ویکی‌پدیا

طالیبان

(طالبان-دن يوْل‌لاندیریلمیش)

طالیبان یوْخسا طالیبلر (پشتوجا: طالبان)[۵۱][۵۲]، افغانیستاندا چوْخونلوغو پوشتون‌لاردان اوْلان بیر دیوبندی ایسلامچی حرکت و سیلاحلی تشکیلات دیر. طالیبلر اؤزلرینه افغانیستان ایسلام امیرلیگی[۵۳] آد وئریب، اؤلکه‌ده ساواش (یوْخسا جیهاد) دوام ائتدیرمکده دیلر.[۵۴][۵۵] ۲۰۲۱-جی ایلده ساواشچیلاری‌نین ۷۵٫۰۰۰ اوْلدوغو تخمین ویریلیر.[۲۰]

طالیبان
طالبان
The Shahada written in black on a white background.
طالیبانین بایراغی
آکتیو ایللر
ایدئولوژی
قروپلاراساساً پوشتون‌لار؛[۱۳][۱۴] افغانیستانین قوزئینده بعضی تاجیک‌لر[۱۵]
باشچی(لار)
مرکزقندهار، افغانیستان (۱۹۹۴–۲۰۰۱؛ ۲۰۲۱–گۆنوموز)
عملیات ساحه‌سی
  طالیبان کوْنتروْلو آلتیندا
  پنجشیر قارشیلیغی کوْنتروْلو آلتیندا
بؤیوکلوک
  • ۴۵٫۰۰۰ (۲۰۰۱)[۱۶]
  • ۱۱٫۰۰۰ (۲۰۰۸)[۱۷]
  • ۳۶٫۰۰۰ (۲۰۱۰)[۱۸]
  • ۶۰٫۰۰۰ (۲۰۱۴)[۱۹]
  • ۲۰۰٫۰۰۰ (۲۰۱۷)[۲۰]
قاباقکی علما ایسلام جمعیتی
سونراکیافغانیستان افغانیستان ایسلام امیرلیگی
مۆتفیق‌لردؤولتلر
غئیر دؤولتلر
رقیب‌لردؤولتلر
غئیر دؤولتلر
دؤیوشلر و ساواشلار

طالیبان, ۱۹۹۶دان ۲۰۰۱ه قدر، افغانیستانین دؤرد دن اۆچۆنه حؤکم ائتمیش و شریعتین قاتی تفسیرینی کئچیرمیشدیر.[۵۶] ۱۹۹۴-جی ایلدن افغانیستان ایچ ساواشی‌نین اؤنده گلن قروپلاریندان بیری اوْلاراق اوْرتایا چیخمیشدی[۵۷] و بؤیوک اؤلچوده افغانیستانین دوْغو و گونئیندکی پوشتون بؤلگه‌لریندکی ایسلامی مدرسه‌لرده تحصیل گؤرمۆش و افغانیستان-شوروی ساواشیندا ساواشمیش اؤیرنجیلردن (طلبه) عیبارت ایدی.[۵۸] محمد عمرین رهبرلیک ائتدیگی حرکت، موجاهید رهبرلریندن آلدیغی گوجله افغانیستانین چوْخ بؤلگه‌سینه یاییلدی. ۱۹۹۶-جی ایلده توتالیتاریزیم[۵۹] افغانیستان ایسلام امیرلیغی قورولدو و افغانیستانین باشکندی قندهارا کؤچ ائدیلدی. ۱۱ سپتامبر حمله‌لرینین آردیندان دسامبر ۲۰۰۱دن آمریکا افغانیستانا مۆداخیله‌سی ایله افغانیستان ایسلام امیرلیغی یؽخیلانا قدر اؤلکه‌نین چوْخ حیسه‌سینی نظارت آلتینا آلدی. ان گوجلو دؤنملرینده، طالیبان حؤکومتی دیپلوماتیک اوْلاراق یالنیز پاکیستان، سعودی عربیستان و ایمارات طرفیندن تانیندی. قروپ داها سوْنرا افغانیستان ایچ ساواشیندا آمریکا دستکلی حامد کرزای یؤنتیمینه و ناتو دستکلی بین الخالق تهلوکه‌سیزلیگه دستک گوجلرینه قارشی بیر دیرنیش حرکتی اوْلاراق یئنی‌دن بیر آرایا گلدی.

