیت آلار. بیر کومان‌دا اگر ماتچین اورتاسین‌دا اویون‌دان چکیلرسه (کومان‌داداکی اویون‌چولار اکسیک اولدوق‌دا و باشقا سبب‌لی حاللاردا) همین اویون دایان‌دیریلار و رقیب کومان‌دایا سئتی و مات‌چی قازانماق اۆچون نئچه خال لازیم‌دیرسا، همین خاللار آوتوماتیک اولاراق وئریلر. ماتچ‌دان چکیله‌ن کومان‌دا ایسه نئچه خال قازانمیش‌سا همین خاللار دا حسابین‌دان سیلینر.[۵۲]
والیبال‌دا دؤرد جور خال قازانماق قای‌داسی واردیر. بونلاردان بیرینجی‌سی رقیب مئیدانچاسینا توپون تماس ائتدیی آن، ایکینجی‌سی توپ رقیبه دیه‌رک آزاد اویون بوشلوغونون کنارینا دوشدویو آن، اۆچونجوسو رقیب یئردییشمه‌ده، مۆدافیعه‌ده و یا اویون قورماق‌دا ختا ائتدیک‌ده، دؤردونجوسو ایسه رقیب جریملندیک‌ده‌دیر.[۵۳]
حاکملر
دَییشدیر
خاللار حاکملر طرفین‌دن قئید ائدیلیر.[۵۴] حاکملر ایسه مئیدانچا حاکملری و کنار حاکملر اولماق اوزره ایکی یئره بؤلونور. مئیدانچا حاکملرین‌دن بیری تورون اوستون‌ده قوراش‌دیریلان اوتوراجاق‌دا اوتورور و باش حاکم ساییلیر.[۵۵] اوتوردوغو یئر تورون اوست بؤلگه‌سینین ۵۰ سم یوخاری‌سین‌دا اولمالی‌دیر. سون قرارلاری و سئرویس باشلانماسینا ایجازه‌نی محض او، وئریر، علین‌ده چوخ دا گور سس‌لی اولمایان کیچیک حاکم فیتی اولور.[۵۶] او، خال قازانانی گؤسترمک اۆچون علینی کومان‌دالاردان بیرینه طرف ایستیقامتلندیریر و قرارینی دییشمک حقوقونا مالیک‌دیر.[۵۷] ساری، قیرمیزی کارتلاری و سون قرارلاری یالنیز باش حاکم تعیین ائده بیلر. باش حاکم اویون‌دا تئکنیکی ایشچیلرین ده ایشینه نظارت ائدیر. کومان‌دا کاپیتانلارینین ریلرینه قولاق آسیب قرارینی دییشه بیلر. ماتچین اؤنجه‌سین‌ده باش حاکم مئیدانچانی، توپو و دیگر اشیالاری یوخلویار، اویون‌چولارین مشقلرینه نظارت ائدر و کومان‌دا کاپیتانلاری ایله بیرلیک‌ده باشلاما ووروشو اۆچون پوشکاتما ائدر. اویون اورتاسین‌دا ایسه اویون‌چولارین مؤقعلرینه دقت ائدیر. آرخا زونا اویون‌چوسو و یا لیبئرونون بلوک قورماسینا ایجازه وئرمز. ماتچ سونون‌دا ایسه یاریش جدولینی یوخلاییب ایمزالییار.[۵۸]
باش حاکمین میدانین کنارین‌دا اوْلان، کؤمک‌چی‌سی واردیر.[۵۹] فاکتیکی اولاراق همین شخص کؤمک‌چی حاکم آدلانیر.[۶۰] کؤمک‌چی حاکم باش حاکمله اوزبوز، بیر-بیرینی گؤره‌جک شکیل‌ده آیاق اوسته وظیفه‌سینی یئرینه یئتیریر.[۶۱] او، موداخیله حقوقونون اولمادیغی قرارلاردا حاکمه کؤمک ائده بیلر، آنجاق مجبور ائده بیلمز. کؤمک‌چی حاکم احتیاط اویون‌چولار سکامییاسین‌دا ایلشه‌ن اویون‌چولارا نظارت ائدر و قای‌دا پوزونتوسو اولدوق‌دا باش حاکمه بیلدیرر. کؤمک‌چی حاکملر ده باش حاکملر کیمی مشق ائدن اویون‌چولارا نظارت ائده بیلیر. تایم-آوتلارین و اویون‌چو دییشیک‌لیکلرینین سایینی حسابلاماق دا کؤمک‌چی حاکملرین ایشی‌دیر. ایکینجی تایم-آوت گؤتورولدوک‌ده و بئشینجی ایله آلتینجی اویون‌چو دیشیکیک‌لیگی ائدیلدیک‌ده باش حاکمه بیلدیریر. اویون‌چولاردان بیری زدهلندیکده کؤمک‌چی حاکم ایستیسنایی اویون‌چو دییشیکلیینه ایجازه وئرر و یا زده‌نین ساغالماسی اۆچون ۳ دقیقه گؤزلیر. ماتچ سیراسین‌دا کؤمک‌چی حاکمین آشاغی‌داکی حاللاردا فیتینی چالماسی و یا ایشاره ائتمه‌سی قاداغان دئییل‌دیر:
- رقیبین آزاد اویون بوش‌لوغونا و یا تورون آلتین‌دان کئچیلمه‌سینه
- سئرویس قارشیلایان کومان‌دانین مؤقع ختالارینا
- اویونچونون تورون آلت حیصّه سینه و یا آنتئنه تماسینا
- آرخا زونا اویون‌چوسونون و یا لیبئرونون بلوک تاماملانماسینا و یاخوددا هوجوم ووروشو ائتمه‌سینه
- توپون باشقا بیر جیسمه تماسینا
- باش حاکمین گؤره بیلمیجیی ائپیزودلاردا توپون مئیدانچا اؤرتویونو دیمه‌سینه (هان‌سی کی خال قازاندیریر)
- توپون تورون قیسمه‌ن و یا بوتونلوکله کنارین‌دان کئچمه‌سینه و یا آنتئنه تماس ائتمه‌سینه.[۶۲]
ایکی حاکم ایسه یان خط حاکملری‌دیر. اونلار اللرین‌ده قیرمیزی بای‌راقلا (حاکم بایراغی) توپون مئیدانچایا دوشدویونو، چیخدیغینی و یا توپا تماس اولدوغونو گؤستریرلر. بیر نؤو باش حاکمین قرارلارینا تأثیر ائدیرلر. یازی‌چی حاکم ایسه اویونا نظارت ائدیر. ائکسپئرتلرله بیرلیک‌ده ویدئولئنتلره باخیر، یوخلانیش آپاریر، مئیدانچا حاکملرینه کؤمک ائدیرلر. حساب حاکملری لیبئرولارین اویون‌داکی وضعیتینه فیکیر وئریب یانلیش‌لیقلاری درحال باش حاکمه بیل‌دیریلر. هم ده، باش مشق‌چیلرین ایستیی نتیجه‌سین‌ده تایم-آوت معناسینا گلن سیقنالی چالیرلار. بۇ سیقنال موطلق اویون دایاندیغین‌دا چالینمالی‌دیر.[۶۳]
اویون‌چولار
دَییشدیر
آغ-گؤی فورما ایله اوینایان سئربییادا ۱۹ نؤمره‌لی، قیرمیزی فورمالی اویون‌چو لیبئرودور.
