ویکی‌پدیا:سیاستلر لیستی
 | بۇ صفحه ویکی‌پدیا سیاستلریندن بیری ساییلیر. بۇ سیاست چوخلو ایشلدنلر طرفیندن قبول اوْلونماقدادیر و بۆتون ایشلدنلر اونو رعایت ائتمه‌لیدیر. بۇ سیاستلرده هر دییشیک‌لیک اۆچون اؤنجه اوْنون اۆستونده ایجماع اوْلمالیدیر. |
- بۇ صفحه، ویکی‌پدیانین سیاست‌لرینی قیساجا بیر یئرده آچیقلاییر. داها آرتیق بیلگی اۆچون بؤلمه:ویکی‌پدیا سیاستلری یه باخین.
ویکی‌پدیا سیاستلری بئش اصلی یئره بؤلونور:
- داورانیش: ویکی‌پدیادا داورانیش یؤنرگه‌لری.
- محتوا: مقاله‌لرین کیفیت، آد و محتوالارینا گؤره یؤنرگه‌لر.
- سیلمه: غیر ایستاندارد مقاله‌لرین سیلینیش سیاستی.
- ایجرایی: ایداره‌چی‌لر طرفیندن سیاستلری عملی ائتمک اۆچون گؤرولن ایش‌لر.
- حقوقی ایله کوْپی‌رایت: ویکی‌پدیادا قوْیولان یازی‌لارین حقوقی دۇرومونو بللی‌لشدیرن قانون‌لار.
سیاستلر
دَییشدیر
داورانیش
دَییشدیر- بوتون_قورال‌لاری_یوخ_سایین
- اگربئش کؤک داشدان سوْنرا بیر قانون ویکی‌پدیانین قوْرونماسینا یوْخسا گلیشمه‌سینه مانع اوْلورسا، اوْنو یوْخ سایین.
- جنگ چرخشی
- یک عمل مدیریتی را در صورتی که می‌دانید مدیری دیگر با آن مخالف است اصلاً تکرار نکنید. (فقط در رابطه مدیران و نه دیوانسالاران)
- حمله‌های شخصی ممنوع
- از حملهٔ شخصی کردن به دیگران در هر جای ویکی‌پدیا پرهیز کنید. مطلب را نقد کنید نه نویسندهٔ آن را. حمله‌های شخصی موجب آسیب دیدن جامعهٔ ویکی‌پدیا و ترسیدن کاربران می‌شود.
- یدک حساب
- از ساخت چند حساب کاربری برای ایجاد حمایت دروغین دربارهٔ یک مسأله یا گمراه ساختن دیگران و یا دور زدن انسداد دسترسی خود به شدت بپرهیزید. همچنین از دوستان خود نخواهید تا برای حمایت از شما حساب‌های کاربری دیگری بسازند.
- واندالیزم
- خرابکاری به هر نوع اضافه‌سازی، حذف یا تغییر عمدی مطالب یک یا چند مقاله به منظور معیوب ساختن دانشنامه ویکی‌پدیا است. لازم است که این نوع مطالب به سرعت از ویکی‌پدیا حذف شوند.
- ربات‌ها
- برنامه‌هایی که صفحات را به شکل خودکار و مفید ارتقا می‌دهند به شرطی قابل قبول هستند که دارنده‌های آنها ابتدا اجازه بگیرند سپس مواظب ربات خود باشند که خرابکاری نکند.
- سیاست ویرایش
- صفحه‌ها را تا جایی که می‌توانید توسعه دهد و نگران نقصان آنها نباشید. همچنین در صورت امکان از حذف مطالب بپرهیزید.
- عدم آزاررسانی
- خواهش می‌کنیم لذتی را که ویرایشگران دیگر از ویکی‌پدیا می‌برند با تهدیدات، ایرادهای بی‌مورد، حمله‌های شخصی مستمر یا ارسال اطلاعات شخصی از بین نبرید.
- عدم تهدید قانونی
- به جای استفاده از تهدیدات قانونی از صفحات حل اختلاف استفاده کنید. ما به سرعت به تمامی شکایت‌های مربوط به بدنام‌سازی یا تخلف از قانون حق تکثیر پاسخ می‌دهیم. خواهشمندیم اگر در این مورد اقدام قانونی کرده‌اید، کمی صبر کنید تا قضیه حل شود.
