ویکی‌پدیا:تاریخده بوگون/نوْوامبر
| تاریخده بوگون نوْوامبر | ||||||
| ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ |
| ۸ | ۹ | ۱۰ | ۱۱ | ۱۲ | ۱۳ | ۱۴ |
| ۱۵ | ۱۶ | ۱۷ | ۱۸ | ۱۹ | ۲۰ | ۲۱ |
| ۲۲ | ۲۳ | ۲۴ | ۲۵ | ۲۶ | ۲۷ | ۲۸ |
| ۲۹ | ۳۰ | |||||
| تاریخده بوگون | ||||||
- ۱۶۰۴-جۆ ایل شکسپیرین "اوْتئللو" فاجعه‌‌سی ایلک دفعه لندن-ین "اۇایتهوْلل" ساراییندا صحنه‌‌یه قوْیولموشدور.
- ۱۹۵۰-جی ایل آذربایجان تکنیکی بیلیم یوردو آچیلمیشدیر.
- ۱۹۹۳-جۆ ایل اۇروپا بیرلیگی پئیمانی قۆه‌یه مینمیش و اۇروپا اقتصادی بیرلیگی رسمن اۇروپا بیرلیگی آدلاندیریلمیشدیر.
اهمیتلی حادیثه‌لر
دَییشدیر- ۱۸۰۰— آمریکا رئیس جومهوری‌نین ایقامتگاهی - "آغ ائو" ایستیفاده‌یه وئریلمیشدیر. اوْنون ایلک ساکینی آبش-ێن ایکینجی پرئزیدئنتی جوْن آدامز اوْلموشدور.
- ۱۸۹۷— ایتالیا فۇتبوْل کلوبو یۇنتوس قۇرولموشدور.
- ۱۹۰۶— "فیوضات" ژۇرنالی‌نین ایلک سایی چاپدان چێخمیشدیر.
- ۱۹۲۲— تۆرکیه بؤیوک میللت مجلیسی‌نین قراری ایله ۶۲۳ ایل تاریخی اوْلان عوْثمانلی ایمپراتورلوغونون مؤوجودلوغونا سوْن قوْیولموشدور. سوْنونجو عوثمانلی حؤکمداری آلتی محمد تاختدان ائندیریلمیشدیر.
- ۱۹۲۵— ایراندا رضاخان پهلوی حاکمیته گلمیش و بۇنولا قاجارلارین حاکمیتینه سوْن قوْیولموشدور.
- ۱۹۳۹— صنعی دؤلله‌مه یوْلو ایله ایلک دوْشان دۆنیایا گلمیشدیر.
- ۱۹۹۸— اۇروپا اینسان حاقلاری محکمهسی تاسیس ائدیلمیشدیر.
- ۲۰۰۸— آذربایجان، ارمنیستان و رۇسیه رئیس جومهوری لری "موْسکو بَیاننامه"سینی ایمضالامیشلار.
.jpg)
۲ نوْوامبر:
- ۱۸۹۴-جۆ ایل سوْنونجو رۇسیه چاری ایکی نیکوْلای تاختا چێخمیشدیر.
- ۱۹۲۰-جی ایل ایلک رادیوْ وئرلیشی آمریکا بیرلشمیش شیتاتلاری‌نین پیتزبورگ شهرینده حیاتا کئچیریلمیشدیر.
اهمیتلی حادیثه‌لر
دَییشدیر- ۱۹۱۴— رۇسیه ایمپراتورلوغو عوْثمانلی ایمپراتورلوغونا مۇحاریبه اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۱۷— بؤيوک بریتانیا خاریجی ایشلر ناظیری لوْرد آرتور جئيمس بالفور بریتانيا صهیونیستلری‌نین لیدری لوْرد لايوْنل اۇوْلتر روْتشیل-ده مکتوبوندا بؤيوک بریتانیا حؤکومتی‌نین "يهودی خالقی اۆچون فیلیسطینده میللی مسکنین يارادیلماسی"نا راضیلیق وئردیگینی بیلدیرمیشدیر.
- ۱۹۳۶— بی‌بی‌سی تلویزیون وئریلیشلری‌نین يايیمینا باشلامیشدیر.
- ۱۹۴۸— مارقارت چئيز سمیت آبش-دا سناتور سئچیلن ایلک قادین اوْلموشدور.
- ۱۹۵۳— پاکیستان دؤلتی‌نین آدی ديَیشدیریله‌رک پاکیستان ایسلام رئسپوبلیکاسی آدلاندیریلمیشدیر.
- ۱۹۲۲— "ملانصرالدین" ژۇرنالی فعالیتینی برپا ائتمیشدیر.
- ۲۰۰۰— ولادیمیر کرامنیک هاری کاسپاروف-و مغلوب ائده‌رک اوْنون ۱۵ ایللیک دۆنيا چمپیونلوغونا سوْن قوْيموشدور.
- ۶۴۴— عمربن‌خطاب (ایکی ایسلام خلیفه‌سی) مدینه‌ده قتله يئتیریلمیشدیر.
- ۱۴۹۳— کریستوفور کولومب کاراییب آدالارینی کشف ائتمیشدیر.
- ۱۵۰۷— لئوناردو داوینچی لیسا جراردی‌نی‌نین (موْنا لیزا) رسمینی چکمک سیفاریش ائدیلمیشدیر.
- ۱۸۸۸— لندنده قاریندئشن جک سوْن قۇربانینی اؤلدورموشدور.
- ۱۹۰۷— ایلک هلیکوپتر فرانسه‌ده هاوايا قالخمیشدیر.
- ۱۹۱۱— شورلت اوْتوموبیل بازارینا داخیل اوْلموشدور.
- ۱۹۵۵— ایران سنتویا قوْشولموشدور.
- ۱۹۵۷— شۇروی سپوتنیک-۲-ده لايکا آدلی ایتی يئر مدارینا يوْللامیشدیر.
- ۱۹۸۶— تۆرکيه‌نین "زامان" قزئتی نشره باشلامیشدیر.