والیبال‌دا اویون‌چولارین فورماسی کوفتا، شورت و ایدمان آیاققابیسیندان عبارت‌دیر. بزه‌ن اویون‌چولارا آیاققابی‌سیز دا اویناماق ایمکانی وئریلیر.[۶۴] بئینلخالق والیبال فدراسیاسینین یاریشلارین‌دا ایسه عومومیتله بونا ایمکان وئریلمیر. بیر کومان‌دا ان چوخ ۱۲ اویون‌چو، ۱ باش مشق‌چی، ۱ کؤمک‌چی مشق‌چی، ۱ ماساژیست و ۱ تیببی هکیمدن عبارت اولمالی‌دیر.[۶۴] اویون‌چولارین فورماسینین آرخاسین‌دان موطلق سویادلاری (آدلاری و یا لقبلری) و نؤمره‌لری قئید ائدیلمه‌لی‌دیر. نؤمره‌لر همچینین فورمانین اؤنون‌ده ده اولور. والیبال‌چولار نؤمره سئچی‌می زامانی موطلق ۱-دن ۱۸-ا قدر عددلردن ایستیفاده ائتملیدیرلر. فیوب-نین چئمپیوناتلارین‌دا و دیگر رسمی تورنیرلرده نؤمره سئچی‌می ۲۰-ا قدر ده اولور.[۶۴] نؤمره‌نین اوزون‌لوغو فورمانین اؤن طرفین‌ده ان آزی ۱۵ سم، آرخا طرفین‌ده ایسه ۲۰ سم اولمالی‌دیر.[۶۴] کومان‌دانین کاپیتانینین اؤن نؤمره‌سینین آلتین‌دا موطلق کیچیک بیر لئنت اولمالی‌دیر. کاپیتان بون‌دان باشقا ماتچ اؤنجه‌سی موسابیقه جدولینی ایمزالایار و پوشکاتمادا ایشتیراک ائده بیلر. والیبال‌چولاردان یالنیز کاپیتانین باش حاکمه اعتراض ائتمک حقوقو واردیر. بۇ سبب‌دن او، دیگر اویون‌چولارین دا اعتراضینا قولاق آسیب حاکمله موباهی‌سه ائده بیلر.[۶۵] کومان‌دا یولداشلارین‌دان فرق‌لی رنگ‌ده فورما گئیینمک (لیبئرودان باشقا) و یا ایجازه وئریلمه‌یه‌ن نؤمره ایله اویناماق قطعی قاداغان‌دیر. اویون‌چولار ریسک‌لی اولمادیغی تق‌دیرده گؤزلرینه ائینک و لینزا تاخا بیلرلر. احتیاط اویون‌چولار ایسه تایم-آوتلاردا اؤز اویون بؤلگه‌لرینین کنارین‌دا توپ‌سوز اولاراق مشق ائده بیلرلر. سئت آرالارین‌دا ایسه آزاد اویون بؤلگه‌سین‌ده ده توپلا و یا توپ‌سوز ایسینمه حرکتلری ائده بیلرلر.[۶۶]
مئیدانچادا تورون اؤنون‌ده اوْلان ۳ اویون‌چو اؤن زونا اویون‌چوسودور. اونلار ۴-جو (سول اؤن زونا)، ۳-جو (اورتا اؤن زونا) و ۲-جی (ساغ اؤن زونا) زونالاردا دورورلار. دیگر ۳ اویون‌چو ایسه آرخا زونا اویون‌چولاری‌دیر. آرخا زونا اویون‌چولاری ایسه ۵-جی (سول آرخا زونا)، ۶-جی (اورتا آرخا زونا) و ۱-جی (ساغ آرخا زونا) زونالاردا اویناییرلار.[۶۷][۶۸]
تئرمینلر
دَییشدیرسئرویس
دَییشدیر
سئرویس والیبال‌دا سئرویس زوناسین‌دان یئرینه یئتیریله‌رک توپو رقیب مئیدانچاسینا گؤندرمک اۆچون اویونا داخیل ائتمک دئمک‌دیر.[۶۹] بیر قدر قاریشیق گؤرسه‌نه‌ن بۇ تئرمینی آنلاماق اصلین‌ده چوخ ساده‌دیر. آرتیق بۇ تئرمین ایدمان سئورلر اۆچون آنلاشیق‌لی بیر سؤزدور. بئله کی، تنیسده ده توپو اویونا داخیل ائتمه‌یه سئرویس دئییلیر. بوتون والیبال ماتچلاری سئریوسله باشلانمالی‌دیر. سئرویس باشلاماق اۆچون ایسه والیبال‌چولارا ان چوخو ۸ سانییه واخت وئریلیر.