- فرض حسن نیت
- قبول کنید که انسان‌هایی که در ویکی‌پدیا کار می‌کنند قصد کمک دارند و نمی‌خواهند آسیبی به این دانشنامه برسانند.
- قانون «سه برگردان»
- هیچگاه یک صفحه را بیش از سه بار در ۲۴ ساعت به صورت کلی یا جزئی برنگردانید. در غیر این صورت شاید مدیران حق دسترسی شما را به حالت تعلیق درآورند.
- مالکیت مقاله‌ها
- شما با ورود به ویکی‌پدیا قبول کرده‌اید که دیگران در مقالهٔ شما دست ببرند. پس این اجازه را به آنها بدهید و ایراد نگیرید.
- نام کاربری
- نام کاربری برگزینید که جانبدارانه نباشد و بتوانید تا ابد با آن سر کنید. هر چند می‌توانید با دادن تقاضا به مدیران نام کاربری خود را عوض کنید ولی نمی‌توانید آن را پاک کنید.
- نزاکت
- بی‌ادبی، غیرمنطقی یا بدجنس بودن باعث می‌شوند تا مردم سرخورده شوند و در نتیجه ویکی‌پدیا از حرکت بازایستد. همیشه بکوشید تا به دیگران تذکر دهید که بی‌ادب نباشند. خودتان هم تلاش کنید تا ناآگاهانه به دیگران توهین نکنید. فراموش نکنید که میانجیگری هم در ویکی‌پدیا وجود دارد.
محتوا
دَییشدیر- اثبات‌پذیری
- ما نمی‌توانیم صحت ادعاها را اثبات کنیم ولی می‌توانیم نشان بدهیم که آیا یک ادعا از منبعی موثق اظهار شده‌است یا خیر. بنابراین مقاله‌ها باید تا حد ممکن منابع خود را شرح دهند. هرگونه مطلب بدون سند و منبع در معرض حذف قرار خواهد گرفت.
- تحقیق دست‌اول ممنوع
- مقاله‌ها نباید شامل نظریه‌ها، داده‌ها، عبارت‌ها، مفاهیم، استدلال‌ها یا عقایدی باشند که تا به حال در هیچ جا منتشر نشده‌اند. همچنین هیچ کدام از مقاله‌ها نباید شامل تفسیر، تحلیل یا ترکیب داده‌ها، عبارت‌ها، مفاهیم، استدلال‌ها یا عقاید منتشر شده‌ای باشند که به گفتهٔ جیمبو ولز، بنیانگذار ویکی‌پدیا «روایت یا تفسیر تاریخی جدیدی» را شکل بدهند.
- دیدگاه بی‌طرف
- مقاله‌ها، الگوها، رده‌ها و ورودی‌ها باید از دیدگاهی بی‌طرف نوشته شوند.
- سیاست استفاده از تصاویر
- به طور کلی از بارگذاری هر گونه تصویر دارای حق تکثیر خودداری فرمایید. توضیحات کامل مربوط به هر تصویر اعم از منبع و حق تکثیر را در صفحهٔ توضیحات آن بنویسید و بکوشید تا می‌توانید استفادهٔ مجدد از تصاویر را ساده‌تر سازید.
- قواعد نامگذاری
- به طور کلی نامگذاری مقاله‌ها باید با کمترین میزان ابهام و به شکلی باشد که بیشینهٔ فارسی‌زبانان دنیا متوجه معنای آن بشوند. همچنین در هنگام نامگذاری باید آسانی پیوندهی به مقاله‌ها را نیز در نظر گرفت.
- قواعد نامگذاری رده‌ها
- نام رده‌ها باید مخصوص، بدون جانبداری، قابل دسترسی و قابل شمول بوده و قواعد مشخصی را همچون رده‌های «موسیقیدانان ایرانی»، «بیمارستان‌های ایران» یا «قوانین رایانه» پیگیری کنند.
