احمد شاه مسعود
احمد شاه مسعود — ۱۹۵۳-۲۰۰۱ ایللر آراسیندا افغانیستان سیاستچیسی و ساواش فرماندهی.
Ahmad Shah Massoud احمد شاه مسعود | |
|---|---|
| Minister of Defense of the افغانیستان ایسلام دؤولتی | |
| ایشده 28 April 1992 – 9 September 2001Acting to 28 June 1992 In opposition to the Taliban from 27 September 1996 | |
| رییس‌جومهور | Burhanuddin Rabbani |
| قاباقکی | Mohammad Aslam Watanjar |
| سونراکی | Mohammed Fahim |
| شخصی بیلگیلر | |
| دوغوم | ۲ سپتامبر ۱۹۵۳[نیازمند منبع] Bazarak, Panjshir, Afghanistan |
| اؤلوم | ۰۹ سپتامبر ۲۰۰۱ (۴۸ یاش) تخار ویلایت, Afghanistan (pronounced dead in or near Dushanbe, Tajikistan[۱][۲]) |
| اؤلوم سببی | Assassination |
| سیاسی حزبی | Jamiat-e Islami |
| حیات یولداشلاری | Sediqa Massoud |
| اوشاقلاری | 6, including Ahmad |
| جایزه‌لری | National Hero of Afghanistan |
| نیظامی خیدمت | |
| Nickname(s) | "Lion of Panjshir" (فارسجا: شیر پنجشیر) |
| بوداق/خیدمت |  Jamiat-e Islami / Shura-e Nazar (part of  Afghan mujahideen) Afghan military United Islamic Front |
| Years of service | 1975–2001 |
| درجه | General |
| امرلر | Mujahideen commander during the افغانیستان ساواشی (۱۹۷۹-۱۹۸۹) Commander of the United Islamic Front |
| موباریزه‌لر/ساواشلار |
|
۱۹۷۹-۱۹۸۹-جو ایللر آراسیندا شوروی ایشغالینا قارشی مقاومت گؤستررکن گۆجلو پارتیزان فرمانده ایدی. ۱۹۹۰-جی ایللرده حؤکومتین ساواش قانادینی رقیب نیظامی‌لره قارشی ایداره ائتدی و طالیبان اَله کئچیریلدیکدن سوْنرا اوْنلارین رژیمینه قارشی آپاریجی مۆخالیف فرمانده ایدی، ۲۰۰۱-جی ایلده سوء-قصدینه قدر مۆباریزه آپاردی.مسعود افغانیستانین شمالینداکی پنجشیر وادیسینده تاجیک اَصیللی سۆننی ایدی. ۱۹۷۰-جی ایللرده کابول پولی‌تکنیک بیلیم یوردوندا مۆهندیسلیک ایختیصاصی اۆزره تحصیل آلماغا باشلامیش، بۇرادا قاباقجیل ایسلامچی برهان‌الدین ربانی اطرافینداکی دینی آنتی-کومونیست حرکاتلارلا علاقه‌لی اوْلموشدور. محمد داوود خان حؤکومتینه قارشی اۇغورسوز قییامین بیر حیصّه سی ایدی. داها سوْنرا ربانی'نین جامیعه-ی ایسلامی حزبینه قوْشولدو. افغانیستان ساواشی (۱۹۷۹-۱۹۸۹) گۆجلو بیر مۆجاهید لیدر نقشین شوروی پنجشیر وادیسینی اَله کئچیرمه‌یه موفّق اوْلدوغو اۆچون آردیجیللاری آراسیندا "پنجشیرین آسلانی" لقبینی قازاندی. ۱۹۹۲-جی ایلده افغانیستان پوست-کومونیست ایسلام دؤولتینده باریش و گۆج پایلاشما سازیشینی ایمضالامیش و بۇنا گؤره ده مۆدافیعه ناظیری و حؤکومتین اساس ساواش فرماندهی تعیین ائدیلمیشدیر. اوْنون باش ناظیر گلبدین حکمتیارین رهبرلیگی ایله شهری بومبالایان دیگر دؤولت آداملارینا قارشی دؤیوشن مسعود پایتخت کابولین مۆدافیعه‌سی اۆچون مۆباریزه آپاردی و نتیجه‌ده ۱۹۹۵-جی ایلین ژانویه ده شهرله شدتلی دؤیوشلر گؤردوکدن سوْنرا پایتختی محاصره‌یه آلماغا باشلایان طالبانین اَن آزی ۶۰.۰۰۰ مۆلکی شخصی اؤلدورولدو.