۴ نوْوامبر: *۱۸۹۰-جێ ایل لندنده دۆنيانین ایلک الکتریک يئرآلتی يوْلو - مترو آچیلمیشدیر.
- ۱۹۲۰— آذربایجاندا قادین شعبه‌لری‌نین يارادیلماسینا باشلانمیشدیر.
- ۱۹۲۲— اینگیلیس مصرشوناسلار فیرعون تۇتانخامونون سردابه‌سینی آشکار ائتمیشلر.
- ۱۹۴۶— يۇنسکو-نۇن نیظامنامه‌سی قۆه‌يه مینمیشدیر.
- ۱۹۴۷— بوْلقاریستان خالق جومهوریتی اعلان ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۵۲— دۇايت آيزنهاور آبش-ێن رئیس جومهورو سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۵۶— سوْوئت قوْشونلاری ماجاریستانا داخیل اوْلموشلار.
- ۱۹۷۹— اؤیرنجیلر تهرانداکی آمریکا سفیرلیگی‌نین امکداشلارینی گیرو گؤتورموشلر.
- ۱۹۸۰— روْنالد ریگان آبش-ێن رئیس جومهورو سئچیلمیشدیر.
- ۲۰۰۴— جوْرج بۇش ایکینجی سئری آبش-ێن رئیس جومهورو سئچیلمیشدیر.
- ۲۰۰۸— باراک اوْباما آبش-ێن رئیس جومهورو سئچیلمیشدیر.
۵ نوْوامبر : *۱۹۱۳-جۆ ایل بؤیوک بریتانیا قبرسی ایشغال ائتدیکدن سوْنرا فرانسه ایله بیرلشه‌رک عوْثمانلی ایمپیراتورلوغو ایله مۇحاریبه اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۶۷۰— اینگیلیس-ایسپانیا مۇحاریبه‌‌سی مادرید سازیشی‌نین ایمضالانماسی ایله باشا چاتمیشدیر.
- ۱۹۲۰— ایشغالدان سوْنرا آذربایجانین خاریجی تیجارتی شوروی رۇسیه‌سی‌نین تیجارتی ایله بیرلشدیریلمیشدیر.
- ۱۹۳۰— لندنده ایلک تلویزیون تبلیغاتی نۆماییش ائتدیریلمیشدیر.
- ۱۹۵۰— اف.ام (FM) استریو دالغاسیندا ایلک یاییم حیاتا کئچیریلمیشدیر.
- ۱۹۵۶— شوروی قوْشونلارینین ایشغال ائتدیگی ماجاریستاندا یانوْش کادارین رهبرلیگی ایله یئنی حؤکومت قۇرولموشدور.
- ۱۹۷۹— آبش سفیرلیگی‌نین تۇتولماسی‌نین ائرته‌سی گۆنو ایمام خمینی آبش-ێ ان بؤیوک شئیطان آدلاندیرمیشدیر.
- ۲۰۰۵— آذربایجاندا پارلمان سئچکیلری کئچیریلمیشدیر.
- ۲۰۰۶— عراق رئیس جومهورو صدام حسینه اؤلوم حؤکمو چێخاریلمیشدیر.
- ۲۰۰۷— عبدالله گۆل تۆرکیه رئیس جومهورو وظیفه‌‌سینده خاریجی اؤلکه‌یه ایلک رسمی سفرینی آذربایجانا ائتمیشدیر.
- ۱۳۶۹ (۷۴۸ ه.ق) -آذربایجانین عیرفان شاعیری عمادالدین نسیمی دریسی سوْیولماق طریقی ایله دۆنیاسین دَییشیبدیر.
- ۱۸۶۰ - آبراهام لینکلون آمریکا باشقانی سئچیلدی.
- ۱۹۱۳ - هیند رهبری ماهاتما گاندی حبس ائدیلدی.
- ۱۹۱۷ - بوْلشویک اوکتوبر اینقیلابی٬ لنین و تروچکی پتروقراددا حؤکومتی اله کئچیردیلر.
- ۱۹۱۸ - چاناق‌قالا بوْغازی٬ بریتانیا و فرانسه‌لرجه ایشغال ائدیلدی.
- ۱۹۲۳ - آمریکالی جاکوب شینک٬ ایلک الکتیریک تراش ماشینی‌نین ایختیراع ثبتی‌نی آلدی.
- ۱۹۲۸ - هِربِرت ل.هووِر آمریکا باشقانی سئچیلدی.
- ۱۹۳۷ - ایتالیا٬ آلمان ایله ژاپون آراسینداکی آنتی-کومونیست ایتّیحادینا قاتیلدی.
- ۱۹۴۳ - ایکینجی دۆنیا ساواشی سۆررکن روسیه کیئف شهرینی آلماندان گئری آلدی. آلمان گئری چکیلرکن شهرین بیر چوْخ تاریخی بیناسی‌نی ییخمیشدی.
- ۱۶۰۵— تبریز ياخینلیغینداکی صۇفیان دؤيوشونده شاه عباس-ین قوْشونو عوْثمانلی قوْشونونو مغلوب ائتمیشدیر.
- ۱۹۱۷— رۇسیه‌ده اوْکتوبر حربی چئوریلیشی باش وئردی و لنین-ین رهبرلیگی ایله بوْلشویکلر حاکمیتی اله آلدیلار.
- ۱۹۲۰— تۆرک قوْشونلاری گۆمرونو تۇتدو.
- ۱۹۴۴— فرانکلین رۇزولت دؤردونجو دفعه آبش رئیس جومهورو سئچیلدی.
- ۱۹۴۹— نفت داشلاریندا ایلک نفت چێخاریلدی.
- ۲۰۰۰— اۇروپا شۇراسی ناظیرلر کوْمیته‌سی‌نین ۱۰۷-جی جلسه‌سینده (۷-۹ نوْوامبر) "آذربایجانین اۇروپا شۇراسینا عضو اوْلماغا دعوت ائدیلمه‌سی" آدلی ۱۴ سايلی قطعنامه قبول ائدیلمیشدیر.