طالیبان، بیر چوْخ افغانلا سرت رفتارلا نتیجه‌لنن شریعت شرحلرینه گؤره بین الخالق سویه‌ده قیناندی.[۶۰] ۱۹۹۶–۲۰۰۱-جی ایللرده حاکیمیتی دؤورونده طالیبان و مۆتفیق‌لری افغانیستان وطنداشلارینا قارشی قیرغینلار تؤرتدیلر، بیرلشمیش میلتلر قورومونون آجلیقدان اذیت چکن ۱۶۰٫۰۰۰ مۆلکی اهالی‌نین ارذاق تعمیناتینا مانع اوْلدولار و گئنیش و برکتلی توْپراقلاری یاندیریلمیش توپراق تاکتیکی‌نه اویغون اوْلاراق اوْن‌مینلرله ائوی محو ائتدیلر.[۶۱] افغانیستانی ایداره ائدرکن، طالیبان اینسانلاری و یا دیگر جانلی‌لاری تصویر ائدن شکیل‌لری[۶۲] و فیلملری[۶۳] و آلتی اوْلان موسیقی‌لری[۶۴] قدغن ائتدی، قادینلارین مدرسه‌یه گئتمه‌سینی،[۶۵] قادینلارین باشقا ایشلرده ایشلمه‌سینی قدغن ائتدی[۶۶] و قادینلارین کیشی قوْهومو ایله چؤله چیخماسینی قدغن ائدیب و قادینلاری بورقا تاخماسینا مجبور ائتدی.[۶۷] موعین قایدالاری پوْزان قادینلار آچیق شکیلده دؤیولور و یا اعدام ائدیلدی.[۶۸] طالیبان حاکیمیتی دؤورونده دینی و ائتنیک آزلیقلارا آغیر بیر شکیلده آیری سئچکیلیک ائدیلدی. بیرلشمیش میلتلر قورومونون معلوماتینا گؤره، ۲۰۱۰-جو ایلده افغانیستاندا مۆلکی شخصلرین اؤلومونون ۷۶٪-نی، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲-جی ایللرده ایسه ۸۰٪-نی طالیبان و مۆتفیق‌لری تؤردیب دیر.[۶۹] مدنی سوْی‌قیریملادا مشغول اوْلان طالیبان، بامیانین ۱۵۰۰ ایللیک بودا هئیکللری‌‌‌ده داخیل اوْلماقلا بیر چوْخ عابیده‌نی محو ائتدی. [۷۰]

طالیبان ایدئولوژی‌سی؛ دیوبندی فاندامنتالیزمی ایله مۆباریز ایسلامچی‌لیقین[۷۱]، پشتونوالی کیمی تانینان پوشتون سوسیال و مدنی نوْرمالاری ایله بیرلشدیرمه‌سینه اساس لانان "یئنی" شریعت قانونو فوْرمو کیمی تصویر ائدیلمیشدیر.[۷۲]

بین الخالق بیرلیکلر و افغانیستان حؤکومتی؛ تئز تئز پاکیستانین خیدمتلر آراسی کشفیات و اوْردوسونو، قورولدوقلاری مۆددت‌ده، ایقتیداردا و موقاویمت مۆددتینده طالیبانا دستک وئرمک‌ده سوچلامیش دیلار.[۷۳][۷۴] پاکیستان ایسه ۱۱ سپتامبر حمله‌لریندن سوْنرا قروپا دستکی دایاندیردیغی‌نی بیان ائتدی. ۲۰۰۱-جی ایلده القاعده رهبری اسامه بن لادن‌‌‌‌‌ین کوْماندانلیغی آلتیندا ۲۵۰۰ عربین طالیبان اۆچون دؤیوشدوگو بیلدیریلدی[۷۵]

۲۰۲۰نین فوریه آییندا دونالد ترامپ یؤنتیمی، ۱ مئی ۲۰۲۱ اعتیباری ایله تامام آمریکا گوجلری‌نین افغانیستان‌دان چکیله‌جگینه داییر طالیبان ایله آنلاشما ایمضالادی.[۷۶] بونون قارشیلیغیندا طالیبان، القاعده کیمی ترور قروپلاری ایله علاقه‌لرینی کسجک، شیددتی آزالداجاق و آمریکانین دستک‌لدیگی افغانیستان ایسلام جومهوریتی ایله دانیشیقلار آپاراجاق. هر ایکی طرف‌دن هئچ بیری بو آنلاشمانین شرط‌لرینه تام اوْلاراق رعایت ائتمسه‌ده، آمریکا گوجلری‌نی گئری چکمه‌یه باشلادی.[۷۷]