- ویکی‌پدیا چه چیزی نیست
- ویکی‌پدیا در درجهٔ نخست یک دانشنامه‌ی برخط است و به تبع آن جامعه‌ای از افراد علاقه‌مند به ساخت دانشنامه‌ای باکیفیت در فضایی دوستانه و احترام متقابل را تشکیل می‌دهد. خواهش می‌کنیم وسوسهٔ استفاده از ویکی‌پدیا برای اهداف دیگر را از خود دور کنید.
- ویکی‌پدیا فرهنگ واژه‌ها نیست
- یک مقاله باید با تعریفی خوب یا توصیفی روشن از موضوع مقاله آغاز شود. مقاله‌هایی که تنها به توضیح یک واژه می‌پردازند به ویکی‌واژه مربوط می‌شوند.
سیلمه
دَییشدیر- اقدامات رسمی
- دفتر بنیاد ویکی‌مدیا این حق را دارد که در مواردی که اختلافات بسیار بالا می‌گیرد مقالهٔ مورد جدل را به طور موقت حذف کند.
- حذف مقاله‌های ستایشگر
- مقاله‌هایی که در آنها از کسانی که هیچ دستاورد قابل توجهی در زندگی خود به دست نیاورده‌اند تعریف و تمجید شده‌است به سرعت حذف می‌شوند. در این گونه موارد بسیار مواظب باشید زیرا ممکن است دستاوردهای فرد مورد نظر به درستی بیان نشده باشند.
- سیاست حذف
حذف یک مقاله نیاز به یک مدیر دارد و به طور کلی روندی مبتنی بر اجماع عام را طی می‌کند. بحث‌برانگیزترین مقاله‌ها به روندی سه مرحله‌ای و مهلت تقریباً یک هفته‌ای نیاز دارند.
- سیاست بازگردانی مقاله‌های حذف شده
- مدیران می‌توانند مقاله‌های حذف‌شده را باز گردانند. همچنین اگر مقاله‌ای بحث‌برانگیز باشد (یا یک کاربر غیر مدیر تقاضای آن را داده باشد) باید دربارهٔ آن بحث کرد. قابل ذکر است که به دلایل فنی نمی‌توان تصاویر را پس از حذف دوباره بازگرداند.
- سیاست حذف رده‌ها
- روند حذف رده‌ها درست مانند روند حذف مقالات است با این تفاوت که روی صفحهٔ دیگری است. رده‌هایی که مطابق قواعد نامگذاری رده‌ها نیستند به سرعت تغییر نام داده می‌شوند.
- معیارهای حذف سریع
- اگر مقاله‌ها، تصاویر یا رده‌ها به طور واضح جزو ردهٔ صفحات فاقد محتوا یا از هم گسیخته باشند به سرعت حذف می‌شوند. اما اگر حذف یک مقاله یا تصویر بحث برانگیز باشد باید مراحل حذف را طی کند.
- نامزدی حذف
- یک مقاله را می‌توان تنها یک بار نامزد حذف کرد. اگر در عرض پنج روز کسی با حذف آن مقاله مخالفت نکرد مدیران می‌توانند آن را حذف کنند.
ایجرایی
دَییشدیر- حل اختلاف
- نخستین گام برای رفع هرگونه اختلاف، گفتگو با کسانی است که با شما مخالفت می‌ورزند. اگر این کار نتیجه نداد شیوه‌های گفتگوی سازمان‌یافته‌تری وجود دارند که می‌توان از آنها استفاده کرد.
- سیاست حفاظت
- می‌توان صفحه‌ها را در برابر خرابکارها یا هنگام مشاجرات خشن محتوایی از ویرایش همگان محافظت کرد. مدیران توانایی ویرایش صفحه‌های محافظت‌شده را دارند هر چند به طور کلی نباید این کار را انجام دهند.
- سیاست حفاظت جزئی
- صفحه‌هایی که زیر حمله‌های متناوب خرابکاران قرار می‌گیرند را می‌توان به طور جزئی حفاظت کرد تا کاربران جدید یا ثبت‌نام نکرده نتوانند روی آنها ویرایشی انجام دهند.
- سیاست داوری
- قوانینی برای تصمیم‌گیری داوران در دعاوی مختلف.