سئرویسله توپو اویونا داخیلئتمه ایکی جور اولور: یئرین‌ده‌جه سئرویس باشلاماق و تول‌لاناراق سئرویس باشلاماق. والیبال‌دا اساساً هوجوم‌چولار سئروی‌سی تول‌لاناراق اویونا داخیل ائدیرلر. بونون سببی ایسه چوخ بسیت‌دیر. بئله کی، اونلار گوج‌لو زربه‌لرینی تول‌لاناراق بیره-بئش آرتیریرلار و بئله‌لیکله قوت‌لی بیر زربه اورتایا چیخیر.[۷۰] بۇ جور سئرویسلر سماتچ سئرویسلر آدلانیر.[۷۱] یاواش سئرویسلر ایسه عادتاً توللانمایاراق یئرینه یئتیریلیر. آنجاق، تول‌لاناراق دا یاواش سئرویس یئرینه یئتیرمک مۆمکون‌دور. اگر سئرویس‌دن سوْنرا توپ بیرباشا رقیب مئیدانچاسینا دوشورسه، یا دا رقیبه بیر-ایکی دفعه دیه‌رک (توپو قورتارماغا چالیشارکه‌ن ائدیله‌ن توخونوشلار) خال قازاندیریرسا بونا ائیس (اینگیلیسجه: ace) دئییلیر.[۷۲]
اویون زامانی لیبئرودان باشقا بوتون اویون‌چولار سئرویس باشلایا بیلر. سئروی‌سی باشلاماق اۆچون ایسه موطلق باش حاکمین فیتی گؤزلنیلمه‌لی‌دیر. فیت‌دن اؤنجه باشلادیلان سئرویسلر تکرارلانیر. اویون‌چولارین سئرویس باشلاماق سیراسی ایسه اویون جدولین‌ده‌کی سیرایا گؤره اولمالی‌دیر. اگر اویون‌چو سئرویس باشلادیق‌دان سوْنرا کومان‌داسی بیر رال‌لی داها قازانارسا اوندا یئنی‌دن سئرویس باشینا همین اویون‌چو کئچر. سئرویس قارشیلایان کومان‌دا رال‌لیگی قازانان‌دا ایسه سئرویس باشلامادان اؤنجه اویون‌چولار یئرلرینی بیر مؤقع دییشر و اؤن ساغ زونادان آرخا ساغ زونایا گله‌جک اویون‌چو سئرویس باشلایار.[۷۳] سئرویس باشلاماق قای‌داسی ایسه آشاغی‌داکیلاردیر:
- توپو هاوایا بوراخدیق‌دان یا دا اللرینی چکدیک‌دن سوْنرا تک ال‌له و یا قولون هر هان‌سی بیر حیصّه سی ایله زربه ائندیریلمه‌لی‌دیر.
- توپون ساده‌جه بیر دفعه هاوایا قالدیریلماسیناا و یا الده‌ن بوراخیلماسینا ایمکان وئریلیر.
- توپون اده چئوئریلمه‌سینه و یا یئرده چیله‌نمه‌سینه ایجازه واردیر.
- سئرویس آتان اویون‌چو سئرویس باشلاما آنین‌دا و یا تولللاندیغی زامان نه مئیدانچایا، (سون خط داخیل) نه ده سئرویس زوناسینین خاریجینه آیاق باسا بیلر.
- سئرویس آتان اویون‌چو توپو اویونا داخیل ائتدیک‌دن سوْنرا سئرویس زوناسین‌دا چیخا و یا مئیدانچایا داخیل اولا بیلر.[۷۴]
پاس
دَییشدیروالیبالدا دا پاس دیگر ایدمان نؤولرین‌ده‌کی کیمی (فوتبول، بسکتبال و س) اؤتورمه آنلامینا گلیر. داها گئنیش معنادا توپو پایلاماق معناسین‌دادیر. حتی بۇ وظیفه اۆچون توپپایلاییجی مؤوقئیی ده واردیر. پاسلارین گئرییه پاس، اؤنه پاس، اوزون پاس، قیسا پاس، یوکسک پاس، آلچاق پاس کیمی نؤولری واردیر.[۷۵]
اویون‌دا ۳ توخونوشا ایجازه وئریلدیین‌دن هوجوم زامانی ماکسیموم ایکی پاسا ایجازه وئریلیر. اکثر واخت بونلاردان ایلکی توپپایلاییجییا اونوان‌لانیر، هوجوم یاخشی قورولدوق‌دا ایسه ایکینجی اؤتورمه‌لر هوجوم‌چولارا چاتدیریلیر. طرفلردن بیری هوجوم قورا بیلمدیک‌ده و سون ووروش اۆچون ایمکان تاپانمادیق‌دا ایسه توپو قارشی کومان‌دایا گؤندریر. بۇ دا بیر نؤو رقیبه پاس آدلانیر.[۷۶]
هوجوم
دَییشدیر
وولئیبولو دیگر ایدمان نؤولرین‌دن فرقله‌ن‌دیره‌ن اساس خصوصیتلرین‌دن بیری ده هوجوملارلا زنگین اولماسی‌دیر. بئله کی، توپو دوزگون قبول ائدن کومان‌دانین مقصدی درحال کئیفیت‌لی هوجوم قورماق‌دیر. طرفلردن بیرینین هوجومو خال قازاندیرمادیق‌دا ایسه عکس هوجوملا قارشی-قارشییا قالیر. بۇ دا وولئیبولو داها ماراق‌لی ائدیر. هوجوم قورماق اۆچون ایسه هوجوم ووروشو ائتمک موطلق‌دیر.[۷۷]