۲۰۲۱ طالیبان هوجومو نتیجه‌سینده، ۱۵ آقوست ۲۰۲۱ده کابولون یؽخیلماسی ایله افغانیستان ایسلام جومهوریتی‌ده یؽخیلیب و طالیبان، افغانیستان یؤنتیمینه تکرار صاحیب اوْلدو.[۷۸]

ائتیموْلوْژی

دَییشدیر

پشتوجا بیر کلمه اوْلان "طالبان"، طالیب‌ین چوْخونلوغودور کی "طلبه‌لر" معناسینی وئریر.[۷۹] عربجه "طالب"، فارسجا "ان"[۸۰] جمع شکیلچیسینین علاوه ائدیلمه‌سی ایله عمله گلن بیر کلمه دیر. عربجه "طالبان"، "طلبه‌لر" دئییل، "ایکی طلبه" دئمکدیر. سؤزون عربجه چوْخلوغو "طلاب" دیر.[۸۱]

هدفلری

دَییشدیر

طالیبان دئییب هدفی باتی‌لی گوجلری‌نین افغانیستاندان چیخماقی و باریش و تهلوکه‌سیزلیگی برپا ائتمک و حاکیمیته گلدیکدن سوْنرا شریعت و ایسلام قانونلاری‌نی تطبیق ائتمک دیر.[۸۲]

آرخا پلان

دَییشدیر

شوروی مۆداخیله‌سی (۱۹۷۸ – ۱۹۹۲)

دَییشدیر
 
باشقان رونالد ریقان، ۱۹۸۳-جی ایلده اوْوال اوْفیس‌ده افغان موجاهیدلر رهبری ایله گؤروشده

شوروی، ۱۹۷۹-جی ایلده افغانیستانی ایشغال ائتدیکدن سوْنرا، افغان موجاهیدلری شوروی گوجلری ایله ساواشا گیردیلر.

پاکیستان دؤولت باشقانی محمد ضیاءالحق، شوروی‌نین پاکیستانداکی بلوچیستان ایالتی‌نی ایشغال ائتمگی پلانلاشدیردیقلارینی دۆشوندو و شوروی ایشغالچی گوجلرینه قارشی افغانیستان موجاهیدلرینه دستک توْپلاماق اۆچون سعودی عربیستانا اختر عبدالرحمانی گؤندردی. بیر مۆددت سوْنرا، مرکزی کشفیات ایداره‌سی، سعودی عربیستان باش کشفیات ایداره‌سی و پاکیستان خیدمتلر آراسی کشفیات ایداره‌سی واسیطه‌سی ایله افغانیستان مۆجاهیدلرینه پول و آوادانلیق وئردی.[۸۳]

محمد عمرده داخیل اوْلماقلا، تخمیناً ۹۰٫۰۰۰ افغان، ۱۹۸۰-جی ایللرده پاکیستان خیدمتلر آراسی کشفیات ایداره‌سی طرفیندن تحصیل آلمیشدیر. اینگیلیس‌لی پروْفسور کاولین هیلئنبراند، طالیبانین آمریکا-عربیستان-پاکیستان دستکلی مۆجاهیدلردن عمله گلدیگی سوْنونجونا گلدی:"باتی، افغانیستانین شوروی طرفیندن اله کئچیریلمسینه قارشی مۆباریزه‌ده طالیبانا یاردیم ائتدی".[۸۴] طالیبان رهبرلرینین دئمک اوْلار کی، هامیسی داها اؤنجه خالیص ایسلامی حیزبی و یا افغانیستان ایسلامی اینقیلابی حرکتی قروپلاری اۆچون شوروی-افغانیستان ساواشیندا ایشتیراک ائتمیشدیلر.[۸۵]

افغانیستان ایچ ساواشی (۱۹۹۲ – ۱۹۹۶)

دَییشدیر
اساس مقاله: افغانیستان ایچ ساواشی (۱۹۹۲–۱۹۹۶)
 
