آغاجری ائلی

آغاجری ائلی — ایرانین تورک ائل‌لریندن‌دیر.

تاریخچه 

  بئشینجی عصرده آغاجری ائلی، وولقا چایی‌نین اطرافیندا و قیپچاق دوزن‌لیک‌لرینده یاشاییردیلار. محمود قاشقارلی،  " دیوان لغات التورک " ده اونلاری 24 اوغوز تورک قبیله‌لریندن بیری بیلدیریب.اونلار، سونرا ایران، آنادولو و قارا دنیزین قوزئیینه کؤچوبلر. ایراندا اونلار شرقی آذربایجان، زنجان، همدان و خوزیستان اوستان‌لاریندا یاشاییرلار.

 " آغاجری "  آدی ( "‌آغاج ارلری‌" ،  "‌اورمان اینسان‌لاری‌" ) اؤزو اؤزلوگونده تاریخی قدیم اولان بیر اتنونیم‌دیر. تورکیه تاریخچیسی ذکی ولیدی توغان‌ین یازدیغینا گؤره، 460-جی ایلده خزر اؤلکه‌سیندن آذربایجانا آغاجری آدیندا بیر بوی گلمیشدیر. داها سونرا، بیز آغاجری آدینا آنادولونون ماراش داغلاریندا آوشار و بایات‌لارین قونشولوغوندا راست گلیریک. 1246-جی ایلده همین بو آغاجری‌لر ائلخانلی سرکرده‌سی بایجو نویونلا چارپیشمیشلار. آغاجری‌لرین باشقا بیر بؤلوگو ایسه اوزون ایل‌لر اردبیل یاخین‌لیغینداکی خالخالدا حاکیم اولموشلار. قزوین‌ین اونلو الموت قالاسی‌نین ( "‌قارتال یوواسی‌" ) هولاکو خان طرفیندن فتحینه آغاجری ائلی ده قاتیلمیشدیر.    

  آغاجری ائلی‌نین آدینا قاراقویونلولارین و آغ‌قویونلولارین ترکیبینده ده راست گلینیر. مینورسکی آغاجری ائلینی کوهگیلویه لورلاری نین ترکیبینده گؤسترسه ده، آغاجری ائلی‌نین تورکلردن عیبارت اولدوغونو سؤیله‌میش و تیره‌لرینی سادالامیشدیر: آوشارلار، جاغاتای‌لار، بیگدیلی‌لر و قاراباغلی‌لار. 

  آغاجری‌لرین ان آزیندان بیر حیصه‌سی‌نین (خوصوصاً آوشار آدلی تیره‌لری‌نین) کئچمیشده بیر زامان‌لارین قودرتلی اوغوز بویو اولان خوزیستان آوشارلاری‌نین 1596-1597-جی ایل‌لرده کی  عوصیاندان سونرا 1. شاه عباس طرفیندن پرن-پرن سالینمیش کوهگیلویه بؤلگه‌سینده‌کی  قولوندان تؤره‌دیگینی گومان ائتمک اولار. 

  آغاجری ائلی نین قاشقای‌لارین کشکولی بؤلوگو ایله ده باغلی‌لیغی تخمین ائدیلیر، چونکی، هر ایکیسی نین ترکیبینده عئینی آدلی بیگدیلی و جاما بوزورگی آدلی تیره‌لر وار. 

  1820-جی ایل‌لرده آغاجری ائلی خوزیستان اراضیسینده بهباهان شهری اطرافینا بو شهری بختییاری‌لردن، بویئر احمدی‌لردن و باشقا کؤچری‌لردن قوروماق اوچون کؤچورولموشلر. آغاجری تورکلری‌نین بیر قیسمی زامانلا ایران‌دیللی قؤوم اولان بویئر احمدی‌لره قاریشمیش و همین قیسم بو گون آغایی آدی ایله تانینیر. 

     1913-جو ایله عایید بیلگی‌لره گؤره بهباهان‌داکی آغاجری‌لرین سایی 2،000 عاییله قدر اولموشدور. تیره‌لری بونلاردیر: بیگدیلی، آوشار، جاغاتای، آغباغی، شعری، لور زابان، باسئری، جاما بوزورگی، تیلکو، دئیلمی، گشتیل و داوودی. 

  آغاجری‌لرین بیر حیصه‌سی هله ده دوغما تورکجه میزی قورویوب ساخلاسا دا، قالان حیصه‌سی آرتیق فارس و لور دیلینه کئچمیشدیر. 

  آغاجری ائلیندن بیر چوخلاری ایران آدلانان اؤلکه نین گونئیینده کی  آبادان، بندر ماهشهر و اؤز آدلارینی داشییان آغاجری شهرینه کؤچموش و حال-حاضیردا نفت صنایعسی باشدا اولماقلا موختلیف پئشه‌لرده ایشله‌مکده و شهر حیاتی سورمکده‌دیرلر.