سئرویس و بلوک‌دان باشقا توپو رقیب مئیدانچایا گؤندرمکله باشا چاتان هر بیر تاندئم هوجوم ووروشو اولاراق دیرلندیریلیر.[۷۸] هوجوم ووروشو زامانی توپو اوووج ایچی ایله وورماق و یا توتماق اولماز، توپا دقیق و یا آیدین شکیل‌ده توخونولمالی‌دیر. توپ بوتونلوکله تور اوزرین‌دن رقیب طرفه کئچیدیک‌ده و یا رقیب کومان‌دانین اویون‌چولارین‌دان بیرینه توخوندوق‌دا هوجوم ووروشو تاماملانمیش ساییلیر. بیر اویون‌چو توپا اؤز مئیدانچاسیندا توخونماق شرطی ایله هر هان‌سی بیر یوکسک‌لیک‌دن زربه ووراراق هوجوم ووروشونو تاماملایا بیلر.[۷۹] آرخا زونا اویون‌چوسو دا اؤن زونانین گئری‌سین‌دن هر هان‌سی بیر یوکسک‌لیک‌دن هوجوم ووروشونو تاماملایا بیلر. بۇ زامان اویون‌چو توللانارکه‌ن آیاغی اؤن زونا خطینه دیمه‌مه‌لی و یا او خطی کئچمه‌مه‌لی‌دیر، آنجاق زربه‌نی ووروب قورتاردیق‌دان سوْنرا سیچراییش زامانی خطی کئچه بیلر. توپ اؤن زونادا ایک‌ن هئچ بیر اویونچونون رقیبین سئروی‌سینه قارشی هوجوم ووروشو تاماملاماسینا ایجازه وئریلمیر. ووروش زامانی توپ تورون اوزریندیکه‌ن آرخا زونا اویون‌چوسونون و یا لیبئرونون ایرلی گلیب هوجوم ووروشونو تاماملاماسی و دیگر والیبال‌چولارین رقیبین سئروی‌سین‌دن سوْنرا توپ تورو کئچممیش هوجوم ووروشو ائتمه‌سی ده جریمه ساییلیر.[۸۰]
بلوک
دَییشدیر
بلوک والیبال تورونا یاخین اویونچونون رقیب طرف‌دن گلن توپون تور اوزرین‌دن تماسلا قارشی‌سینی آلماق اۆچون تول‌لاناراق ائدیله‌ن حرکت‌دیر.[۸۱] والیبال‌دا رقیبین سئروی‌سینه بلوک قاداغان‌دیر. بلوک نؤولری آشاغی‌داکیلاردیر:
- بلوک تشببوسو – توپا توخونمادان ائدیله‌ن بلوک حرکتی‌دیر.
- تاماملانمیش بلوک – بلوکچونون توپا دیدیی آندا بلوک تاماملانمیش‌دیر.
- کوللئکتیو بلوک – ایکی و یا اوچ اویون‌چو طرفین‌دن ائدیله‌ن گوج‌لو بلوک‌دور.[۸۲]
تماسلاری تک بیر حرکت زامانی اولماسی شرطی ایله بیر و یا بیر نئچه بلوک‌چو توپا سیرا ایله (تئز و داوام‌لی اولاراق) تماس ائده بیلر. بلوک زامانی بلوک قوران اللرینی (و یا قوللارینی) تورون اوزرین‌دن رقیب طرفه کئچیره بیلر.[۸۳] آنجاق بۇ مۆدت‌ده او، توپا توخونماق اۆچون رقیبین هوجوم ائتمه‌سینی موطلق گؤزله‌مه‌لی‌دیر. آیریجا بلوک تماسی کومان‌دایا بیر ووروش اولاراق علاوه ائدیلمیر.[۸۴] بئله کی، والیبال‌دا هر کومان‌دانایا توپو رقیب مئیدانچایا گؤندرمه‌سی اۆچون ان چوخو اوچ ووروشا ایجازه وئریلیر و بلوک زامانی توپا توخونما بۇ ووروشلاردان ساییلمیر.[۸۵] بلوک‌دان سونراکی ایلک ووروش بلوک زامانی توپا توخونان دا داخیل اولماقلا کومان‌دانین هر هان‌سی بیر اویون‌چوسو طرفین‌دن ائدیلیر. آشاغی‌داکی قای‌دالار چرچیوه‌سین‌ده ائدیلمیش بلوکلار ختالی بلوکلار ساییلیر:
- بلوک‌چو رقیبینین هوجوم ووروشون‌دان اول یا دا عئینی واخت‌دا رقیب مئیدانچا بوشلوغون‌داکی توپا دیرسه.
- آرخا زونا اویون‌چوسو و یا لیبئرو بیر بلوکو تاماملایار، یا دا تاماملانمیش بلوکا قوشولارسا.
- رقیبین سئروی‌سینه بلوک قورولارسا.[۸۶]
- توپ بلوک خاریجینه گؤندریلرسه.
- آنتئنلرین چؤلون‌دن رقیبین بوشلوغون‌دا بلوک قورولارسا.
- لیبئرو اویون‌چوسو فردی یا دا کوللئکتیو بلوکا تشببوسون ائدرسه.[۸۷]
توپ قبولو
دَییشدیر
توپ قبولو (اینگیلیسجه: dig, آنادولو تورکجه‌سی: manşet) والیبال‌دا والیبال‌چولار اۆچون ان چوخ پروبلِم یارادان حرکتلردن‌دیر.[۸۸] بئله کی، رقیب هوجوملارینین هامی‌سینین قارشی‌سینی آلماق اۆچون یاخشی توپ قبول ائتمک مهارتی لازیم‌دیر. توپ قبولون‌داکی سهولر خصوصاً ده سئرویسلر زامانی کومان‌دالارین ایشینی چتینلشدیریر.[۸۹] بئله کی، یاخشی توپ قبولو هم ده کومان‌دا یولداشینا پاس آلینیر (اینگیلیسجه: dig set, آنادولو تورکجه‌سی: manşet pas).[۹۰] توپ قبولو پاسین‌دان بۇ گون حیاتیمیزدا دا کیفایت قدر ایستیفاده ائدیلیر. ان چوخ اوشاقلارین سئودیی ایستیل اوْلان توپ قبولو ایکی قولو ایچ-ایچه گتیره‌رک دیرسکله ال آراسین‌داکی حیسه ایله توپا وورما شک‌لی‌دیر.[۹۱]
توپ قبولو زامانی توپ ال‌له توتولمامالی و یا فیرلادیلمامالی‌دیر. توپون ووجودون هر هان‌سی بیر حیصّه سینه تماسینا ایجازه وئریلیر. تماسلارین عئینی آندا اولماسی شرطی ایله توپ ووجودون موختلیف یئرلرینه ده توخونا بیلر.[۹۲]
استراتژی
دَییشدیرمۆمکون هوجوملارین سخئماتیک تصویری
دَییشدیر
- موختلیف زونالاردا اویون‌چولارین ایستراتئژی هوجوملارینین سخئماتیک تصویری. نؤمره‌لر زونالاری، ماوی رنگ‌لی نؤمره‌لر ایسه اویون‌چولاری گؤستریر. قیرمیزی اوخلار ایسه مۆمکون هوجوملاردیر.