طالیبان ۱۹۹۴-جو ایلده افغانیستانین گۆنئینده یئر آلان قندهار شهرینده یاراندی

۱۹۹۲-جی ایلده شوروی طرفیندن دستکلنن محمد نجیب الله رئژیمی‌نین یؽخیلماسیندان سوْنرا بیر چوْخ افغانیستان سیاسی حیزبی باریش و گوج آنلاشماسی حاققیندا راضیلیقا گلدی. پیشاور آنلاشماسی آدلانان بو مۆقاویله افغانیستان ایسلام دؤولتی‌نین قورولماسینی و کئچیش حؤکومتی‌نین تعیین اوْلونماسینی تأمین ائتدی. آنجاق بو دؤولت و حؤکومت، کابول و افغانیستان اۆچون رقابت ائدن قروپلار سببیندن ان باشیندان باشاریسیز حاله گلدی. [۸۶]

گلبدین حکمتیارین، گلبدین ایسلامی حیزبی گئچیجی حؤکومتی تانیماقدان ایمتینا ائتدی و حاکیمیتی اؤز الینه آلاراق آوریل آییندا کابولا سؽزدی و ایچ ساواشینا سبب اولدو. مئی آییندا حکمتیار، حؤکومت گوجلرینه و کابولا هوجوملارا باشلادی.[۸۷] حکمتیار؛ پاکیستان خیدمتلر آراسی کشفیات ایداره‌سیندن عملیاتی، مالی و حربی دستک آلدی.[۸۸] بو دستکله حکمتیار گوجلری، کابولون یاریسی‌نی داغیتدی. ایران ایسه عبدالعلی مزاری‌نین افغانیستان ایسلامی بیرلیک حیزبی گوجلرینه یاردیم ائتدی. سعودی عربیستاندا ایتیحاد ایسلامی حیزبی‌نه دستک وئردی. بو میلیسلر آراسینداکی آتیشمالار دا ساواشا چئوریلدی.[۸۹]

بو آنی ساواشی سببی ایله؛ حؤکومت ایداره‌لرینین، پوْلیس ایداره‌لرینین و یا دؤولتین فعالیت گؤسترمه‌سی اۆچون عدالت و حئساباتلیلیق سیستئمی یاراتماغینا واخت یوْخ ایدی. دؤولتین یئنی تعیین اوْلونان مۆدافیعه ناظیری احمد شاه مسعود، جومهورباشقانی صبغت‌الله مجددی، داها سوْنرا برهان‌الدین ربانی و یا میلتلرآراسی قیزیل صلیب کمیته‌سی‌نین تمثیلچیلری ایله دانیشیقلار آپاریلدیقدا، آتش‌کسلر تئز تئز گۆنلر عرضینده پوْزولدو.[۹۰]