۱۹۹۶-جی ایلده طالیبانین یۆکسلیشیندن سوْنرا، طالبانین ایسلامی اساسینی شرحینی رد ائدن مسعود، نهایت شمال یولوندا سالانق تونلینی محو ائدرک تاجیکیستانین کولوب شهرینه قاچانادک سلاحلی مۆخالیفته قاییتدی. ۲۰۰۰-جی ایله قدر اؤلکه‌نین یالنیز ۵–۱۰ فایزینی نظارتده ساخلایان افغانیستان و یا شمالی آلیانسین قورتولوشو اۆچون بیرلشمیش ایسلام جبهه‌سینین ساواش و سیاسی رهبری اوْلدو. ۲۰۰۱-جی ایلده اوروپایا سفر ائتدی و اوروپا مجلس ایله یۆکسک سوییه‌لی گؤروشلرده رهبرلری طالبانا دستک وئردیگی اۆچون پاکیستانا تضییق گؤسترمه‌یه چاغیردی. اوْ، بیرده طالبان شرایطینده اینسانلارین خوشاگلمز وضعیتینه کؤمک ائتمک اۆچون اینسانی یاردیم ایسته‌‌‌‌دی. مسعود ۱۸ سنبله ۱۳۸۰ ایلده القاعده و طالیبانین تشببوسو ایله اؤلدورولدو. ایکی گۆن سوْنرا آمریکا-دا ۱۱ سپتامبر حمله‌لری باش وئردی، نتیجه‌ده بۇ حادثه ناتو مسعودون قوه‌لری ایله بیرلشه‌رک افغانیستانا هۆجومونا سبب اوْلدو. نهایت، اوْنون قوه‌لری ۲۰۰۱-جی ایلین دکابریندا ایکی آی دوام ائدن ساواش‌دا غالیب گلدی و طالبانی حاکیمیتدن اۇزاقلاشدیردی.
طالبان حاکیمیتدن دئوریلدیکدن سوْنرا مسعود پرزیدنت حامد کرزایین اَمری ایله اؤلوموندن سوْنرا "ملی قهرمان" آدینی آلدی. مسعودون اؤلوم تاریخی، ۱۸ سنبله، "مسعود گۆنو" اوْلاراق بیلینن ملی بایرام اوْلاراق قئید اوْلونور. مسعود ۲۰-جی عصرین اَن بؤیوک پارتیزان رهبرلریندن بیری کیمی تصویر ائدیلیر و تیتو، هوشی مین و ارنستو چه قوارا ایله مؤ قایسه اوْلونور. بۇنون سببلریندن بیری، یئرلی پنجشیر ویلایتی وادیسینی دفعه‌لرله شوروی طرفیندن، سوْنرا ایسه طالبان طرفیندن آلینماسی جهدیندن باشاریله مۆدافیعه ائتمه‌سی ایدی.
بیرده باخ
دَییشدیرقایناقلار
دَییشدیر- ^ https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/india-airlifts-military-hospital-to-tajikistan-to-strengthen-geo-strategic-footprint-in-central-asia/articleshow/19609593.cms?from=mdr
- ^ https://www.washingtonpost.com/archive/politics/2001/10/05/afghan-rebels-rebound-from-their-leaders-death/982ed6a7-bf5d-4d38-85d6-8da486ff1cd7/
- ^ Martyrs Week, Massoud's Death Anniversary Commemorated. Tolo News (9 September 2019). “Two years later, in 1975, he led the first rebellion of Panjshir residents against the government of that time.”