خوی خانلیغی
خوی خانلیغی - آذربایجان اراضیسینده خانلیق. (۱۸. یوزایلین اورتالاری - سونلاری). مرکزی خوی شهری. خوی خانلیغی آراز چایی، ناخچیوان، ماکو، اورمیه، تبریز خانلیقلاری و تورکیه ایله حودودلانیردی.
خوی خانلیغی | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۷۴۷–۱۸۱۳ | |||||||||
 | |||||||||
| پایتخت | خوی | ||||||||
| عۆموُمی دیللر | فارس دیلی (رسمی), تورکجه (چوخلوق) | ||||||||
| دین | ایسلام | ||||||||
| دؤولت | خانلیق | ||||||||
| خان‌لار | |||||||||
• ۱۷۴۷-۱۷۶۳ | شاهباز خان دونبیلی | ||||||||
• ۱۷۶۳-۱۷۸۶ | احمد خان دونبیلی | ||||||||
• ۱۷۸۶-۱۷۹۸ | حوسین‌قولوخان دونبیلی | ||||||||
• ۱۷۹۸-۱۸۰۶ | جعفرقولوخان دونبیلی | ||||||||
| تاریخی دؤنم | |||||||||
• یارادیلدی | ۱۷۴۷ | ||||||||
• اؤزگورلوقو افشار ایمپیراتورلوغو | ۱۷۴۷ | ||||||||
• ییخیلدی | ۱۸۱۳ | ||||||||
| |||||||||
| بوگون بیر حیصه‌سی |  تورکیه
 ایران | ||||||||
عومومی معلومات دَییشدیر
خوی خانلیغی‌نین اساسینی دونبولی طایفا باشچیلاری قویموشدو. دونبولی احمد خان اون سککیزینجی عصرین ۶۰-جی ایللرینده تبریزده ده مؤحکملنمیشدی. خوی خانلیغی ایروان، ناخچیوان و قاراداغ خانلیغینی دا اؤزونه تابئع ائتمیشدی. قاراباغ خانلیغی ایله موتّفیقلیک حاکیمیتی‌نین مؤحکملنمه‌سینه موثبت تاثیر گؤستردی.
۱۷۷۵-جی ایلده خوی خانی احمد خاندان چیلدیر والیسی سلیمان پاشایا گؤندریلن مکتوبدا «شیمالی قافقازین ایستیلاسیندان قووّت آلان روسیه‌نین و اونونلا ایتّیفاق یارادان ایراکلی خانین تجاووزونه ایمکان وئرمه‌مه‌سی اۆچون آذربایجان و قافقاز خانلاری‌نین»دؤولتی-عالیه«(عثمانلی ایمپراطورلوغو - ق.گ.) ایله بیرگه موباریزه آپارماسی‌نین واجیب اولدوغو بیلدیریلیردی».
خوی خانلیغی ایله کریم خان زندین ضربه‌لریندن سونرا دیرچلمگه باشلایان اورمیه خانلیغی آراسیندا ضیدّیت وار ایدی. خانلیقلار آراسینداکی دؤیوشده اورمیه خانلیغی مغلوب اولدو. بو خوی خانلیغی‌نین نوفوذونو خئیلی آرتیردی. کریم خان زند خوی خانلیغی‌نین گوجلنمه‌سیندن ناراحات اولوب، احمد خانی سارسیتماق اۆچون تدبیرلر گؤرمگه باشلادی. بو مقصدله اونون قارداشی شاهباز خانین اوغلانلارینی عمیلرینه قارشی موباریزه‌یه حاضیرلاییردی. کریم خان زندین سپدیگی دوشمنچیلیک توخومو اونون اؤلوموندن سونرا بئله اؤزونو گؤستردی. شاهباز خانین اوغلانلاری احمد خانا قصد ائدیب، اونو اؤلدوردولر. قصدچیلر حاکیمیتی اله کئچیرمگه نایل اولا بیلمه‌دیلر. جعفرقولو خان خویلو خیلاص اولا بیلدی، اونلاری جزالاندیردی و قارداشی حسین‌قولو خانی آزاد ائده‌رک حاکیمیته گتیردی.
خوی خانلیغی یارانمیش وضعیتده اوّلکی مؤوقئعیینی ایتیردی. ایروان خانلیغی موستقیللیک الده ائتدی. ایروان و قاراداغ خانلیغی یالنیز قاراباغدان آسیلی اولدو. تبریز ده الدن چیخدی. خانلیقلار آراسیندا یئنی چکیشمه‌لر باشلاندی.
خوی خانلیغی قاجارلاردان آسیلی وضعیته دوشدو، سونرا خانلیغا سون قویولدو.
خانلیغین اینضیباطی قورلوشو دَییشدیر
خانلیق اینضیباطی جهتدن ۱۱ ماحالا بؤلونوردو. بو ماحاللار آشاغیداکیلاردیر:
- آواجیق ماحالی
- قوطور ماحالی
- سالماس ماحالی
- خوی ماحالی
- الَند ماحالی
- چالدیران ماحالی
- چورس ماحالی
- قاراقویونلو ماحالی (خوی)
- سؤکمن‌آباد ماحالی
- درگاه ماحالی
- یئنیگیجه ماحالی
خانلاری دَییشدیر
- شاهباز خان دونبیلی (۱۷۴۷-۱۷۶۳)
- احمد خان دونبیلی (۱۷۶۳-۱۷۸۶)
- حسین‌قولو خان دونبیلی (۱۷۸۶-۱۷۹۸)
- جعفرقولو خان دونبیلی (۱۷۹۸-۱۸۰۶)
قایناقلار دَییشدیر
- انور چینگیزاوغلو، خوی خانلیغی، باکی: موترجیم، ۲۰۱۲.
- جمال گؤکجه. قافقاسیا و عثمانلی ایمپراتورلوغونون قافقاسیا سیاستی، ایستامبول، ۱۹۷۹،
- جنوبی آذربایجان خانلیقلاری Archived 2021-08-30 at the Wayback Machine.