تاریخی

دَییشدیر

قایناقلار

دَییشدیر
  1. ^ Whine, Michael (1 September 2001). "Islamism and Totalitarianism: Similarities and Differences". Totalitarian Movements and Political Religions. 2 (2): 54–72. doi:10.1080/714005450. S2CID 146940668.
  2. ^ Deobandi Islam: The Religion of the Taliban U. S. Navy Chaplain Corps, 15 October 2001
  3. ^ ۳٫۰ ۳٫۱ Maley, William (2001). Fundamentalism Reborn? Afghanistan and the Taliban. C Hurst & Co. p. 14. ISBN 978-1-85065-360-8.
  4. ^ Ogata, Sadako N. (2005). The Turbulent Decade: Confronting the Refugee Crises of the 1990s. W. W. Norton & Company. p. 286. ISBN 978-0-393-05773-7.
  5. ^ McNamara, Melissa (31 August 2006). "The Taliban In Afghanistan". CBS. http://www.cbsnews.com/news/the-taliban-in-afghanistan/. طالیبان
  6. ^ ۶٫۰ ۶٫۱ Did you know that there are two different Taliban groups? (1 April 2013).
  7. ^ Deobandi Islam: The Religion of the Taliban U. S. Navy Chaplain Corps, 15 October 2001
  8. ^ Taliban - Oxford Islamic Studies Online. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-12. یوْخلانیلیب2021-08-17.
  9. ^ Afghan Taliban.
  10. ^ Rashid, Taliban (2000)
  11. ^ Why are Customary Pashtun Laws and Ethics Causes for Concern? | Center for Strategic and International Studies. Csis.org (19 October 2010). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-10-21. یوْخلانیلیب2021-08-17.
  12. ^ Understanding taliban through the prism of Pashtunwali code. CF2R (30 November 2013). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-10. یوْخلانیلیب2021-08-17.
  13. ^ Giustozzi, Antonio (2009). Decoding the new Taliban: insights from the Afghan field. Columbia University Press. p. 249. ISBN 978-0-231-70112-9.
  14. ^ Clements, Frank A. (2003). Conflict in Afghanistan: An Encyclopedia (Roots of Modern Conflict). ABC-CLIO. p. 219. ISBN 978-1-85109-402-8.
  15. ^ The Non-Pashtun Taleban of the North: A case study from Badakhshan – Afghanistan Analysts Network (3 January 2017).
  16. ^ Taliban and the Northern Alliance. US Gov Info. About.com. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-01-01. یوْخلانیلیب2021-08-17.
  17. ^ 9/11 seven years later: US 'safe,' South Asia in turmoil Archived 10 January 2015 at the Wayback Machine.. Retrieved 24 August 2010.
  18. ^ Hamilton, Fiona; Coates, Sam; Savage, Michael (3 March 2010). "MajorGeneral Richard Barrons puts Taleban fighter numbers at 36000". The Times. London. Archived from the original on 2011-06-29. https://web.archive.org/web/20110629112437/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/afghanistan/article7047321.ece. طالیبان
  19. ^ Despite Massive Taliban Death Toll No Drop in Insurgency. Voice of America. Akmal Dawi. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-08-03. یوْخلانیلیب2021-08-17.
  20. ^ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ Afghanistan’s Security Forces Versus the Taliban: A Net Assessment (14 January 2021). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2021-08-15. یوْخلانیلیب2021-08-17.
  21. ^ https://www.nytimes.com/2021/08/14/us/politics/afghanistan-biden.html
  22. ^ https://www.ft.com/content/e09cb768-967c-40da-a3c6-95573cff1f55
  23. ^ The Taliban – Mapping Militant Organizations.
  24. ^ "Taliban Leader Feared Pakistan Before He Was Killed". New York Times. 9 August 2017. https://www.nytimes.com/2017/08/09/world/asia/taliban-leader-feared-pakistan-before-he-was-killed.html.
  25. ^ Qatar's Dirty Hands. National Review (3 August 2017).
  26. ^ "Saudi has evidence Qatar supports Taliban: Envoy". Pajhwok Afghan News. 7 August 2017. https://www.pajhwok.com/en/2017/08/07/saudi-has-evidence-qatar-supports-taliban-envoy.
  27. ^ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ Why did Saudi Arabia and Qatar, allies of the US, continue to fund the Taliban after the 2001 war?. scroll.in.
  28. ^ "Iranian Support for Taliban Alarms Afghan Officials". Middle East Institute. 9 January 2017. https://www.mei.edu/publications/iranian-support-taliban-alarms-afghan-officials. "Both Tehran and the Taliban denied cooperation during the first decade after the US intervention, but the unholy alliance is no longer a secret and the two sides now unapologetically admit and publicize it."
  29. ^ Iran Backs Taliban With Cash and Arms (11 June 2015).