اویون‌چو مؤقعلری
دَییشدیر- توپپایلاییجی — کومان‌دانی پاسلا تعمین ائدن اویون‌چو. اویونو یؤنله‌ن‌دیره‌ن و قوران والیبال‌چودور.[۹۳] ۳-جو زونادا اویناییر، آنجاق ۲-جی زونادا دا اوینایا بیلر. بۇ اویون تاکتیکاسین‌دان آسی‌لی‌دیر. بزه‌ن تاکتییا گؤره مئیدانچادا ۲ توپپایلاییجی دا گؤرمک اولار. توپپایلاییجینین آتدیغی هر بیر پیس پاس هوجوم‌چویا دوشه‌ن ایشی داها دا آرتیرار و هوجوم‌داکی کسکین‌لیگی آزالدار.[۹۴] او، هوجومو ساغا، سولا چئویره‌رک رقیبلری چاش‌دیرا بیلر. همچینین پاسینی آتماییب حیله‌گر ووروشلا دا خال قازانا بیلر.[۹۵]
- دیاقونال — (و یا ساغ هوجوم‌چو) سئروی‌سه کئچدیی زامان اؤنه گلن و اکثر واخت اوزون پاسلا هوجوم ائدن والیبال‌چو مؤوقئیی‌دیر. توپپایلاییجی اولمادیق‌دا علاوه اویون قوروجوسو کیمی فعالیت گؤستریر. ۲-جی زونا اویون‌چوسودور.[۹۶] قوت‌لی زربه‌لری ایله هوجوم‌چولارا بؤیوک دستک اولورلار. والیبال‌دا لیبئرو ایله بیرلیک‌ده ان آز راست‌لانان مؤقع‌دیر. ۴–۲ تاکتیکاسین‌دا یئر آلمیرلار.[۹۷] مؤوقئیین صاحبلری رقیبین اوزونبوی بلوک‌چولارینا قارشی دایانیق‌لی موباریزه آپارماق اۆچون دستبوی اولمامالیدیرلار. بئله اولدوق‌دا ایسه بو، اونلار اۆچون چوخ بؤیوک اکسیک‌لیک کیمی هیسس اولونور.[۹۸]
- هوجوم‌چو — ۴-جو زونادا اوینایان و اکثر واخت اوزون پاسلا هوجوم ائدن دیگر بیر اویون‌چو مؤوقئیی.[۹۹] مئیدانچادا بۇ وظیفه‌ده اوْلان ۲ اویون‌چو اولور. اونلاردان بیری سئروی‌سه کئچه‌ن‌ده، دیگری اؤن زونایا دوغرو یئرینی دییشیر. بۇ سبه‌دن ده ۴-جو زونادان تئز-تئز هوجوم ائده بیلیر. هوجوم‌چو اگر توپا ایلک توخونان‌دیرسا درحال توپپایلاییجییا پاس آتماغا چالیشیر. اگر پاس اونا توپپایلاییجادان گلیب‌سه بیتیریجی ووروش وورار. زربه‌لرینی رقیب اویون‌چویا پارالئل و یا چاپرازدان ائندیرمک بۇ مؤقعنین صاحبلرینین اساس فونک‌سییالارین‌دان‌دیر. سون ایللرده ایجرا ائدیله‌ن ۲ نفرله سئرویس قارشیلاما سیستمینده کومان‌دانین بوتون سئرویس قارشیلاما یوکونو بۇ مؤقع‌ده اوینایان والیبال‌چولار اؤز اوزرلرینه گؤتورورلر.[۱۰۰]
- بلوک‌چو — ۳-جو زونادا اوینایان، قیسا پاسلارلا هوجوم ائدن اویون‌چو مؤوقئیی‌دیر. مئیدانچادا بۇ وظیفه‌ده اوْلان ایکی اویون‌چو یئر آلیر. بیری سئرویس باشلایان‌دا اونونلا چاپراز اوینایان بلوک‌چو اؤنه گلیر. سئرویس باشلایان آرخا زونادا اولدوغون‌دان بلوک‌چولار همیشه ۳-جو زونادان هوجوم ائده بیلیر. اویون قوروجویا یاخین اولماسی سببی ایله سۆرتلی و آلچاق پاسلارین چوخونو اورتا هوجوم‌چویا آتیر.[۱۰۱] بؤیوک باجاریق طلب ائتمه‌سی و اوزون بویلولوق مجبوریتی ایله اورتادان اویون قورماق والیبال‌دا ان چتین هوجوملاردان بیری کیمی قیمتلندیریلیر.[۱۰۲] بوتون بونلارا رغمه‌ن اورتادان اویون قورماق هوجومو باشلاتماق و رقیب مۆدافیعه‌سینی تضییق آلتین‌دا ساخلاماق اۆچون چوخ لازیم‌لی‌دیر.[۱۰۳]
- لیبئرو — والیبال‌دا یئگانه اویون‌چودور کی، کومان‌دا یولداشلارین‌دان فرق‌لی رنگ‌ده فورما گئیینیر. کومان‌دانین قورتاریجی اویون‌چوسو ساییلیر.[۱۰۴] بۇ فونک‌سییالارینا گؤره فوتبول‌داکی قاپی‌چی تئرمینینه بنزدیلیر. لیبئرولار اؤز مئیدانچالارینا دوشه‌ن توپلاری راحت قایتارماق و ائستئتیک، جلد حرکتلری راحت یئرینه یئتیرمک اۆچون دستبوی اولورلار.[۱۰۵] لیبئرو یئگانه اویون‌چودور کی، ان چوخو بیر اوزئدیجی‌سی اولور.[۱۰۶] لیبئرو زدلنمدیی مۆدت‌ده اونو اویون‌دان آلماق اولماز.[۱۰۷] اگر اویونا داوام ائده بیلمه‌یه‌جک شکیل‌ده زدلنرسه یئرینه یئنی بیر لیبئرو سئچیلر و اویون‌چولار جدولین‌ده همین اویونچونون یانینا «ل» حرفی یازیلار.[۱۰۸] بوتون بونلارلا برابر لیبئرولار خال قازانا بیلرلر، آنجاق زربه ائندیرمزلر. توپو اوزاقلاش‌دیرماق اۆچون رقیب طرفه لیبئرونون آتدیغی توپ خال قازاندیرارسا قای‌دا پوزونتوسو اولماز. لیبئرولار همچینین سئرویس باشلاماق و بلوک قورماق حقوقونا مالیک دئییللر.[۱۰۹][۱۱۰]
