ایصفاهان

ایصفاهان (فارسجا: اصفهان)، تهران و مشهد دن سوْنرا ایرانین ۳ نجو بویوک شهرى و ایصفاهان اوستانی‌نین مركزیدیر. بۇ شهر تهرانین ٣٤٠ كیلومتره جنوندا یئرله‌شیبدیر. شهرین نۆفوس و ۱٬۶۰۰٬۰۰۰ نفر جیوارندادیر. دنیز سویه سیندن ۱٬۵۹۰ متره یوکسکته قورولان شهر ایلده اورتاما ۳۵۵ میلیمتره یاغیش آلیر. شهرده چوق ساییدا تاریخى اثر موجوددور. بو تاریخی اثرلرین چوخو دا تورک دؤولتلرین یادیگاری دیر، بو تاریخی اثرلردن نقش جهان مئیدانی، عالی‌قاپو، خاجو کؤرپوسی و... آد آپارا بیلریک.

ایصفاهان اصفهان
شهر
قدیم آدلاری: اسپهان، اسپادانا
فارس دیلی transcription(s)
Seal
لقب(لر):  نصف جهان (دونیانین یاری‌سی)
Isfahan
ایصفاهان Isfahan in ایران
موختصاتلار: 32°38′N 51°39′E
اؤلکه	ایران
اؤستان	ایصفاهان
بؤلگه	ایصفاهان
بؤلومو	مرکزی
ایداره
• بلدیه‌باشچی‌سی	قدرت‌اله نوروزی
• شهر شوراسی	باشچی‌سی فتح‌اله معینی
اراضی
• شهرلی	۵۵۱ km2 (۲۱۳ sq mi)
اوجالیق	۱٬۵۷۴ m (۵٬۲۱۷ ft)
جمعیت  (2016 census)
• شهر	۲٬۱۰۱٬۲۲۰
• متروپولیتن	۵ ۰۲۱٬۱۹۰
• Population Rank in Iran	جمعیتینه گؤره ایران شهرلری‌نین لیستی
	Population Data from 2016 Census
ساعات قورشاغی	یوتی‌سی +3:30 (ایرانین رسمی ساعاتی)
• یای (DST)	یوتی‌سی +4:30 (ایرانین رسمی ساعاتی 21 March – 20 September)
تیلفون کودلاری	031
Climate	BWk
وئب سایت	www.isfahan.ir

ایصفاهاندا یئرلشن صفوی دورونه باغلی اولان نقش جهان مئیدانی

تاریخ

ایصفهان ین تاریخی ادلاری گابان و دارالیهودیه واشکهان و سپاهان گلیب.

آدلاری

یهودیه (دارالیهودیه)

اونون آدلاری دارالیهودیه یا یهودیه گلیب . او چاغداکی نبوکیدنصسر بابالو شاهی اسوره لر داغیلاندان سورا جویتلری اسیر توتدی و اولار گالوت آوارالیقیندا بۇ شهره کوچدولر و اونون آدین دارالیهودیه قویدولار. بۇ آد گابان تورکلرین دیلینده جوی یا جویوت آدلانیب وایندی بوآدا جی دئیلیر. ابن فقیه همدانلی اونونجی یوزایلین تاریخ یازانی یازار :

اونداکی جویتلر یهودیه دن قاچدیلار ونبوکیدنشصر الیندن قاچدیلار اوزلرینن اورشلیم توپراقیندان بیراوغوج آپاردیلار.هئچ یرده قالمادیلار بوندان قاباخ کی توپراقین وسویون وهواسین امتحان ائد سینلر. آو بوایشی گوردولر تا ایصفهانا یتریدیلر. و اوردا دینجلدیلر و اورانین توپراقین وسویون امتحان ائددیلرو اونی اورشلیمه تای بیلدیلر و اوردا قالدیلار و اوردا اکینچیلیق ائتدیلر و اوشاقلارین دونیایه کتدیلر ایندی اورانین آدی یهودیه دی.

ابو یازینی اوبیر تاریخ یازانلار اوناتی یازیبلار و موسی خورنی، الاصطخری، ابن حوقل، المقدسی، یاقوت حموی، ابوالفدا و ابن خلدون یازینی دوز بوجور تکرار ائدیبلر.

قابان

قابان تورکلری کاسان تورکلرندن اوْلان بیر ائلدیلر کی ایصفهان واونون دوره سینده مسکن ائدمیشدیلر بۇ شهرین اصل آدی گابان دی کی تورکی لغت ده چاپان و گوپون گابان گلیب اوجورکی معناده گلیب گابان یانی یخیب و پارچالیان.

• گابان تورکلر ایرانین مرکزینده اوْلان تورک ائلیدی اما اسرائیل داغیلاندان سورا یهودیلر بوشهری اوزلرینه مسکن ائدیب واورانین آدین دارالیهودیه ائله دیلر و تورکلر اورا جویوت خانا دیردیلر.
• یهودیلر 2600 ایل قاباخ بۇ شهره کوچوب وگالوت مهاجرتینده بورانی اوزلرینه مسکن ائددیلر. بۇ شهرین آدی یهودیلر دیلینده اشکهان(بوردا اوتوراق) معنی وئریر کی آرامی دیلنده بۇ عبری لغت چونوب واسپهان اوْلوب کی همان اشکهان دان چوورنن بیر لغت دی.
• گابان تورکلری بوشهریده ایل لر قالدیلار و اوجورکی اصطخری یازیب یهودیلر شهرک طرفینده محاصره اوْلموشدولار اما حاخام منشی حکومتینده یهودیلر بۇ شهریده چوْخ قان توکدولر.

اسپگان

اسپگان و یا اسپیگان بوشهرین آدلارینداندی بوشهریده جوتلر قوْشون یغاردی و تورکلری ئلدورماقا بیر بریوک قلعه دوزمیشتیلر کی اورا اسپیگان دیلردی اسپگ آرامی دیلده یانی نگهبان و سپگ یا سگ ده گلیبدی اسپگان یانی سپگان وسگان بیر یر کی نگهبانلار اوردا یغیشاردی.

خاریجی لینکلر

ویکی‌آمباردا Isfahan ایله مربوط فایل وار.

Isfahan travel guide from Wikivoyage

• Isfahan official website Archived 2010-03-09 at the Wayback Machine.
• Isfahan Metro
• 360-degree panorama gallery of Isfahan
• Isfahan Geometry on a Human Scale Archived 2018-06-02 at the Wayback Machine. - a documentary film directed by Manouchehr Tayyab (30 min)
• Well illustrated guide to Isfahan Archived 2018-12-15 at the Wayback Machine.

قاباقکی Rey	Capital of بؤیوک سلجوق دؤولتی (Persia) 1051–1118	سونراکی همدان (Western capital) مرو (Eastern capital)
قاباقکی قزوین	Capital of Iran (Persia) 1598–1736	سونراکی مشهد
قاباقکی قزوین	Capital of صفویلر 1598–1722	سونراکی -