  30. ^ Iran Closes Consulate in Mazar-i-Sharif as Fighting Escalates in Northern Afghanistan - Politics news (en).
  31. ^ Small, Andrew (23 August 2015). China's Man in the Taliban. Foreign Policy Argument.
  32. ^ Danahar, Paul (3 September 2007). Taleban 'getting Chinese arms'. BBC.
  33. ^ "Is Russia arming the Afghan Taliban?". BBC News. April 2018. https://www.bbc.com/news/world-asia-41842285.
  34. ^ Diplomat, Samuel Ramani, The. What's Behind Saudi Arabia's Turn Away From the Taliban?.
  35. ^ Why is the Pakistan army scared of this man?. rediff (10 March 2006). “Baitullah was appointed as Mullah Omar's governor of the Mehsud tribe in a special ceremony attended by five leading Taliban commanders”
  36. ^ Pakistan and Afghan Taliban Close Ranks (26 March 2009). “The Afghan Taliban delegation urged the Pakistani Taliban leaders to settle their internal differences, scale down their activities in Pakistan and help counter the planned increase of American forces in Afghanistan, the fighters said.”
  37. ^ Profile of New TTP Chief Mufti Noor Wali Mehsud: Challenges and Implications. Pak Institute for Peace Studies (15 April 2019). “According to Mehsud, the real jihad is against US forces in occupied Afghanistan to restore the Islamic Emirate while using tribal areas of Pakistan as base of operations and safe haven for both Taliban and Al-Qaeda. He further explains the goals and aims of the jihadi movement as: maintaining the independent status for Mehsud tribe, defeating the US in Afghanistan, establishing caliphate in Afghanistan”
  38. ^ "Afghan militant fighters 'may join Islamic State'". BBC News. 2 September 2014. https://www.bbc.com/news/world-asia-29009125. طالیبان
  39. ^ Afghanistan: Ghani, Hekmatyar sign peace deal. Al Jazeera (29 September 2016).
  40. ^ Why Central Asian states want peace with the Taliban. DW News (27 March 2018). “"Taliban have assured Russia and Central Asian countries that it would not allow any group, including the IMU, to use Afghan soil against any foreign state," Muzhdah said.”
  41. ^ Roggio, Bill; Weiss, Caleb (14 June 2016). "Islamic Movement of Uzbekistan faction emerges after group's collapse". Long War Journal. http://www.longwarjournal.org/archives/2016/06/islamic-movement-of-uzbekistan-faction-emerges-after-groups-collapse.php. طالیبان
  42. ^ "Rare look at Afghan National Army's Taliban fight". BBC News. https://www.bbc.com/news/world-middle-east-25922743. طالیبان
  43. ^ {{citeTaliban attack NATO base in Afghanistan – Central & South Asia. Al Jazeera English.
  44. ^ ISIS reportedly moves into Afghanistan, is even fighting Taliban (12 January 2015).
  45. ^ ISIS, Taliban announced Jihad against each other (20 April 2015).
  46. ^ Taliban leader: allegiance to ISIS 'haram' (13 April 2015).
  47. ^ Taliban say gap narrowing in talks with US over Afghanistan troop withdrawal. Military Times (5 May 2019).
  48. ^ ۴۸٫۰ ۴۸٫۱ Afghanistan's warlord vice-president spoiling for a fight with the Taliban (4 August 2015).
  49. ^ Ibrahimi, Niamatullah. 2009. "Divide and Rule: State Penetration in Hazarajat (Afghanistan) from Monarchy to the Taliban", Crisis States Working Papers (Series 2) 42, London: Crisis States Research Centre, LSE
  50. ^ Jonson, Lena (25 August 2006). Tajikistan in the New Central Asia. ISBN 9781845112936. 16 January 2016-ده اوْریجینالدان آرشیولشدیریلیب. 17 December 2014-ده یوخلانیب. {{cite book}}: |archive-date= / |archive-url= وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک)
  51. ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2021-08-16. یوْخلانیلیب2021-08-18.
  52. ^ Definition of TALIBAN.
  53. ^ Post, The Jakarta. "US welcomes Qatar decision on Taliban name change". http://www.thejakartapost.com/news/2013/06/21/us-welcomes-qatar-decision-taliban-name-change.html. طالیبان
  54. ^ Deobandi Islam: The Religion of the Taliban.
  55. ^ Rubin, Barnett. article. published by the Center on International Cooperation 2 November 2015 (originally published within Al Jazeera). 2021-08-16-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 11 November 2015-ده یوخلانیب. {{cite book}}: |archive-date= / |archive-url= وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک)("...The Taliban ... have repeatedly said that their jihad is limited to their own country...")
