روسیه-ایران ساواشی (۱۸۰۴-۱۸۱۳)
روسیه-ایران ساواشی (۱۸۰۴-۱۸۱۳) یا بیرینجی روس-ایران ساواشی (اینگیلیسجه: Russo-Persian War (1804–13)) ۱۰ ژوئن ۱۸۰۴ (میلادی) - ۱۲ اوْکتوبر ۱۸۱۳ (میلادی)لرده روسیه و قاجارلار ایمپیراتورلوغو آراسیندا اوْلموش‌دور. .گونئی قافقاز و ایران یئرینده اوز وئرمیش‌دیر بۇ وۇروشون سوْنو روسیه غلبه‌سیله بیتمیش‌دیر
| بیرینجی روس_ایران ساواشی (۱۸۰۴ _ ۱۸۱۳) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| شامیل دیر:ایران-روس ساواشلاری, قافقازین روسلار طرفیندن ایشغال ائدیلمه‌سی و ناپلئون ساواشلاری | |||||||||
 بیرینجی روس و قاجار ساواشی نین بیر صحنه سیندن بیر نقاشی . فرانتس روبو نون اثری | |||||||||
| |||||||||
| دویوشچولر | |||||||||
 روسیه ایمپیراتورلوغو |
 قاجاری آذربایجان | ||||||||
| باشچیلار و لیدرلر | |||||||||
|
بیرینجی الکساندر (روسیه) ایوان گودوویچ پاول سیسیانوف ⚔ Pyotr Kotlyarevsky الکساندر تورماسوف |
فتحعلی شاه عباس میرزا جاواد خان قاجار ⚔ اسکندرمیرزا گورجی | ||||||||
| گوج | |||||||||
|
۴۸۰۰۰ عسگر ۲۱۰۰۰ ساهمانلی (نظم‌لی) اولمایان آت‌لی عسگر |
۵۰۰۰۰ چاغداش (موْدئرن) پیادا قوشونو ۲۰۰۰۰ ساهمانلی (نظم‌لی) اولمایان آت‌لی عسگر ۲۵۰۰۰ آیری بیرلشمیش لر و یا آزربایجان‌لی دووطلب (داوطلب) لر | ||||||||
ساواشین باشلاما سببلری
دَییشدیرگورجیستانین، آذربایجان جومهوریتیین بیر حیصّه سینین روسیه طرفیندن ایشغالی ایران و تورکیه نین، هابئله اوْنلارین آرخاسیندا دوران اینگیلیس و فرانسه نین ناراحاتلیغینا سبب اوْلدو. ایران روسلارین هیز‌لی باشاریلرینه دهشت‌له باخیردی. ایران شاهی ۷۰ مین‌لیک قوشونونو قافقاز سرحدلرینده جمع‌لشدیردی.شاه سارایی روسیه ایله ساواش هله ۱۸۰۱ (میلادی)ین یازین‌دان – اینگیلیس ایله مۆقاویله باغلادیق‌دان سوْنرا حاظیرلاشیردی. ائله همین ایلین سپتامبریندا بندرانزلیده ساحل ایستحکاملاری قۇرولدو. فتحعلی شاه قافقازی توتماغا حاظیرلاشاراق، اوّلجه گورجوستان و گنجه ایله همسرحد اوْلان بۆتون خان‌لیقلارین اراضیلرینی اله کئچیرمک نیتینده ایدی. اوْ، بۇ مقصدله ۱۸۰۲ (میلادی)ین جۇلایین‌دا ۲۰ مین‌لیک قوشونو سرحده گؤندرمیی قرارا آلدی. فتحعلی شاه اوروپا شاه لاری و ایمپیراتورلارینا مکتوبلا مۆراجیعت ائده‌رک کؤمک آلماغا چالیشدی.لاکین ایرانین داخیلینده باش وئرمیش چاخناشمالار و اینگیلیس طرفیندن رئال کمکین اوْلماماسی داواکار احوالی-روحیّه‌لی شاه سارایینا سویودوجو ائتکی گؤستریردی. اینگیلیس ایسه بیرینجی پاولین اؤلدورولمه‌سیندن و خصوصاً ده فرانسه قوشونلارینین سوریه و میصردن گئتمه‌سیندن بئله قناعته گلدی کی، هیندوستانا یوروش پلانی ناپلئون بوناپارتون شرق سیاستی‌نین گوندلییندن چیخاریلمیش‌دیر و شاها کمکه احتیاج قالماییب. اوْنا گؤره ده اینگیلیس ود وئرمک‌دن اۇزاغا گتمیردی. بۇنونلا بئله اوْ، ایرانی روسیه ایله ساواشی قیزیش‌دیریردی.