تاکتیکی سخئملر
دَییشدیر۴–۲
دَییشدیر۴–۲ تاکیتیکی سخئ‌می ایکی توپپایلاییجی، ایکی هوجوم‌چو و ایکی بلوک‌چو ایله اوینانیلیر. بۇ تاکتیکی سخئم‌ده دیاقونال اویون‌چولاردان ایستیفاده ائدیلمیر. توپپایلاییجیلار آرخا زونادا مۆدافیعه‌چی قیسمین‌ده، اؤنده ایسه اویون قوروجوسو رولون‌دا اویناییرلار.[۱۱۱] یعنی، کومان‌دانی پاسلا تعمین ائدیرلر. یالنیز ایکی اویون‌چو هوجوم‌دا اوینادیغین‌دان بۇ تاکتیکا هوجوما مئییل‌لی کومان‌دالار اۆچون هئچ ده الوئریش‌لی دئییل.[۱۱۲]
مۆعاصیر ۴–۲ تاکتیکاسی دا ایکی توپپایلاییجی، ایکی هوجوم‌چو و ایکی بلوک‌چو ایله اوینانیلیر. آنجاق، نورمال ۴–۲ تاکتیکاسین‌دان فرق‌لی اولاراق اویون قوروجوسو وظیفه‌سینی آرخاداکی توپپایلاییجی اوست‌لنیر و ۳ هوجوم‌چو ایله هوجوم ائدیلیر. اؤن زوناداکی توپپایلاییجی ایسه دیاقونال اویون‌چو کیمی اویناییر.[۱۱۳]
۶–۲
دَییشدیر۶–۲ تاکتیکاسی ۴–۲ سخئمین‌دن فرق‌لی اولاراق هوجوما یؤن‌لودور. بئله کی، بۇ تاکتیکی سخئم‌ده هر اوچ اؤن زونا اویون‌چوسو بوتون گوجلری ایله هوجوم‌دا اویناییرلار.[۱۱۴] توپپایلاییجیلار اۆچون ده راحت ایمکان یارانیر. بئله کی، اونلار اوچ هوجوم‌چویا بیردن پاس آتا بیلدیکلرین‌دن تئز-تئز اویونا فرق‌لی-فرق‌لی هوجوم‌چولاری قوشا بیلیرلر. بۇ دا رقیب اۆچون چوخ بؤیوک چتین‌لیک یارادیر. آنجاق ۶–۲ تاکتیکی سخئمین‌دن ایستیفاده ائدجک کومان‌دانین هوجوم‌چولاری دا کیفایت قدر گوج‌لو و چوخ اولمالی‌دیر.[۱۱۵]
۵–۱
دَییشدیربیر توپپایلاییجی، ایکی هوجوم‌چو، ایکی بلوک‌چو و بیر دیاقونال مؤقع‌لی اویونچونون یئر آلدیغی تاکتیکی سخئم‌دیر.[۱۱۶] توپپایلاییجی آرخا زونادا اساس مۆدافیعه‌چی‌دیر. توپ توپپایلاییجییا گلدیک‌ده او، توپو قارشیلایار و پاسی آتمالی اوْلان اویون‌چو اونونلا چاپراز اوینایان دیاقونال والیبال‌چو اولاجاق‌دیر. بئله اولمادیق‌دا ایسه توپپایلاییجی ۳ متر ایرلی گلیب پاسینی آتار و یئنی‌دن گئرییه دؤنه‌رک آرخا زونادا مۆدافیعه اولونار. توپپایلاییجی آرخادا اولدوق‌دا ۳ اویون‌چو بیردن هوجوم ائده بیلدیین‌دن بۇ سخئم بول هوجوم سئوه‌ن کومان‌دالارین اوز ائدیلمز تاکتیکاسی‌دیر. بئله کی، بۇ تاکتیکادا دیاقونال مؤقع‌لی اویون‌چولار دا هوجوملاردا یاخین‌دان ایشتیراک ائدیرلر.[۱۱۷]
آیریجا باخ
دَییشدیرباغلانتیلار
دَییشدیر| ویکی‌آمباردا Volleyball ایله مربوط فایل وار. |
قایناقلار
دَییشدیر- ^ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ والیبال کوراللاری. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2015-09-14. یوْخلانیلیب2016-08-22.
- ^ En Çok Para Kazandıran 10 Spor Dalı (tr). onedio.com (21-02-2014). یوْخلانیلیب2014-06-22.
- ^ ۳٫۰ ۳٫۱ هیستوری اوف ووللئیبالل. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2020-05-13. یوْخلانیلیب2016-08-22.
- ^ ۴٫۰ ۴٫۱ وولئیبالل ائقویپمئنت آند هیستوری
- ^ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ Voleybolun Tarihi (tr). uskudarbilgievleri.com. یوْخلانیلیب2014-06-22.[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Dünyada Voleybolun Gelişimi (tr). simdikumar.tumblr.com. یوْخلانیلیب2014-06-23.[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ ۷٫۰ ۷٫۱ Voleybolun tarihçesi ve voleybol oyun kurallları 2009-2012 (tr). forum.gecce.com (13-05-2009). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-01. یوْخلانیلیب2014-06-22.
- ^ Voleybolun Tarihçesi (tr). sporhanem.blogcu.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2014-06-22.
- ^ Лимит времени может произвести переворот. Спорт-Экспресс (15-11-1997). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-02-03. یوْخلانیلیب2014-06-22.
- ^ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ History of CSV (sp). voleysur.org. یوْخلانیلیب2014-06-23.