  56. ^ Matinuddin, Kamal (1999). The Taliban phenomenon : Afghanistan 1994-1997. Karachi, Pakistan: Oxford University Press. ISBN 0-19-579274-2.
  57. ^ http://web.stanford.edu/group/mappingmilitants/cgi-bin/groups/view/367
  58. ^ https://web.archive.org/web/20081102042606/http://www.hrw.org/reports98/afghan/Afrepor0-01.htm
  59. ^ Whine, Whine (September 2001). "Islamism and Totalitarianism: Similarities and Differences". Totalitarian Movements and Political Religions. Vol. 2, no. 2. pp. 54–72. doi:10.1080/714005450.
  60. ^ Skaine, Rosemarie (2002). The women of Afghanistan under the Taliban. Jefferson, N.C.: McFarland. ISBN 978-0-7864-1090-3.
  61. ^ https://web.archive.org/web/20021118162327/http://www.papillonsartpalace.com/massacre.htm
  62. ^ https://www.rferl.org/a/1098240.html
  63. ^ https://www.npr.org/sections/pictureshow/2012/11/26/165944525/afghanistans-love-of-the-big-screen
  64. ^ https://www.rferl.org/a/British_Ethnomusicologist_Discusses_Talibans_Campaign_Against_Musicians/1753865.html
  65. ^ https://foreignpolicy.com/2020/05/04/afghanistan-taliban-girls-schools/
  66. ^ https://www.pbs.org/wnet/wideangle/uncategorized/a-woman-among-warlords-womens-rights-in-the-taliban-and-post-taliban-eras/66/
  67. ^ https://www.reuters.com/world/asia-pacific/afghan-women-bankers-forced-roles-taliban-takes-control-2021-08-13/
  68. ^ https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-adultery-idUSKCN0R13UE20150901
  69. ^ https://web.archive.org/web/20110726085402/http://unama.unmissions.org/Default.aspx?tabid=1783&ctl=Details&mid=1882&ItemID=12602
  70. ^ https://www.un.org/press/en/2001/ga9858.doc.htm
  71. ^ Rashid, Ahmed (2000). Taliban : militant Islam, oil, and fundamentalism in Central Asia. New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0-300-08340-8.
  72. ^ Decoding the new Taliban : insights from the Afghan field. New York: Columbia University Press. 2009. ISBN 978-0-231-70112-9.
  73. ^ https://www.hrw.org/reports/2001/afghan2/Afghan0701-02.htm
  74. ^ https://www.washingtonpost.com/world/karzai-criticizes-pakistan-for-supporting-terrorists/2011/10/03/gIQAWABWIL_story.html
  75. ^ https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/afghanistan/1340244/Afghanistan-resistance-leader-feared-dead-in-blast.html
  76. ^ Bag, Mustafa (16 August 2021). "ABD'nin Afganistan'daki savaşı nasıl başladı, nasıl bitti?" (in tr). euronews. https://tr.euronews.com/2021/08/16/abd-nin-afganistan-daki-savas-nas-l-baslad-nas-l-bitiyor.
  77. ^ Satia, Priya (27 April 2021). Felsenthal, Edward (ed.). "History's Warning for the U.S. Withdrawal From Afghanistan". Time. New York City. 27 April 2021-ده اوْریجینالدان آرشیولشدیریلیب. 27 April 2021-ده یوخلانیب. {{cite magazine}}: |archive-date= / |archive-url= وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک)
  78. ^ "Afganistan'da son durum ne?" (in tr). BBC News Türkçe. 15 August 2021. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58209423.
  79. ^ https://www.nisanyansozluk.com/?k=taliban
  80. ^ an - Osmanlıca Türkçe Sözlük, lügât, لغت (Türkçe).
  81. ^ Staff, Guardian (31 October 2001). "Letters: Taliban, Caliban - does he love his mummy?" (in İngilizce). the Guardian. https://www.theguardian.com/theguardian/2001/oct/31/guardianletters.
  82. ^ https://fas.org/irp/world/para/docs/taliban2.htm
  83. ^ http://globalsecuritystudies.com/Price%20Pakistan.pdf
  84. ^ Carole, Hillenbrand (2015). Islam : a new historical introduction. Londra. p. 284. ISBN 978-0-500-11027-0.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)
  85. ^ https://www.ecoi.net/en/file/local/1154721/1226_1369733568_ppig1.pdf
  86. ^ https://photius.com/countries/afghanistan/government/afghanistan_government_the_peshawar_accord~72.html
  87. ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2015-01-13. یوْخلانیلیب2021-08-19.
  88. ^ Nojumi, Neamatollah (2002). The rise of the Taliban in Afghanistan : mass mobilization, civil war, and the future of the region. New York: Palgrave. ISBN 9780312295844.
  89. ^ Saikal, Amin (2004). Modern Afghanistan : a history of struggle and survival. Londra: I.B. Tauris. ISBN 978-1-85043-437-5.
  90. ^ https://web.archive.org/web/20141007093444/http://www.hrw.org/reports/2005/07/06/blood-stained-hands
«https://azb.wikipedia.org/w/index.php?title=طالیبان&oldid=1564894»-دن آلینمیش‌دیر