- ۱۷۹۳ - پاریس‌ده لوور موزه‌سی آچیلمیشدیر.
- ۱۸۹۵ - آلمانلی فیزیک عالیمی ویلهِلم رنتگن X اشعه‌سینی کشف ائتمیشدیر.
- ۱۹۱۷ - لنین سوْوِت روسیه حؤکومتی‌نین صدری اوْلموشدور.
- ۱۹۲۸ - جومهورباشقانی مصطفی کمال میلّت مکتبلری‌نین گئنل باش‌باخانی و باش‌اؤیرتمنلیگینی قبول ائتدی.
- ۱۹۳۳ - افغانیستاندا نادرشاه قتله یئتیریلدیکده سوْنرا حاکیمیّته اوْنون اوْغلو ظاهرشاه گلمیشدیر. «میلّت آتاسی» حساب ائدیلن ظاهرشاهین حؤکومت دؤنمی افغانیستاندا ثبات و اینکیشافلا تانیلیر.
- ۱۹۵۶ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی سوْوت قوْشونونون ماجاریستاندان چیخاریلماسینی ایسته‌میشدیر.
- ۱۹۶۰ - جان کندی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری‌نین جۆمهور باشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۸۸ - جورج بوش آمریکا باشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۹۲ - آذربایجان جۆمهوریتی و میصر عرب جۆمهوریتی «مدنیّت ساحه‌سینده امکداشلیق حاقّیندا سازیش» ایمضالامیشدیر.
۱۹۹۳ - آذربایجان جۆمهوریتی آرژانتین ایله دیپلوْماتیک علاقهلر قۇرموشدور.
- ۲۰۰۸ - یونسکودا میر جلال پاشایئفین ۱۰۰ ایللیگینه حصر ائدیلمیش تدبیر کئچیریلمیشدیر.
۹ نوْوامبر : *۱۹۱۴-جۆ ایل میللی سردار، ستارخانین اؤلوم گۆنو. *۱۹۱۸-جی ایل آذربایجان خالق جۆمهوریتی‌نین اۆچ‌رنگلی بایراغی قبول ائدیلمیشدیر.
- ۱۸۷۵— حسن بَی زردابی‌نین رئداکتوْرلوغو ایله آذربایجان دیلینده ایلک مطبوعات اوْرقانی - "اکینچی" قزئتی نشره باشلامیشدیر.
- ۱۹۱۴—میللی سردار، ستارخانین اؤلوم گۆنودور.
- ۱۹۱۸—آذربایجان خالق جۆمهوریتی‌نین اۆچ‌رنگلی بایراغی قبول ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۳۰— اتریشده کئچیریلن پارلمان سئچکیلرینده سوْسیالیستلر قالیب گلمیش، ناسیستلر و کوْمونیستلر پارلمانا دۆشه بیلمه‌میشلر.
- ۱۹۳۷— ژاپون شانگهایی ایشغال ائتمیشدیر.
- ۱۹۳۸— برلینده فاشیتلر طرفیندن ۷ مین یهودی دۆکانی داغیدیلمیش، یۆزلرله سیناقوْق یاندیریلمیش، چوْخ سایدا یهودی قتله یئتیریلمیشدیر.
- ۱۹۵۳— کامبوجدا مۆستقیللیگینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۸۲— کنان ائورن تۆرکیه جومهور باشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۸۹— آلمان فدراتیو جۇمهوروسو حۇکومتی آلمان دموکراتیک جومهوروسو ایله آراسینداکی گئدیش-گلیشله باغلی قاداغالاری آرادان گؤتوردویونو بَیان ائدندن سوْنرا مینلرله آلمان برلین دیوارینی آشاراق غربی آلمانا کئچمیشدیر.
- ۱۹۹۰— مری روْبینسون ایرلندین ایلک قادین جومهور باشقانی اوْلموشدور.
- ۱۹۹۱— آذربایجان جومهوریتی‌نین مۆستقیللیگینی ایلک اوْلاراق تۆرکیه تانیمیشدیر.
- ۱۹۹۴— آلمان فیزیکلری یئنی کیمیوی اِلِمِنت سینتز ائده‌رک یاشادیقلاری شهرین شرفینه اوْنو "دارمشتادیوم" آدلاندیرمیشلار.
- ۲۰۰۳— "القاعده"نین صعودیه عربیستانیندا کرال سارایینا تررور هۆجومو نتیجه‌سینده ۲۰-یه یاخین اینسان هلاک اوْلموشدور.
۱۰ نوْوامبر : *۱۹۳۸-جی ایل مصطفی کمال آتاتورک، تۆرکیه جۇمهوروسونون قۇروجوسو و ایلک جؤمهور باشقانی‌نین اؤلومو.
- ۱۴۴۴— وارنا ياخینلیغینداکی دؤيوشه صلیبچیلر تۆرک قوْشونلارینا مغلوب اوْلموشلار.
- ۱۴۸۳— مارتین لۆتر آلمانلی اصلاحاتچی، پروْتستانت کیلسه‌سی‌نین بانیسی دۆنیایا گلیبدیر.
- ۱۹۲۰— ایستالین باکیدان موْسکوايا قايیدارکن محمد امین رسولزاده‌نی ده اؤزو ایله عینی قاطاردا آپارمیشدیر.
- ۱۹۳۸— مصطفی کمال آتاتورک تۆرکیه جۇمهوروسونون قۇروجوسو و ایلک جؤمهور باشقانی دۆنیاسین دَییشیبدیر.
- ۱۹۳۸— ایتالیادا آنتیسِمیت (آنتی یهودی) قانون قبول ائدیلیب.
- ۱۹۵۱— فرانسه، بؤيوک بریتانیا، آبش و تۆرکیه "ياخین شرقده تهلوکه‌‌سیزلیک پروْقرامی"نی قبول ائدیب.
- ۱۹۷۵— آنگولا مۆستقیللیگینی اعلان ائدیب.
- ۱۹۸۳— مایکروسافت شیرکتی "ویندوز ۱.۰" عملیات سیستمینی تقدیم ائدیب.
