عبدالرحیم طالبوف
میرزه عبدالرحیم طالبوف (1837 تبریز -10 مارس1911 تئمیرخان، شورا، داغیستان) — آذربایجانلی ناثیر، پوبلیسیست و معاریفچی [۱][۲].
| عبدالرحیم طالبوف | |
|---|---|
 | |
| اصل آدی | میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی |
| چالیشما ساحه‌سی | معاریفچی‌لیک |
| دوْغوم تاریخی | ۱۸۳۴ (میلادی) تبریز- آذربایجان |
| اؤلوم تاریخی | ۱۱ مارس ۱۹۱۱ تئمرخان شورا- داغستان |
| میلیت | آذربایجان تورکو |
| پئشه | یازیچی |
| یازیچیلیق ساحه‌سینین شوهرتی | کتاب احمد |
| کیتابلار | کیتاب یوکلو ائششک - 1888-جی ایل
سفینه طالبی (یا کتاب احمد) 2 جیلدده - 1894-1895-جی ایل‌لر مسالک المحسنین (خئییرخواه‌لارین یولو) - 1905-جی ایل مسائل الحیات (حیات مسله لری) - 1906-جی ایل ایضاحات در خصوص آزادی (آزادلیق حاقیندا ایضاحات) - 1906-جی ایل سیاست طالبی (تالیب‌ین سیاستی) - 1911-جی ایل پند نامه مارکوس قیصر روم رساله فیزیک (۱۳۱۱ ه.ق) نخبه سپهری (۱۳۲۲–۱۳۱۰ ه.ق) رساله هیئت جدیده |
| تاثیر قویموش | {{{تاثیر قویموش}}} |
یاشاییش و تحصیلی
دَییشدیرمیرزه عبدالرحیم ابوطالب نجّار تبریزی اوغلو طالبوف 1837-جی ایلده آذربایجاندا تبریز شهری نین، سرخاب محلّه سینده دولگر عاییله‌سینده آنادان اولموشدور. ایلک تحصیلینی موللاخانادا آلدیقدان سونرا مدرسه ده تحصیل آلمیش، عرب و فارس دیل‌لرینی موکمّل اؤیرنمیشدیر. 16 یاشیندا روس دیلینی اؤیرنمک و تحصیلینی یوکسلتمک مقصدیله تیفلیسه گئده رک تحصیلینی اورادا داوام ائتدیرمیش، روس، اینگیلیس و فرانسه دیل‌لرینی اؤیرنمیشدیر. تیفلیسده تحصیل آلدیغی دؤورده روس سوسیال-دموکرات‌لاری نین و روس یازیچی‌لاری نین فیکیرلری ایله تانیش اولوب اونلاردان تاثیرله نیر[۳].
فعالیتی
دَییشدیرتیفلیسده یاشادیغی دؤورده قافقازدا یول‌لارین و کؤرپولرین تیکینتیسیندن وارلانمیش محمد علی خان کاشانین کونتوروندا ایشله ییب. سونرادان ایسه تئمیرخان-شورایا کؤچه رک بورادا شخصی یول تیکینتیسی کونتورو آچیر. قافقاز-استاوروپول شوسه یولو چکیلمه‌سی محض اونون کونتورونا تاپشیریلمیشدیر. اؤزونه یئنی ائو آلماقلا یاناشی شخصی کیتابخانا دا تیکدیریر. بورادا اصلا دربنددن اولان بیر خانیملا عاییله قورور. مادّی وضعیتی یاخشی اولدوغونا گؤره بیر چوخ خئیریه ایشلرینه ده یاردیم ائدیر. بیر ایصلاحاتچی کیمی موعاصیر مکتب‌لری دستکله‌دیگی اوچون باکی‌دا و تئمیرخان-شورادا قیزلار مکتبی‌نین آچیلماسی اوچون مادّی یاردیم ائدیر. 1907-جی ایلده تبریز ساکین‌لری طرفیندن ایرانین بیرینجی میلّی مجلیسینه وکیل سئچیلسه ده بو وظیفه‌نی ایجرا ائتمکدن ایمتیناع ائتمیشدیر. 1888-جی ایلده ایستانبولا، 1898-جی ایلده ایسه مکّه یه حجّه زیارتینه گئدیر. 1902-جی ایلده ایسه گؤزلرینی موعالیجه ائتدیرمک اوچون بئرلینه گئدیب[۳].