- ^ CSV Affiliated Federations (sp). voleysur.org. یوْخلانیلیب2014-06-23.
- ^ CEV. About the CEV (en). cev.lu. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2013-12-11. یوْخلانیلیب2014-06-23.
- ^ Voleybolun Kısa Tarihi (tr). vedatsenturk.com (09-09-2010). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2022-01-16. یوْخلانیلیب2014-06-22.
- ^ Volleyball Olympic Games 1964 in Tokyo (jpn) (en). sports123.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-10. یوْخلانیلیب2014-06-22.
- ^ Olympic Studies Centre. VOLLEYBALL: participation during the history of the Olympic Games. Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi. یوْخلانیلیب2014-06-23.
- ^ Volleyball at the 1972 München Summer Games: Men's Volleyball (en). sports-reference.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-09-05. یوْخلانیلیب2014-06-23.
- ^ Men Volleyball XX Olympic Games 1972 Munchen (FRG) 1972 - 27.08-09.09 Winner Japan (en). todor66.com. یوْخلانیلیب2014-06-23.
- ^ Olimpiyat Oyunları Voleybol Londra 2012 (tr). tr.eurosport.com. یوْخلانیلیب2014-06-23.
- ^ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ Olympic Countdown 1984: China cherish their California girls (en). fivb.org. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Olympic Volleyball (en). fivb.org. یوْخلانیلیب2014-06-24.[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Tarihi final, tarihi şampiyonluk! (tr). fotomac.com.tr (12-08-2012). یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Filenin Sultanları olimpiyata veda etti (tr). cnnturk.com. cnnturk telekanalı (06-06-2012). یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Brezilya kazandı Sultanlar yıkıldı (tr). tr.eurosport.com (06-08-2012). یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Finalin adı belli (tr). tr.eurosport.com (09-08-2012). یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Brazil wins women's volleyball gold (en). espn.go.com (12-08-2012). یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Brazil spoils gold-medal hopes of U.S. women's volleyball (en). articles.latimes.com (11-08-2012). یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Olympic Women's Volleyball: Brazil Stuns U.S For Gold Medal At London Olympics (en). huffingtonpost.com (11-08-2012). یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Inna Ryskal (en). sports-reference.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2015-09-25. یوْخلانیلیب2014-06-23.
- ^ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ ۲۹٫۲ Voleybol (az). azerbaijans.com. یوْخلانیلیب2014-06-22.
- ^ Azərbaycanda voleybol (az). sabail.libmks.az (10-07-2012). یوْخلانیلیب2014-06-22.[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ Voleybolun Tarihi (tr). bakimliyiz.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2020-02-16. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Voleybol Saha Ölçüleri (tr). voleybolsahalari.net. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-06-07. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Voleybol Sahaları (tr). kozacadir.com. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Voleybol Sahası Ölçüleri (tr). voleybolkurallari.com. یوْخلانیلیب2014-06-24.[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ Voleybol Oyun Kuralları Ve Saha Ölçüleri (tr). bilgizenginleri.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-16. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ "Section 1.1". Official Volleyball Rules 2011-2012 (PDF). FIVB. 2010. 2011-10-27-ده یوخلانیب.
The playing court is [...] surrounded by a free zone which is a minimum of 3 m wide on all sides.
- ^ Volleyball Rules (en). fivb.org. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Rules (en). iml.jou.ufl.edu. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-04. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ "Section 12.4.4". Official Volleyball Rules 2011-2012 (PDF). FIVB. 2010. 2011-10-27-ده یوخلانیب.
The server must hit the ball within 8 seconds after the first referee whistles for service.
- ^ Basic volleyball rules (en). volleytastic.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-10-08. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Volleyball Rules (en). volleyball.epicsports.com. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Category Archives: Oyun Hareketleri (tr). voleybolkurallari.com (15-12-2011). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-03. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Voleybol Topa Vurma Yöntemleri Resimli Anlatım (tr). hayatnotu.com (07-04-2012). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-02. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ Don Patterson (06-09-2013). Volleyball Rules: Some need changing, some don’t (en). theartofcoachingvolleyball.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-05. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ 2014-15 Volleyball major rules changes (en). wiaawi.org. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-22. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Rules of volleyball (en). volleyballact.com.au. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-01-26. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Jared Paventi. About the Sideout Scoring System in Volleyball (en). ehow.com. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Voleybol Kuralları (tr). voleybolkurallari.com (15-12-2011). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-01-18. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ 2008 Major Rules-Change Proposals (en). ncaa.org. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2021-08-14. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Voleybol Oyun Düzeni; Sayı, Set ve Maç (tr). voleybolkurallari.com (25-02-2008). یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Voleybolda Sayı ve Set Sistemi (tr). fibiler.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-08-14. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Volkan Şeker. Sayı almak, maç kazanmak (tr). amasyavoleybol.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-11. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ A.G. Moody (19-08-2013). Volleyball Scoring Rules (en). livestrong.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2017-09-21. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Refereeing Courses (en). fivb.org. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Voleybolda Hakemler ve Sorumlulukları (tr). bilgidipnotu.blogcu.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ TİTAN. Voleybol Hakemleri ve Görevleri (en). meleklermekani.com. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Volleyball Referees Procedures for First and Second Officials (en). strength-and-power-for-volleyball.com. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Voleybol Baş Hakemi (tr). voleybolkurallari.com (15-12-2011). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-06-04. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Voleybol Yardımcı Hakemi nedir,ne iş yapar,maaşı,nasıl olunur (tr). isvemeslekdanismani.net. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-12. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Voleybolda Hakemler (en). voleyboltr.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-06-26. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Voleybolda hakemler, sorumluluklar ve resmi el işaretleri (tr). kozanbilgi.net. یوْخلانیلیب2014-06-26.[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Voleybol Yardımcı Hakemi (tr). voleybolkurallari.com (15-12-2011). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-06-26. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ Voleybol Skor Hakemi (tr). voleybolkurallari.com (15-12-2011). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-06-05. یوْخلانیلیب2014-06-26.