- ۱۹۹۴— عراق کۇوئيت-ین مۆستقیللیگینی تانیيیر.
- ۱۹۹۴— اوروپا شۇراسی پارلمان آسسامبلئياسی آذربایجان-ارمنیستان جبهه‌سینده آتشکس‌ین الده ائدیلمه‌سی ایله باغلی ممنونلوغونو بیلدیرن ۱۰۴۷سايلی قطعنامه‌نی قبول ائدیبدیر.
- ۲۰۰۱— باکیدا دۆنيا آذربایجانلیلاری‌نین بیر قۇرولتايی باشا چاتمیشدیر.
- ۲۰۰۲— صفرخان قهرمانی عجب شیر شهرینده دۆنیاسین دَییشیبدیر.
- ۱۴۸۰ - اوقرا گؤروشو باشا چاتمیشدیر.
- ۱۸۸۷ - شیکاگودا پارتلاییش تؤرتمکده تقصیرلی بیلینن آنارشیست حربچیلر اعدام ائدیلمیشدیر. بوگۆن تاریخه «قارا جۆمعه» آدی ایله داخیل اوْلموشدور.
- ۱۸۸۹ - واشینقتون آمریکانین ۴۲-جی ایالتی اوْلموشدور.
- ۱۹۱۸ - بیرینجی دۆنیا ساواشی باشا چاتمیشدیر.
- ۱۹۳۸ - عصمت اینونو تۆرکیه جۆمهور باشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۴۲ - مۆتّفیق طرفیندن قۇزئی آفریقا حربی جبهه نین آچیلماسینا جاواب اوْلاراق فاشیست آلمان فرانسه نین گۆنئی بؤلومونو ایشغال ائتمیشدیر.
- ۱۹۶۵ - آفریقانین سوْنونجو اینگیلیس مۆستعمره سی اوْلان رودزیا بیرطرفلی قایدادا باغیمیسیزلیغینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۷۱ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری اوْکیناوا آداسینی ژاپونا قایتارمیشدیر.
- ۱۹۷۳ - میصر و ایسرائیل آراسیندا صۆلح باغلانمیشدیر.
- ۱۹۷۶ - تۆرکیه شوروی دن الکتیریک انرژیسی آلماق اۆچون ۱۰ ایللیک مۆقاویله ایمضالامیشدیر.
- ۱۹۹۳ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی تهلۆکه سیزلیک شوراسی ارمنی قوْشونلارینین ایشغال اوْلونموش آذربایجان رایونلاریندان چیخاریلماسینی طلب ائدن ۸۸۴ سایلی قطعنامه نی قبول ائتمیشدیر.
- ۱۹۱۸ - هابسبورق سۆلاسه‌سی‌نین حاکیمیّتینه سوْنا چاتمیشدیر.
- ۱۹۲۷ - لِو تروتسکی شوروی رهبرلیگیندن کنارلاشدیریلیب٬ ایستالین اؤلکه‌ده فاکتیکی اوْلاراق تکجه باشچی‌یا چئوریلمیشدیر.
- ۱۹۳۳ - فاشیست حزبی آلمان‌داکی پارلمان سئچکیلرینده یئرلرین ۹۶٪-نی الده ائتمیشدیر.
- ۱۹۴۰ - شوروی خاریجی ایشلر ناظیری موْلوْتوْف، هیتلر و ریبرنتروپ‌لا گؤروشمک اۆچون برلینه گئتمیشدیر.
- ۱۹۵۶ - جمال عبدالناصر میصر جۆمهور باشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۶۹ - موْسکویا سفر ائدن جؤودت سۇنای٬ شوروی‌نی زیارت ائدن ایلک تۆرکیه جۆمهور باشقانی کیمی تاریخه دۆشموشدور.
- ۱۹۷۹ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری‌نین سفیرلیگی امکداشلاری‌نین تهراندا گیروْو گؤتورولمه‌سیندن سوْنرا آمریکانین جۇمهور باشقانی جیمی کارتر ایران نفتینی تحریم ائتمیشدیر.
- ۱۹۸۲ - یوری آندروپوف شوروی رهبری سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۹۶ - سعودی عربیستانینا عایید «بوئینگ» قازاغیستانین «L76» یۆک طیاره‌سی ایله هیندیستان گؤیونده توْققوشموشدور. سوْنوجدا ۳۵۹ نفر اؤلموشدور.
- ۱۹۹۸ - پ.ک.ک. باشچیسی عبدالله اؤجالان روم آیروْپورتوندا تۇتوقلاندی.
- ۱۹۹۵ - آذربایجان جۆمهوریتی آنایاساسی‌نین حاقّیندا رفراندوْم کئچیریلمیشدیر.
- ۲۰۰۱ - تۆرکیه٬ اؤلوم حؤکمونو قاداغان ائدن آنلاشمانی ایمضالامیشدیر.
- ۱۰۰۲ - سَن-برایس قیرغینی. اینگیلیس کرالی اتلرد اؤلکه‌ده یاشایان بۆتون دانمارک‌لی‌لارین قیریلماسینا گؤستریش وئرمیشدیر.
- ۱۸۰۵ - ناپلئون اوْردوسو ویانایا گیرمیشدیر.
- ۱۹۱۸ - شوروی برست-لیتووسک صۆلح مۆقاویله‌سینی ایمضالامیشدیر.
- ۱۹۲۰ - ژنوده ۴۵ اؤلکه‌دن ۵۰۰۰ نۆماینده‌نین ایشتیراکی ایله میلّتلر جمعیتی‌نین قۇرولوش توْپلانتیسی آچیلمیشدیر.
- ۱۹۶۸ - تۆرکیه ایشچی حزبی کوْنگره‌سینده مهمت علی آیبار یئنیدن گئنل باشقان سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۷۰ - پاکیستاندا سیکلون ۳۰۰٫۰۰۰ اینسانین جانینی آلدی. بۇ فاجیعه ییرمینجی یۆزایلین ان بؤیوک طبیعی فاجیعه‌سی حساب ائدیلیر.
