تهران

(طهران-دن يوْل‌لاندیریلمیش)

تِهْران (اسکی یازیلاردا: طهران) _ ایران اؤلکه‌سی‌نین پایتختی و ان بؤیوک و ان چوخ نۆفوسلو شهری‌دیر. تهران، ایران مرکزی‌نین شومال‌غربینده یئرلشمیش بیر شهردیر. بۇ شهر ایران ایسلام جومهوریتی‌نین باشکندی‌دیر، هابئله تهران اوستانی'نین و تهران بؤلگه‌سی'نین ده مرکزی‌دیر. مساحتی ۱۵۰۰ مربع کیلومتر،[۶] اهالی‌سی‌نین سایی ۲۰۱۸-اینجی میلادی ایلده آپاریلمیش رسمی سیاهی‌یا آلماسی‌نین نتیجه‌لرینه اساساً ۹٬۰۳۳٬۰۰۳ نفر ایمیش،[۷] کی بو باخیم‌دان، باتی آسیا'نین ان چوخ نۆفوسلو و ان بؤیوک شهری سایا گلیر، آیریجا تهران کلان‌شهری، اورتا دوغو'نون اۆچونجو بؤیوک و نۆفوسلو کلان‌شهری دیر. تهران، بیرسایی نظرلره گؤره دونیانین ان بؤیوک آذربایجانلیلار یاشایان شهری،[۸] و هابئله ایستانبول‌دان سوْنرا، دونیانین ایکینجی بؤیوک تۆرکلر یاشایان شهری‌دیر.[۹][۱۰]

Tehran
تهران
تهران
جهت عقربه‌های ساعت از بالا:
نمایی از شمال تهران، برج آزادی، دریاچه چیتگر، محلهٔ گیشا از برج میلاد، شهرک غرب و برج میلاد، تئاتر شهر، شهر تهران و بزرگراه همت از برج میلاد، کوه‌های توچال و بزرگراه مدرس، و شمس‌العماره
Flag of Tehran
Official seal of Tehran
Tehran is located in Tehran
Tehran
Tehran
Location in ایران and آسیا
Tehran is located in ایران
Tehran
Tehran
Tehran (ایران)
Tehran is located in Asia
Tehran
Tehran
Tehran (Asia)
موختصاتلار: 35°41′21″N 51°23′20″E / 35.68917°N 51.38889°E / 35.68917; 51.38889موختصات: 35°41′21″N 51°23′20″E / 35.68917°N 51.38889°E / 35.68917; 51.38889
Country ایران
اوستانتهران اوستانی
بؤلگهتهران بولگه‌سی
رئی بؤلگه‌سی
شمیرانات بؤلگه‌سی
بؤلومتهران بؤلگه‌سی‌نین مرکزی بؤلومو
ایداره
 • MayorAlireza Zakani
 • City Council ChairmanMehdi Chamran
اراضی
 • شهرلی
۶۱۵ km2 (۲۳۷ sq mi)
 • متروپولیتن
۲۲۳۵ km2 (۸۶۳ sq mi)
اوجالیق۹۰۰ to ۱۸۳۰ m (۲٬۹۵۲ to ۶۰۰۳ ft)
جمعیت
 • سیخلیق۱۱٬۸۰۰/km2 (۳۱٬۰۰۰/sq mi)
 • شهر
۱۲٬۸۹۳٬۷۰۶[۳]
 • متروپولیتن
۱۶٬۰۰۰٬۳۷۸[۴]
 • Population rank in Iran
جمعیتینه گؤره ایران شهرلری‌نین لیستی
دمونیمTehrani (اینگیلیس دیلی)
ساعات قورشاغییوتی‌سی +۰۳:۳۰ (ایرانین رسمی ساعاتی)
 • یای (DST)یوتی‌سی +۰۴:۳۰ (ایرانین رسمی ساعاتی)
تیلفون کودلاری(+98) ۰۲۱
ClimateBSk
وئب سایتwww.tehran.ir