- ^ ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ ۶۴٫۲ ۶۴٫۳ Voleybol Oyunu Takımları (tr). voleybolkurallari.com (15-12-2011). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-04-04. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Voleybol (tr). abssporakademisi.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-04. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Kurallar ve Talimatlar (tr). sirketlerligi.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Oyuncular (tr). realking.org. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-09-24. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Voleybol (tr). ummahanbulgok.wordpress.com. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Linda Tarr Kent (21-10-2013). Volleyball Serving Rules (en). livestrong.com. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Akanbayrakdar (2007). Voleybolda Teknik ve Taktik (tr). akanbayrakdar.blogcu.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2014-06-29.
- ^ Voleybolda servis atma (tr). amasyavoleybol.com (11-02-2013). یوْخلانیلیب2014-06-27.[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Voleybol terimleri (tr). gaziihtisas.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-03-28. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Voleybol da Servis (tr). voleybolkurallari.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-04-26. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Servis (tr). amasyavoleybol.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-11. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ archive copy (tr). kisacabilgi.com (03-02-2013). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2015-09-24. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Volleyball glossary. Cambridge University Volleyball Club. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-04-01. یوْخلانیلیب2007-03-20.
- ^ Terms for Volleyball Spikes Hitting, Spiking, Attacking? (en). strength-and-power-for-volleyball.com. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Mert Köse (10-12-2013). Voleybolda Savunma ve Hücum (tr). prezi.com. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Voleybolda Hücum Vuruşu (en). meleklermekani.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-02. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Voleybol da Hücum Vuruşu (tr). voleybolkurallari.com (15-12-2011). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-06-12. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Bilge Gökçen. Voleybolda Blok ve Blok Hataları (tr). meleklermekani.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-02. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Voleybolda blok nedir ? - Voleybolda blok çeşitleri (tr). bakimliyiz.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2022-03-30. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Beverly Oden. How to Master the Volleyball Block (en). volleyball.about.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-11-13. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ How to Block in Volleyball Strategies for Blocking and Defense (en). strength-and-power-for-volleyball.com. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Michele M. Howard (14-11-2013). Volleyball Blocking Rules (en). livestrong.com. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Shawn Candela (12-03-2014). Volleyball Rules: Block (en). ehow.com. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Voleybolda blok (tr). amasyavoleybol.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-11. یوْخلانیلیب2014-06-27.
- ^ Dig (en). sportsdefinitions.com. یوْخلانیلیب2014-06-28.
- ^ How to Dig a Volleyball Techniques for Defense (en). strength-and-power-for-volleyball.com. یوْخلانیلیب2014-06-28.
- ^ Aytozu (09-08-2013). Voleybolda manşet pas (tr). estanbul.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2014-06-28.
- ^ Levent Tanrıverdi. Voleybolda manşet pas (tr). leventtanriverdi.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-12-31. یوْخلانیلیب2014-06-28.
- ^ Voleybolda Parmak ve Manşet Pas Teknikleri (tr). voleybolvoleybol.blogspot.com (12-01-2013). یوْخلانیلیب2014-06-28.
- ^ Voleybol Nedir? Nasıl Oynanır? Oynayanların görevleri Türkiye'de Vobeybol (tr). formalev.org. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-24. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Smaçör ve Pasör nedir? (tr). bakimliyiz.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2022-03-30. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Pete Waite. The setter is a key player in volleyball (en). humankinetics.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-04-20. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Voleybolda Mevkiler (tr). voleyboltr.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-11-25. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Basic Descriptions of Volleyball Positions (en). volleyball.about.com. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Beverly Orden. Opposite (en). volleyball.about.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-12-21. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Jeff Gordon (02-13-2014). How to Improve as an Outside Hitter in Volleyball (en). livestrong.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2017-09-07. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Voleybolun oyuncu özellikleri ve görevleri (tr). memohome.blogcu.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2014-06-24.
- ^ Orta oyuncu (tr). esvoleybol.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Beverly Oden. The Middle Blocker on Offense (en). volleyball.about.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-05. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Middle Blocker Position (en). volleyballpositioncamp.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-30. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Voleybol Takımında Libero Oyuncusu (tr). meleklermekani.com (25-02-2008). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-02. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ The libero player rules (en). mhsa.org. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-10-31. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Voleybolda libero oyuncusu (tr). ogretmenforum.net (14-06-2008). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-06. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ In Volleyball, What is a Libero? (en). wisegeek.com. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Voleybol da Libero Oyuncusu (tr). voleybolkurallari.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-06-09. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Lee-Beh-Roh. The libero volleyball player (en). volleyball.org. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2004-02-04. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Preston Williams (20-10-2007). Dig, Dig, Dig: Libero Position Is Changing Volleyball (en). washingtonpost.com. یوْخلانیلیب2014-06-25.
- ^ Volleyball Formations (en). leaguelineup.com.
- ^ Voleybolda Taktikler nedir (tr). forumdas.net (05-02-2012). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-21. یوْخلانیلیب2014-06-29.
- ^ Bozena Hartley (10-07-2009). Types of Formations in Volleyball (en). sportinglife360.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-05. یوْخلانیلیب2014-06-29.
- ^ AnnaRox (2012). Explain volleyball 6-2 rotation!? (en). answers.yahoo.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-07. یوْخلانیلیب2014-06-29.
- ^ Volleyball Rules 2011-2012 (PDF). bcovolleyball. 2016-03-05-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-06-29-ده یوخلانیب.
In the 6–2 formation, a player always comes forward from the back row to set. [...] formation is actually a 4–2 system, but the back-row setter penetrates to set.
{{cite book}}:|archive-date=/|archive-url=وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (کؤمک); line feed character in|quote=at position 73 (کؤمک) - ^ Volleyball Rules 2011-2012 (PDF). fmschools.org. 2016-03-05-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-06-29-ده یوخلانیب.
The 5-1 formation has only one player who assumes setting responsibilities regardless of his or her position in the rotation. [...] for a total of five possible attackers..
{{cite book}}:|archive-date=/|archive-url=وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (کؤمک); line feed character in|quote=at position 96 (کؤمک) - ^ Voleybolda Taktikler nedir (tr). forumdas.net (05-02-2012). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-21. یوْخلانیلیب2014-06-27.