- ۱۹۷۰ - حافظ اسد سوریه‌ده دؤولت چئوریلیشی ائتمیشدیر.
- ۱۹۷۶ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی بۆتون خاریجی قوْشونلارین قیبریس‌دن چیخاریلماسینی ایسته‌ین قطعنامه قبول ائتمیشدیر.
- ۱۹۹۴ - سوئد رفراندوم یوْلو ایله اۇروپا بیرلیگینه قبول ائدیلمیشدیر.
- ۲۰۰۱ - قۇزئی ائتیلافی قوْشونلاری کابول و جلال‌آبادی طالیبان قۆووه‌لریندن تمیزله‌میشدیر.
- ۲۰۰۲ - ایسپانیا سۇلاریندا ۷۷٫۰۰۰ توْن نفت داشیان تانکرین قضایا اۇغراشماسی اکولوژی فاجیعه‌یه سبب اوْلموشدور.
- ۱۹۰۸ - آلبرت انیشتین کووانتوم نظریه‌سینی ایره‌لی سۆرموشدور.
- ۱۹۱۴ - فوواد اۇزکینای ایلک تۆرک فیلمی ساییلان «سس-ایستیفانوداکی روس عابیده‌سی‌نین چؤکوشو»نو چکمیشدیر.
- ۱۹۱۸ - چک‌اوسلوواکی‌ده جۆمهوریت اعلان ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۲۲ - بی‌بی‌سی بؤیوک بریتانیا رادیو یاییمینا باشلامیشدیر. یاییما گؤره مۆجوّیز ایسه ۱۹۲۳-جۆ ایل ژانویه‌نین ۱۸۰ده وئریلمیشدیر.
- ۱۹۲۵ - سورئالیست‌لرین ایلک سرگیسی پاریس‌ده آچیلمیشدیر.
- ۱۹۴۴ - آخیسقا تۆرکلری‌نین آخیسقادان سۆرولمه‌سی.
- ۱۹۶۹ - لیبی‌ده بۆتون خاریجی بانکلار میلّی‌لشدیریلمیش‌دیر.
- ۱۹۷۲ - عصمت اینونو٬ ۵ نوْوامبردا ج.ه.پ‌دن٬ بۇگۆن ده میلّت‌وکیللیگیندن ایستیعفا ائتمیشدیر.
- ۱۹۸۱ - گامبیا و سنگال بیرلشه‌رک فدرال جۆمهوری یاراتمیشدیر. سنگامبیا آدلانان بۇ جۆمهوری ۱۹۸۹-جو ایله‌جه داوام گتیرمیشدیر.
- ۱۴۱۵ - روس کیلسه‌سی کیئف و موسکو اوسقوف‌لوغونا آیریلیر.
- ۱۴۹۲ - کریستوفر کولومب اؤز گۆنده‌لیگینده آمریکا یئرلی‌لری‌نین ایستیفاده ائتدیگی تۆتونو تصویر ائدیر.
- ۱۶۳۸ - عوْثمانلی اوْردوسو بغدادی مۆحاصیره‌یه آلمیشدیر.
- ۱۸۸۹ - برزیل ایمپیراتورو ایکینجی پدرو دئوریلیر و اؤلکه‌ده جۆمهوری اعلان ائدیلیر.
- ۱۸۹۹ - «مورنینگ پوست» قزئتی‌نین خبرچی‌سی اونستون چرچیل ساواشدا بۇرلار طرفیندن اسیر گؤتورولور.
- ۱۹۰۴ - آمریکالی کینگ کِمپ ژیلت دییشن بریتاولی اۆلگۆچ اۆچون ایختیراع حاقّی آلیر.
- ۱۹۱۷ - روسیه تزار اوْردوسونون بۇراخیلماسی حاقّیندا فرمان وئریلیر.
- ۱۹۱۷ - روسیه خالقلاری‌‌نین حۆقۇقلاری اعلامیه‌سی اعلان ائدیلیر.
- ۱۹۱۹ - باکی دوْلت بیلیم یۇردو یارادیلمیشدیر.
- ۱۹۸۳ - قۇزئی قیبریس تۆرک جۆمهوریتی قۇرولموشدور.
۱۶ نوْوامبر: ۱۸۶۹ - سۆئز کانالی فوْرمال اوْلاراق آچیلمیشدیر.
۱۹۱۸ - ماجاریستان باغیمسیزلیغینی اعلان ائتمیشدیر.
۱۹۱۸ - آذربایجان دموکراتیک جۆمهوریتی‌نین خاریجی ایشلر ناظیری علیمردان بی توْپچوباشوْو ایستانبول‌دا ایران سفیری میرزه محمود خان‌لا گؤروشموشدور.
۱۹۲۰ - ایستالین لِنینه تلقرامدامیندا «باکی‌نی فعال مۆدافیعه یوْلو ایله تصادۆفلردن قوْروماق اۆچون ان آزی ۵ قوْشون لازیمدیر... عکس حالدا دۆشمن ایلک هۆجۇموندا یئلیزاوِت‌پوْلو تۇتاراق ۱۸-جی ایلده‌کینه بنزر آذربایجان بورژوا حؤکومتی یاراتماق ایمکانی الده ائده‌جک» دئیه خبردارلیق ائتمیشدیر.
۱۹۲۶ - هیند شاعیری تاگور ایستانبولا گلمیشدیر. تاگور٬ «ائتدیگینیز دئوریملر یالنیز تۆرکیه اۆچون دئییل٬ بۆتون دوْغو اۆچون ده پارلاق بیر گله‌جک حاضیرلاماقدادیر» دئمیشدیر.
۱۹۳۳ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری ایله شوروی دیپلوْماتیک ایلگیلر قۇرموشدور
۱۹۴۵ - آمِریسیوم (اتوم نؤمره‌سی ۹۵) و کوریوم (۹۶) المنت‌لری‌نین آلینماسی رسماً اعلان ائدیلیب.
۱۹۴۵ - یونسکو قۇرولموشدور.