تهران تاریخ‌ده

تهرانی ایلکین اولاراق، قاجار سولاله‌سی'نین ایلک پادیشاهی آغا محمد شاه قاجار ایران اۆچون باشکند سئچمیش‌دیر. اونون سوْنونجو پایتاخت تاریخی ۱۷۹۶-اینجی میلادی ایلدن باشلاییر. بوندان قاباق اؤلکه‌نین باشکندی شیراز، مشهد، نیشابور، ایصفاهان، قزوین، تبریز، مراغه، سۇلطانیه، همدان و باشقا شهرلر اوْلموش‌دور.[۱۱]

قاجار زامانیندان قاباق، بۇ منطقه رئی شهری (شهر-ی-رئی) آدی ایله تانینیردی؛ رئی شهری سلجوق تورکلری زامانیندا باشکند اوْلوب و قاباقجادا ساسانی دؤنمینده ایلک اولاراق «ویستام» آدلی ساسانی تورک خاقانی (شاهی) بۇ شهرده (رئی شهرینده) دؤولت قوروبدور.[قایناق گؤسترین]

تاریخ قایناقلاری اساسیندا، رئی ولایتی بیر زامان آذربایجان اوستانی‌نین بیر بؤلگه‌سی اوْلوبدور.[قایناق گؤسترین]

اهالی

تهران شهری ایرانین باشکندی اولماغینا گؤره هر اتنیک‌دن، دیلدن، مذهبدن و حتی هر میللت‌دن بۇ شهرده یاشایان واردیر. تۆرکلر، فارسلار، گیلکلر، مازنیلر، لورلار، عربلر، تورکمنلر، کوردلر، خلجلر و… بۇ شهرده یاشاییرلار. فرهنگ عمومی شوراسی‌نین آراشدیرماسینا گؤره تهراندا ۵۸٪ فارس و ۳۰٪ تورک یاشاییر، آنجاق بعضی خاریجی قایناقلار تورکلرین ساییسین داها چوخ قئید ائدیبلر. احمد داووداوغلو تورکیه‌نین اسکی خاریجه ایشلر باخانی تهران زیارتینده دئمیشدی: تهران ایستانبول‌دان سوْنرا دونیانین ایکینجی بؤیوک تورک شهری دیر، تهران‌ین آنکارادان چوْخ تورکو اولماسا اوندان آز تورکو اولماز.[۱۰]

ایرانین «فرهنگ عمومی» شوراسی‌نین تخمینی آمارلاری‌نین اساسیندا تهرانین اتنیک ترکیبی؛

۲۰۱۰-جو میلادی ایلنده تهران اهالی‌سی‌نین آنا دیلینه گؤره اتنیک ترکیبی داخیلی قایناقلار اساسیندا[۱۲]
اتنیک ٪
فارس
۵۸٫۴%
تۆرک
۳۰٫۳%
گیلک
۶٫۲%
مازنی
۳٫۴%
لور
۰٫۸%
کورد
۰٫۵%
آیری طایفالار
۰٫۴%


آنجاق بعضی قایناقلاردا تهرانین اتنیک ترکیبین بئله قئید ائدیبلر؛

۲۰۱۰-جو میلادی ایلینده تهران اهالی‌سی‌نین آنا دیلینه گؤره اتنیک ترکیبی خاریجی قایناقلار اساسیندا[۹]
[۱۳][۱۴]
اتنیک ٪
تۆرک
۴۰٫۴%
فارس
۳۵٫۲%
مازندرانلی
۱۵٫۱%
گیلک
۶٫۱%
لور
۱٫۳%
تۆرکمن
۰٫۷%
کورد
۰٫۵%
باشقا اتنیکلر
۰٫۴%
تصنیفلنمه‌میش
۰٫۳%


تهران قدیم محله‌لری

  • آزری
  • آتابک
  • ارک
  • اود لا جان
  • دولاب
  • باغ آزری
  • توپ‌خانا
  • خانی‌آوا
  • دوشان‌تپه
  • سنگلج
  • قئیترییه
  • مولوی
  • یاخشی‌آوا
  • دیزآشیب

