ائلخانیلر دؤولتی و یا هولاکولر دؤولتی۱۲۵۶-جی ایلده چنگیزخانین نوه‌سی هولاکوخان (۱۲۵۶-۱۲۶۵) طرفیندن یارائدیلمیش دؤولت.[۳]

Ilkhanate
ایلخانیان
ائلخانیلر
۱۲۵۵ (میلادی)–۱۳۵۳ (میلادی)
ائلخانیلر بایراغی
بایراق
ائلخانیلر حؤکم‌سوردوغو یئرلر، خریطه اوستونده.
ائلخانیلر حؤکم‌سوردوغو یئرلر، خریطه اوستونده.
وضعیتموغول ایمپیراتورلوغو
ائلخانیلر دؤولتی
پایتخت
عۆموُمی دیللر
دین
دؤولتحؤکمدارلیق
خان، ائلخان 
• 1256–1265
هولاکوخان
• 1316–1335
ابو سید باهادور خان
قانون اوقانیقورولتای (ائلخانیلر)
تاریخی دؤنم 
• یارادیلدی
۱۲۵۵ (میلادی)
• ییخیلدی
۱۳۵۳ (میلادی)
اراضی
1310 est.[۲]لوآ خطاسیماژول:Convert-ین 1851-جی/جو خطینده: attempt to index local 'en_value' (a nil value).
قاباقکی
سونراکی
موغول ایمپیراتورلوغو
خارزمشاهلار سولا‌له‌سی
عباسی خلافتی
روم سولطانلیغی
گورجیستان شاهلیغی
کرتیلر سولا‌له‌سی
مظفریلر سولا‌له‌سی
ائرتنا بی‌لیغی
چوبانلیلار
آل اینجو
جلایر سولطانلیغی
مملوک سولطانلیغی (میصر)
سربداریلر
گورجیستان شاهلیغی
عوثمانلی ایمپیراتورلوغو
بوگون بیر حیصه‌سی

اوْنون حاکملری ائلخان آدلاندیریلدیغینا گؤره بۇ دؤولته، بیرده ائلخانیلر دؤولتی ده دئییلیر. "ائلخان" آدی "تابع اوْلان خان‌لیق" معناسینی وئریر.

تاریخی دَییشدیر

جانیشینلر دؤورو دَییشدیر

 
ایمپراتورلوغون قوروجوسو چنگیزخانین نوه‌سی هولاکوخان،رشیدالدین فضل الله همدانلی

۱۲۳۱-جی ایلده موغوللار چورموقون نویون یۆروش تشکیل ائتدیلر. اوْنون اوْردوسو جلال الددین منگبورنینی مغلوب ائده‌رک توْرپاقلارینی اله کئچیردی. آذربایجان و ایران ۱۲۵۶-جی ایلدک موغول ایمپیراتورلوغونون جانیشینی طرفیندن ایداره ائدیل‌دی.

جانیشینلر دَییشدیر

  1. چورموقون نویون (۱۲۳۱-۱۲۴۱)
  2. بایجو نویون (۱۲۴۱-۱۲۵۵)

۱۲۵۵-جی ایلده مؤنگه خاقان طرفیندن غربه گؤندریلن هولاکوخان بایجونو عوض ائتدی. ۱۲۵۸-جی ایلده بغدادی آلاراق عباسی خلافتینه سوْن قوْیدو. آنادولو سلجوقیلر دؤولتینی اؤزونه تابع ائتدی. موغوللار آنادولونون علم، مدنیت و تیجارت مرکزلری اوْلان شهرلری داغیت‌دیلار و یاغمالادیلار. بۇ دؤورده آنادولودا تیجارت ضعیف‌له‌دی. تورکلر شرقی و مرکزی آنادولودان غرب بؤلگه‌لرینه دۇغرو کؤچمک مجبوریتینده قالدیلار. موغوللار آنادولو سلجوقیلر دؤولتی‌نین ییخیلماسیندا اؤ‌نملی روْل اوْینادیلار.

 
سلطان محمد خودابن‌ده اوْلجایتو خانین فرانسه کرالی ۴-جو فیلیپه گؤندردیی مکتوب، فرانسه میلّی آرشیوی

ائلخانیلر دؤولتی‌نین اراضیلری فارس خلیجیندن دربنده و آمودریا چایی چایین‌دان میصره قدر اۇزانیردی. اؤلکه‌نین ان باش‌لیجا و مؤهوم مملکتی آذربایجان ایدی. محض بۇرادا دؤولتین باشکندلاری، اوّلجه مراغه، داها سوْنرا ایسه تبریز یئرله‌شیردی. هولاکو خانین وفاتیندان سوْنرا اؤلکه‌ده مرکزی حاکمیّت بیر قدر ضعیف‌له‌دی. شیمال‌دا یئرلَشن آلتین اوردو (۱۲۲۶-۱۵۰۲) حؤکمدارلار ی بۇندان ایستیفاده ائتمه‌یه جهد گؤستردیلر. ۱۲۶۵، ۱۲۸۸، ۱۲۹۰-جی ایللر اوْنلار دؤولتین شیمال ایالتلرینه یوروشلر ائتمیش ‌دیلر. بۇ یوروشلرده ایلک نؤوبه‌ده، آذربایجان اهالی‌سی، شهر و کندلری ضرر چکدی.

ائلخانیلر سوریه و فیلیسطینی ایشغال ائتدیک‌دن سوْنرا میصره دۇغرو ایرلیلمه‌یه باشلادیلار. آنجاق مملوکلر این جلوت دؤیوشون‌ده ائلخانیلری مغلوبیته اۇغراداراق فیلیسطین و سوریه دان چیخاردیلار (۱۲۶۰). مملوک سلطانی بیرینجی بایبارس ائلخانیلری ایکینجی دفعه البیستان‌دا مغلوب ائتدی (۱۲۷۷). مملوکلر طرفیندن معروض قالدیقلاری مغلوبیتلردن باشقا ائلخانیلر هئچ بیر ساواش‌نی اۇدوزماییبلار.

 
ائلخانی آرقون خانین فرانسه کرالی ۴-جو فیلیپه گؤندردیی مکتوب، فرانسه میلّی آرشیوی

گؤرونتولر دَییشدیر

 
 

قایناقلار دَییشدیر

  1. ^ ۱٫۰ ۱٫۱ Rahiminejad, Sadegh: IRAN: Tarikh (2006). Languages of the Persian [Section]
  2. ^ Rein Taagepera (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly 41 (3): 475–504.
  3. ^ [۱]