۲۰۰۹ - ت.ر.ت. مۆزیک یایینا باشلامیشدیر. باخ – دانیش – دییشدیر
- ۱۸۷۷ - روسیه اوْردوسو قارصا حمله ائتمیشدیر.
- ۱۹۱۳ - پاناما کانالی گمیلر اۆچون آچیلمیشدیر.
- ۱۹۱۴ - محمدعلی‌شاه اوْردوسونا قارشی تبریز مشروطه‌چی‌لرینه باشچیلیق ائتمیش اوْلان ستارخان اؤلموشدور.
- ۱۹۱۸ - اینگیلیس قوْشونو انزلی‌دن باکی‌یا گیرمیشدیر.
- ۱۹۲۲ - سیبیری شوروی‌نین ترکیبینه قاتیلمیشدیر.
- ۱۹۲۲ - سوْنونجو عوْثمانلی سۇلطانی ایستانبولدان گئتمیشدیر.
- ۱۹۴۱ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینده «جیپ» مارکالی اوتوموبیل استحصالینا باشلانیلمیشدیر.
- ۱۹۸۸ - بی‌نظیر بوتو پاکیستانین باش ناظیری سئچیلمیشدیر. بونونلا دا اوْ٬ تاریخه مۆسلمان دؤولتینده ایلک باش ناظیر کیمی دۆشوب.
- ۱۹۸۹ - پراگدا پوْلیس اؤیرنجیلرین نۆماییشینی داغیدیب. بۇنونلا دا چک‌اوسلوواکی‌ده «مخملی اینقیلاب» باشلامیشدیر.
- ۱۹۹۰ - شوروی عالی شوراسی میخاییل قوْرباچوْفا حاکیمیّتینی یئنیدن تشکیل ائتمک صلاحیّتی وئرمیشدیر.
- ۱۹۸۷ - آذربایجان جۆمهوریتینده یئرلشن قاراگؤل دؤولت طبیعت قوْروغو یارانمیشدیر. قوْروق حاضیردا ارمنیستانین ایشغالی آلتیندادیر.
- ۱۹۸۸ - آذربایجاندا میلّی دیریلیش گۆنو.
- ۱۸۳۰ - بلژیک باغیمسیزلیغینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۸۶۸ - دیمیتری مندلیئف روس شیمی جمعیتینی قۇرموشدور.
- ۱۹۱۸ - لیتوانی باغیمیسیزلیغینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۲۷ - آنکارا رادیوسو یاییما باشلامیشدیر.
- ۱۹۲۸ - «والت دیسنی» و «میکی ماوس»ین تقدیمانی کئچیریلمیشدیر.
- ۱۹۳۱ - ژاپون قوْشونلاری مانچورینی ایشغال ائتمیشدیر.
- ۱۹۳۳ - ایستانبول دارالفنونو یئنی آدلا (ایستانبول اونیوِرسیته‌سی) ایشه باشلامیشدیر.
- ۱۹۶۳ - عبدالسلیم عارف عیراقدا حؤکومتی اله کئچیرمیش٬ صدام حسین حبس ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۷۶ - ۳۶ ایللیک دیکتاتورلوق رژیمیندن سوْنرا ایسپانیادا دموکراتیک رژیم قۇرولموشدور.
- ۱۹۹۵ - واتیکان قادینلارا دینی مقاملار وئریلمه‌سینی قاداغان ائدن قۇرالی یئنیدن قۆوّتده ساخلامیشدیر.
- ۱۹۹۹ - آذربایجان نفتی‌نین باکی-تیفلیس-جئیهان خطّی ایله چکمه‌سینه داییر آذربایجان-گۆرجوستان-تۆرکیه اۆچ‌طرفلی آنلاییش ایمضالانمیشدیر.
- ۱۴۹۳ - کریستوفر کولومب پوْرت ریکو آداسینی کشف ائتمیشدیر.
- ۱۹۰۰ - باکی اهالیسی و پوْلیسین فعالیتیندن بحث ائدن «باکی جاماعتی‌نین حیاتی و وِلیکوکنیاز پروسپکتی ایله حرکتی» فیلمی ایلک دفعه اکرانا چیخمیشدیر.
- ۱۹۴۶ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی عیرقی و دینی آیری-سئچکیلیگی پیسله‌ین قطعنامه قبول ائتمیشدیر.
- ۱۹۴۹ - ایستانبول رادیوسو نوْرمال یایینا باشلامیشدیر.
- ۱۹۷۷ - میصر جۆمهور باشقانی انور سادات ایسراییله سفر ائتمیش ایلک عرب لیدری کیمی تاریخه دۆشموشدور.
- ۱۹۷۹ - کئچمیش شوروی‌ده ایلک سۆرعت قاطاری (ساعاتدا ۲۰۰ کیلومتر سۆرعتله) موسکو - لنینقراد رئیسی ایله حرکته باشلامیشدیر.
- ۱۹۸۴ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی مأمورو انور ارقون٬ ویانادا ائرمنی سالدیرقانلارجا اؤلدورولموشدور.
- ۱۹۸۵ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری‌نین جۆمهور باشقانی رونالد رئیقان ژنوده شوروی لیدری میخاییل قوْرباچوْف‌لا گؤروشموشدور.
- ۱۹۱۷ - اوکراین جومهوریتی اعلان ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۲۲ - لوزان کونفرانسی ایشه باشلامیشدیر.
- ۱۹۴۳ - ایستانبول تکنولوژی بیلیم یوردو آچیلمیشدیر.
- ۱۹۴۵ - تبریزده آذربایجان خالق کونقره‌سی تأسیس ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۴۵ - ایکینجی دونیا ساواشینین جینایتکارلارینین موحاکیمه ائدیلدیگی نورئنبئرق پروسه‌سی باشلامیشدیر.
- ۱۹۵۹ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی اوشاق حوقوقلاری حاقیندا بیانیه قبول ائتمیشدیر.
- ۱۹۸۵ - مایکروسافت ویندوز ۱.۰ تقدیم ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۹۲ - ایرانلا آذربایجان جومهوریتی آراسیندا ایقتیصادی امکداشلیق حاقیندا توافوق ایمضالانمیشدیر.