یارادیجی‌لیغی
دَییشدیرطالبوف بوتون اثرلرینی 55 یاشیندان سونرا یازیب. دانیشیقدا آذربایجان تورکجه‌سیندن ایستیفاده ائتمه سینه باخمایاراق بوتون اثرلرینی فارسجا یازیب. یازدیغی سون ایکی کیتابدان باشقا بوتون کیتاب‌لاری اؤزو اؤز شخصی وسایتی حسابینا چاپ ائتدیریب. " ایضاحات در خوصوص آزادی " ( " آزادلیق حاقیندا ایضاحات) " آدلی کیتابی مشروطه اینقیلابی نین غلبه‌سیندن سونرا 1906-جی ایلده، " سیاست طالیبی " ( " طالیب‌ین سیاستی " کیتابی ایسه اؤلوموندن بیر نئچه آی سونرا 1911-جی ایلده تهران‌دا چاپ اولونوب. ایلک اوریژینال بدیعی اثری " کیتاب یوکلو ائششک " آللقوریک رومانیندا معاریفچی‌لیگی تبلیغ ائدیر. " سفینه طالیبی " ، یا " کیتاب احمد " ( " طالیب‌ین گمیسی " ، یاخود " احمدین کیتابی " ایکی جیلدده) اثری آذربایجان ادبیاتیندا اوشاق‌لارین حیاتیندان بحث ائدن ایلک کیتاب‌دیر. مؤلیفین اؤزونون یازدیغینا گؤره او بو اثری ژان ژاک روسونون " امیل و یا تربیه حاقیندا " اثریندن تاثیرلنه رک یازیب. کیتاب مؤلیف و اونون اویدورولموش 7 یاشلی اوغلو آراسیندا باش وئرن دیالوق‌لاردان عیبارت‌دیر. بورادا اوغولون آتایا سوال‌لاری تاریخی، علمی، سیاسی و دینی مسله‌لره آیدین‌لیق گتیریلیر. " مسالک المحسنین نین " ( " خئییرخواه‌لارین یولو " )، " مسائل الحیات " ( " حیات مسله‌لری " )، " ایضاحات در خوصوص آزادی " ( " آزادلیق حاقیندا ایضاحات " )، " سیاست طالیبی " ( " طالیب‌ین سیاستی " ) ادبی-علمی و پوبلیسیستیک اثرلرینی یازیب چاپ ائتدیرمیشدیر. " مسالک المحسنین نین " ( " خئییرخواه‌لارین یولو " ) اثرینده اساس پرسوناژ وار. اونلار موهندیس‌لر مصطفی و حسین، حکیم احمد و کیمیا موعلیمی محمددیر. اونلارا دماوند داغینا گئتمک و بورادا آراشدیرمالار آپاریب حسابلامالار ائتمک تاپشیریلیر[۴]. یول بویو اونلارا موجتهید، درویش و چکمه‌چی راست گلیر[۵] . تدقیقاتچی لارین قارشیسینا چیخانلار ندنسه اؤز سیاسی، سوسیال پروبلم‌لرینی دیله گتیرمگ، بیرلشیب ایصلاحات‌لار آپارماغا چکینیرلر. عئینی زاماندا ایسه دیگر میلت‌لر ایصلاحات‌لار آپارماق مقصدیله بیرلشیرلر داها چوخ دانیشیب چیخیش یول‌لاری آختاریرلار[۶]. مؤلیف بورادا تصویر ائتدیگی دیالوق‌لاردا شاه رژیمینی، ایراندا باش وئرن سوسیال و سیاسی پروبلم‌لری گؤستریر. بو کیتاب‌لاردا شرق ایجتیماعی-سیاسی پروبلم‌لرینه توخونولور، قاباقجیل ایدئیالار، خئییرخواه عمل‌لر تبلیغ اولونور. مشروطه اینقیلابی ایدئیالاری نین تشکّول و فورمالاشماسینا تاثیر گؤسترمیشدیر[۳].
اؤلومو
دَییشدیر1911-جی ایل مارس‌ین 11-ده قوزئی قافقازدا تئمیرخان-شورا شهرینده وفات ائتمیشدیر[۳].
اثرلری
دَییشدیر- کیتاب یوکلو ائششک - 1888-جی ایل
- سفینه طالبی (یا کتاب احمد) 2 جیلدده - 1894-1895-جی ایل‌لر
- مسالک المحسنین (خئییرخواه‌لارین یولو) - 1905-جی ایل
- مسائل الحیات (حیات مسله لری) - 1906-جی ایل
- ایضاحات در خصوص آزادی (آزادلیق حاقیندا ایضاحات) - 1906-جی ایل
- سیاست طالبی (تالیب‌ین سیاستی) - 1911-جی ایل
- پند نامه مارکوس قیصر روم
- رساله فیزیک (۱۳۱۱ ه.ق)
- نخبه سپهری (۱۳۲۲–۱۳۱۰ ه.ق)
- رساله هیئت جدیده
اتک یازی‌لار
دَییشدیر- ^ Afary, Janet (1996). The Iranian constitutional revolution, 1906-1911: grassroots democracy. Columbia University Press. səh. 40.
He read the works of Transcaucasian Azeri intellectual, Abd al-Rahim Talibov
- ^ DeGroot, Joanna (1998). Pierson, Ruth Roach; Chaudhuri, Nupur; McAuley, Beth (eds.).Coexisting and Conflicting Identities [Nation, empire, colony: historicizing gender and race]. Indiana University Press. səh. 145. ISBN 978-0-253-21191-0.
...the Azeri-Iranian Talibov/Talibzadeh linked the threat of "our pure Shari'a" (i.e. Iranian Islamic tradition) to the dominance of foreigners over Iranians...
- ^ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ Cyrus Masroori (24 mart 2014). "ṬĀLEBUF, ʿABD-AL-RAḤIM" (ing. ). iranicaonline.org.
- ^ Talibov, Abdul Rahim (1968). Masālek ol-Moḥsenīn (The Ways of the Charitable). Tehran: Sherkat-i Sahami. 57.
- ^ Ibid. 71.
- ^ Ibid. 74.