تاریخی و گزمه‌لی یئرلری

  • شمس‌العماره
  • گولوستان سارایی
  • سعدآوا کاخی
  • ائرم پارکی
  • المهدی پارکی
  • بعثت پارکی
  • تالاقانلی پارکی
  • جمشیدییه پارکی
  • رازی پارکی
  • لاله پارکی
  • ملت پارکی
  • ولایت پارکی

گؤرونتولر

بیرده باخ

اهالی‌سینه گؤره ایران شهرلرینین سیاهی‌سی

قایناقلار

  1. ^ City of Tehran Statisticalyearbook. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2021-04-13. یوْخلانیلیب2022-05-30.
  2. ^ Tehran, Environment & Geography Archived 2015-11-17 at the Wayback Machine.. Tehran.ir.
  3. ^ Statistical Center of Iran > Home.
  4. ^ Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps (2018-09-13).
  5. ^ Urban population: Data for تهران بولگه‌سی. ~97.5% of county population live in Tehran city
    Metro population: Estimate on base of census data, includes central part of Tehran province and کرج بؤلگه‌سی and Fardis from البورز اوستانی
  6. ^ The official web site of Tehran city. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2008-10-13. یوْخلانیلیب2015-08-09.
  7. ^ گنجه‌ای, سجاد; امیدوار, بابک; ملک محمدی, بهرام; نوروزی خطیری, خدیجه (2017-12-21). "ارزیابی و تدوین شاخص‌های حمل و نقل اضطراری (مطالعه موردی: شریانهای اصلی شهرداری منطقه یک تهران)". مهندسی عمران. 0 (0): 0–0. doi:10.24200/j30.2017.1244. ISSN 1028-7167.
  8. ^ https://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html
  9. ^ ۹٫۰ ۹٫۱ Güldiken, Kadir (1998). “İran’da Yaşayan 33 Milyon Türkü Düşününüz”, Azerbaycan, sayı 322, sayfa: 44
  10. ^ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ "En çok TÜRKÇE konuşulan ikinci şehir Tahran'dır." - Ahmet DAVUTOĞLU, Youtube
  11. ^ ایرانین باشکندی کؤچورولور. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2015-08-09.
  12. ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۶۹۰/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:تهران/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱–۶۰–۶۶۲۷–۶۰۰–۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۵ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  13. ^ فهرست نویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران * شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۶۹۰ *عنوان و نام پدیدآورنده:طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:گزارش‌های پیشرفت طرح‌ها وکلان شهرها/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس *بهاء:۱۰۰۰۰۰ ریال-شابک:۷–۶۸–۶۶۲۷–۶۰۰–۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۵ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)*یادداشت:عنوان دیگر:طرح و بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی) سال ۱۳۸۹ *توصیفگر:شاخص‌های غیرثبتی+شاخص‌های فرهنگی+گزارش‌های پیشرفت طرح‌ها و کلان‌شهرها *توصیفگر:ایران ۳۸۶۲۸۹ *تهران۱۹۹۰۶۶ /مشهد۲۹۲۳۴۱ /اصفهان ۱۷۰۰۱۷/تبریز۱۸۴۸۱/کرج ۲۷۸۲۵۲/شیراز۲۵۱۷۰۳/اهواز۱۷۶۴۰۳/قم۲۷۰۸۷۷ *شناسنامه افزوده:واعظی، منصور، ۱۳۳۳–۷۳۵۰۶۸ *شناسنامه افزوده:شرکت پژوهشگران خبره پارس /شورای فرهنگ عمومی *مرکز پخش:خیابان ولیعصر، زرتشت غربی، خیابان کامبیز، بخش طباطبایی رفیعی، پلاک۱۸، تلفن:۷–۸۸۹۷۸۴۱۵ ketabnashr@gmail.com *لیتوگرافی، چاپ وصحافی:سازمان چاپ و انتشارات اوقاف
  14. ^ Çehregani, Mahmut Ali (2003). “Hedefimiz Millî Kültürümüze Sahip Çıkmak”, 2023, Sayı 14, Ankara.