- ۱۸۷۷ - توْماس ائدیسون سسيازان جیهاز (فوْنوْقراف) ایجاد ائتدیگینی بیلدیرمیشدیر.
- ۱۹۰۵ - انشتَين مشهۇر E=mc2 فورمولونو آچێقلامێشدێر.
- ۱۹۵۵ - ایران، تۆرکيه، عراق، پاکیستان و اینگیلیس "بغداد پاکتێ" تشکیلاتینی تاسیس ائتمیشلر.
- ۱۹۵۶ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی شوروی قوْشۇنلارینین ماجاریستانا داخیل اوْلماسینی پیسله‌میشدیر.
- ۱۹۵۷ - خزر دنیزینده فێرتینا نتیجه‌سینده میخایل کاوئروْچکین و سۆلئيمان باغیروْوون رهبرلیک ائتدیگی ۲۱ نفرلیک ایکی نفتچی بریقاداسی هلاک اوْلوب.
- ۱۹۵۸ - شارل دئ قوْل فرانسه جومهور باشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۹۶ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتینین قرارگاهیندا ایلک دفعه بئين الخالق تلویزیون فوْرومو کئچیریلمیشدیر.
- ۲۰۰۷ - آذربایجان، تۆرکيه و گۆرجوستان جومهورباشقانلاری‌نین ایشتیراکی ایله باکی-تیفلیس-قارس دمیر يوْلونون گۆرجوستان حیصه‌سی‌نین تملی قوْيولموشدور.
- ۱۴۹۷ - سياح واسکو دا قاما اۆمید بۇرنونا چاتمیشدیر.
- ۱۹۱۸ - لهیستان جومهوریتی اعلان ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۲۷ - ایران فارس خلیجینده‌کی بحرئين آدالارینا ادعا ائتمیشدیر.
- ۱۹۴۳ - رۇزوئلت، چئرچیل و چان کاي شی قاهیره‌ده ژاپونا قارشی هۆجوم نقشه‌سینه راضیلاشیرلار.
- ۱۹۴۳ - لوبنان مۆستقیللیگینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۴۷ - ایران مجلیسی شوروی ایله ایمضالانمیش نفت مۆقاویله‌لرینی لغو ائتمیشدیر.
- ۱۹۵۵ - شوروی ایلک دفعه "RDS-37" آدلی هیدروژن بوْمباسینی سێناقدان کئچیرمیشدیر.
- ۱۹۷۲ - ریچارد نیکسوْن آمریکا وطنداشلاری‌نین چینه گئتمه‌سینی قاداغان ائدن قانونو لغو ائتمیشدیر.
- ۱۹۸۹ - مۆستقیللیک بايرامی زامانی تشکیل ائدیلن تئرروْر عملیاتی نتیجه‌سینده لوبنان جومهور باشقانی رؤنئ مۇاواد و اوْنون احاطه‌‌سینده‌کی ۱۱ نفر هلاک اوْلموشدور.
- ۱۹۹۰ - ۱۱ ایللیک حاکمیتدن سوْنرا بؤيوک بریتانیيانین باش ناظری مارقارئت تاچئر ایستئفا وئرمیشدیر.
- ۲۰۰۳ - ائدوارد شئواردنادزه علئيه‌دارلاری گۆرجوستان مجلیسینه باسقین ائتمیشدیر. شئواردنادزه اؤلکه‌ده وضعیتین گرگین اوْلدوغونو نظره آلاراق فوق العاده وضعیت اعلان ائتمیشدیر.
- ۲۰۰۴ - اوکرایندا "مخمری اینقیلاب" باشلامیشدیر.
- ۲۰۰۵ - آنگئلا مئرکئل آلمانین ایلک قادین صدری اعظمی سئچیلمیشدیر.
- ۱۸۵۲ - اینگیلیس‌ده ایلک دفعه پوْست قۇتولاری قۇراشدیریلیب.
- ۱۹۱۹ - آذربایجان و ائرمنیستان حؤکومتلری‌نین رهبرلری تیفلیسده گؤروشوب. اوْنلار بۆتون ضدیتلی مسئله‌‌لری صولح کوْنفرانسیندا حل ائتميی قرارا آلیب. گؤروشدن سوْنرا آذربایجان اوْردوسو زنگزوردان گئری چاغیریلیب.
- ۱۹۲۹ - عۆمومی ایتیفاق کوْمونیست پارتیاسی زاقافقازیا اؤلکه کوْمیته‌سی بیرگه‌لشمه‌نی سرعتلندیرمک باره‌ده قرار وئریب.
- ۱۹۸۰ - ایتاليادا زلزله ۵۰۰۰-ه قدر اینسانین حیاتینا سوْن قوْيوب.
- ۱۹۸۷ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی ایکینجی دۆنيا مۇحاریبه‌‌سی جانیلرینه دایر سندلرین اۆزریندن مخفیلیک مٶهورون گؤتوروب. بۇنونلا دا، تاریخچیلر زنگین منبع ائدیبلر.
- ۱۹۹۶ - تئرروْرچولار اتیوپی هاوا يوْللارینا مخصوص طیاره‌نی قاچیریب. لاکین ياناجاغی قۇرتاران طیاره‌نین هیند اوقیانوسینا دۆشمه‌سی نتیجه‌سینده ۱۲۳ نفر هلاک اوْلوب.
- ۲۰۰۹ - ماگوئیندانائو قتلی عامی
- ۱۶۴۲ - هولندلی سیّاح آبل تاسمان اوسترالیا اطرافیندا آدالار قروپونو کشف ائدیب. بۇ یئرلر اوْنون شرفینه تاسمانیا آدالاری آدلاندیریلیب.
- ۱۸۵۹ - چارلز داروینین «نوْعلارین کؤکو» کیتابی یاییملانیب. کیتابین ایلک تیتراژی بیر گۆنده ساتیلیب.