- سیاست عدم الزام‌آوری تصمیمات
- همهٔ تصمیم‌ها، از جمله نتایج نظرسنجی‌ها را می‌توان برای زمانی که ویکی‌پدیا توسعه یافت، استفاده کرد.
- سیاست منع دسترسی
- حساب کاربرانی که مزاحمت‌های به شدت زیادی به وجود می‌آورند بسته می‌شود. خواهش می‌کنیم به این تحریم‌ها احترام بگذارید، به کاربران مسدود شده خدمات ندهید و به آنها کمک نکنید. تقاضای منع دسترسی را می‌توان از جیمبو ولز کرد.
- سیاست منع ویرایش
- کاربران مزاحم را می‌توان برای مدت زمان کوتاه یا بلند از ویرایش مقاله‌ها منع کرد.
- کمیتهٔ داوری
- کمیتهٔ داوری به منظور اعلام و اجرای حکم برای مشاجره‌هایی است که گاهی اوقات بین ویرایشگران در می‌گیرد. این کمیته آخرین راه حل اختلافات است.
- ممنوعیت استفاده از پروکسی باز
- تمام سرورهای پروکسی عمومی که کاربران می‌توانند توسط آنها IP واقعی خود را پنهان کنند از ویرایش ویکی‌پدیا منع می‌شوند. پس از اینکه چنین کاربری یافت شد، دسترسی وی قطع می‌گردد. (البته هیچ نوع منعی برای خواندن ویکی‌پدیا از طریق پروکسی‌های باز وجود ندارد.)
- منع دائم
- منع دائم باید تنها در زمانی صورت بگیرد که آسیب‌های جدی از سوی کاربر خطاکار بر ویکی‌پدیا وارد شود. یکی از مصادیق این مورد، استفاده از پروکسی‌های باز است.
حقوقی و کوْپی‌رایت
دَییشدیر- استفاده از مطالب ویکی‌پدیا
- مطالب ویکی‌پدیا را می‌توان با آزادی کامل تحت مجوز GFDL استفاده کرد. این مجوز به این معنا است که شما می‌توانید از مطالب به شرطی استفاده کنید که به نویسندگان احترام گذاشته، مطلب برگرفته شده را دوباره تحت مجوز GFDL بگذارید و اجازهٔ دسترسی آزاد به آن را بدهید.
- توهین و افترا
- سیاست ویکی‌پدیا بر این است که افتراها و تهمت‌ها را از تاریخچهٔ صفحه پاک کند. اگر فکر می‌کنید که به شما توهین شده‌است با مسئولان ویکی‌پدیا تماس بگیرید.
- حق تکثیر
- مطالبی که باعث تعدی به حق تکثیر دیگران بشوند نباید اضافه شوند. رعایت قانون حق تکثیر و «استفادهٔ منصفانه» بسیار پیچیده‌است.
- متن مجوز مستندات آزاد گنو
- این مجوز همان مجوزی است که تمامی مشارکت‌های موجود در ویکی‌پدیا تحت آن عرضه می‌شوند. هر گونه استفادهٔ دوباره از مطالب ویکی‌پدیا باید مجدداً تحت GFDL قرار بگیرد.
- معیارهای استفادهٔ منصفانه
- مواردی که بتوان در مورد یک تصویر از مجوز «استفادهٔ منصفانه» سود برد بسیار اندک هستند. کاربر باید موردِ استفادهٔ دقیقِ تصویر را اعلام کند و از آن تصویر تنها در همان موقعیت استفاده کند.
- نقض حق تکثیر
- ویکی‌پدیا به هیچ وجه نقض حق تکثیر را تحمل نمی‌کند. ما با جدیت می‌کوشیم تا موارد عدم رعایت حق تکثیر را حذف کنیم.
بیرده باخ
دَییشدیر| عومومی باخیش | |
|---|---|
| عومومی اصل‌لر | |
| مؤحتوا سیاستلری | |
| آیری مؤحتوا سیاستلری | |
| مؤحتوا تاپشیریقلاری | |
| داورانیش سیاستلری | |
| داورانیش تاپشیریقلاری | |
| دییشدیرمه تاپشیریقلاری | |
| ویکی‌مدیا تشکیلاتی | |