ایران سارایی روسیه ایله ساواش حاظیرلاشاراق گورجوستانی روسیه یه قارشی بیرگه چیخیشا جلب ائتمک آماچ‌له اؤز نماینده‌لرینی بورایا گؤندردی. قافقازین هر یئرینه شاهین گنجه و گورجوستان اۆزرینه یئریمک نیعتین‌دن خبر وئرن، خانلاردان اطاعت و کؤمک گؤستریلمه‌سینی طلب ائدن فرمان گؤندریل‌دی. تاخت-تاج واریثی عباس میرزانین ۵۰ مین‌لیک اوْردوسو روسیه یه بیرلشدیریلمیش ویلایتلری قوپاریب آلماق اۆچون قافقازا یئری‌دی‌له‌جک‌دیر. کیزیلیارادک بۆتون اؤلکه‌لری "کافیر روسلاردان" تمیزلیجیینه لووغالیقلا بیان ائتمیش شاهین اؤزو ده باش‌لیجا قوه‌لرله بیرلیکده عباس میرزانین قوشونلارینین آردینجا حرکت ائتمه‌یه حاظیرلاشیردی.۱۸۰۴ (میلادی)ین مئییندا فتحعلی شاه باشدا اوْلماقلا ایرانین یۇخاری فودال طبقه‌لری روس قوشونلارینین قافقازدان چیخاریلماسینی طلب ائتدی. طلب رد اوْلون‌دو و ۱۸۰۴ (میلادی) جۇلایین ۱۰-دا روسیه ایله ایران آراسیندا دیپلوماتیک علاقه‌لر کسیلدی، ۱۰ ایل داوام ائتمیش روسیه-ایران ساواشی باشلاندی.
بیرینجی دؤیوش
دَییشدیرساواشین باشلانغیجیندا قافقازداکی روس قوشونلارینین کومان‌دان‌لیغی ساواش آپارماغین هۆجوم پلانینی سئچدی. ایلک دؤیوش ۱۸۰۴ (میلادی) جۇلایین ۲-ده ایروان خانلیغینین اراضیسینده اۆچکیل‌سه دیوارلاری یانیندا باش وئردی. ۱۲ توْپو اوْلان ۳۶۰۰ نفرلیک پیادا، سوواری اسکادرونو و ۲ قزاق یوزلویون‌دن عبارت روس قوشونو ۲۰ مین‌لیک ایران قوشونو ایله قارشیلاش‌دی. روس قوشونلاری گورجو سوواری دسته‌لری‌نین کمکی ایله اۆستونلوک قازاندیلار.
ایکینجی دؤیوش
دَییشدیرایکینجی دؤیوش ایروان یاخینلیغیندا، قمرلی کندینین یانیندا باش وئردی، ۱۸۰۴ (میلادی) جۇلایین ۲۹-دان ۳۰-نا کئچن گئجه روس قوشون دسته‌سی ایله ایران قوشونلارینین بؤیوک بیرلشمه‌سی آراسیندا قان‌لی دؤیوش اوْلدو. روس قوشونلاری توتدوقلاری مؤقعلری قورویوب ساخلایا بیل‌دیلر. لاکین آزوقه‌نین چاتیشمازلیغی، قوشونلارین آزلیغی، هابئله ایران قوشونلارینین کیچیک روس دسته‌سی یئرلشمیش گنجه‌یه طرف ایرلیلمه‌سی اۆزون‌دن سپتامبرین ۴-ده روس قوشونلاری ایروان‌دان گئری چکیلدی.
قاراباغ، شکی و شاماخی خان‌لیقلارینین ایلحاقی
دَییشدیرگنجهنین آلینماسی، روس قوشونلارینین سونراکی باشاریلری آذربایجان خان‌لیقلارینین ایستیلاسینین سورعتلنمه‌سینده مؤهوم روْل اوْینادی.
گؤرونتولر
دَییشدیر
قایناق‌لار
دَییشدیراینگیلیسجه ویکی‌پدیاسی‌نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«روسیه-ایران ساواشی (۱۸۰۴-۱۸۱۳)»، مقاله‌سیندن گؤتورولوبدور.( ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸ تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).
قارداش پروژه‌لرده روسیه-ایران ساواشی (۱۸۰۴-۱۸۱۳) گؤره داها آرتیق بیلگی‌لر تاپابیلرسینیز.
فایل‌لار ویکی‌آمباردا
 | بو ساواش ایله باغلی مقاله، بیر قارالاما مقاله دیر. بونو گئنیشلندیرمکله ویکی‌پدیایا کؤمک ائده بیلرسینیز. |