- ۱۹۲۸ - تۆرکیه بؤیوک میلّت مجلیسی غازی مصطفی کمالا «باش اؤیرتمن» درجه‌سی وئریب.
- ۱۹۳۴ - سوْی‌آد قانونو قبول ائدیلدیکدن سوْنرا تۆرکیه جۆمهور باشقانی مصطفی کمالا «آتاتۆرک» آدی وئریلیب.
- ۱۹۴۵ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی رسماً ایشه باشلاییب.
- ۱۹۶۱ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی اتومی سیلاحیندان ایستیفاده‌نی قاداغان ائدن قطعنامه قبول ائدیب.
- ۱۹۶۹ - آمریکا و شوروی اتومی سیلاحینی یایماماق حاقّیندا آنلاشما ایمضالاییب.
- ۱۱۷۷ - مۇنژیزاره دؤیوشو باش وئرمیشدیر.
- ۱۸۶۷ - آلفرد نوبل دینامیتی ثبت ائتدیرمیشدیر.
- ۱۹۱۷ - روسیه‌ده مۆؤسّیسان مجلیسینه سئچکیلر کئچیریلمیش٬ بۇ سئچکیلرده بولشِویکلر جمعی ۲۵٪ سس آلا بیلمیشدیلر.
- ۱۹۳۶ - آلمان و ژاپون آنتی‌کومینترن عهدی‌نی ایمضالامیشدیر.
- ۱۹۷۳ - دؤولت چئویریلیشی نتیجه‌سینده یونان جۆمهور باشقانی آندرس پاپاندرئو حاکیمیّتدن اۇزاقلاشدیریلمیشدیر.
- ۱۹۷۷ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی ایسراییلین عرب توْرپاقلارینی ایشغال ائتمه‌سینی پیسله‌ین قطعنامه قبول ائتمیشدیر.
- ۱۹۹۱ - ایلک دفعه آذربایجان جۆمهوریتینده ایرانین صنایع ماللاری سرگیسی کئچیریلمیش٬ سرگی ۵ دسامبردا باشا چاتمیشدیر.
- ۱۹۹۲ - چک-اوسلوواکی ایکی مۆستقیل دؤولته٬ چک جۆمهوریتی و ایسلوواکی‌یا پارچالانمیشدیر.
- ۱۸۱۲ - ناپوْلئوْن قوْشونو مغلوب اوْلاراق رۇسیه‌دن گئری چکیلمه‌يه باشلامیشدیر.
- ۱۹۲۴ - داغلیق قاراباغ مۇختار ویلايتی‌نین اساسنامه‌سی درج ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۴۲ - شوروی اوْردوسو ایستالینقراددا عکس هۆجوما باشلامیشدیر.
- ۱۹۵۰ - تۆرکیه کوْره‌ده مۇحاریبه‌‌يه قوْشولموشدور.
- ۱۹۶۹ - سعودی عربیستانی ایله يمن آراسیندا سیلاحلی مۆناقیشه باشلامیشدیر.
- ۱۹۷۸ - ایراندا روحانیلر اهالینی پهلوی رِژیمینه قارشی اعتیصابا چاغیریب و اؤلکه ایفلیج وضعیتینه گلمیشدیر.
- ۱۹۹۱ - آذربایجان جومهوریتی‌نین داغلیق قاراباغ مۇختار ویلايتی میلّی اراضی قۇرومو کیمی لغو ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۹۳ - آلمان پ.ک.ک-نی تئرور تشکیلاتی کیمی تانیمیشدیر.
- ۲۰۰۸ - بمبئی‌ده تِرور هۆجوملار نتیجه‌سینده ۱۷۳ نفر هلاک اوْلوب، ۳۰۰-دن چوْخ اینسان يارالانمیشدیر.
- ۱۵۲۶ - عوثمانلی سۇلطانی سۆلئيمان قانونی اوتریش سفرینه باشلايیب.
- ۱۸۹۵ - آلفرد نوبل وصیّتنامه ایله بۆتون واریداتینی نوْبل فوْندونا باغیشلايیب.
- ۱۹۶۷ - فرانسه بؤيوک بریتانيانین عۆمومی بازارا گیرمه‌سینه وِتوْ قوْيدو.
- ۱۹۸۳ - مادرید فرودگاهینا ائنمه زامانی کوْلومبیايا مخصوص طياره قضايا اۇغرايیب، ۱۹۳ نفر هلاک اوْلوب.
- ۱۹۹۵ - آذربایجان جومهوریتی لیتوانی ایله دیپلوْماتیک علاقهلر قۇرموشدور.
- ۲۰۰۱ - هابل تلسکوْپو واسطه‌‌سیله ایلک دفعه گۆنش سیستمیندن کناردا آتموْسفر آشکار ائدیلیب.
- ۲۰۰۲ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتینین نظارتچیلری ۴ ایل فاصیله‌دن سوْنرا عراقدا يئنیدن شیمیایی سیلاح آختارماغا باشلادیلار.
- ۱۵۲۰ - سیّاح فردیناند ماژلان آمریکانین ان جنوب نؤقطه‌سی اوْلان ماژلان بوْغازینی کئچه‌رک ساکیت اوْقیانوسا گیرمیشدیر.
- ۱۷۸۹ - فرانسه‌لی حکیم ژوزف گیوتین اؤلوم آلتینی (گیوتینی) فرانسه مجلیسینه تقدیم ائتمیشدیر.
- ۱۸۹۳ - قادینلار ایلک دفعه اوْلاراق یئنی زلانددا سئچکی‌ده ایشتیراک ائتمیشلر.
- ۱۹۰۹ - فرانسه حؤکومتی دوْغوش کئچیرن قادینلارا ۸ هفته اؤدنیشسیز مزونیّت حۆقۇقو وئرمیشدیر.
- ۱۹۱۲ - آلبانیا عوْثمانلی ایمپیراتورلوغوندان باغیمسیزلیق اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۱۲ - روسیه‌ده دؤردونجو دؤولت دۇماسی ایشه باشلامیشدیر.
- ۱۹۱۸ - شوروی قوْشونلاری استونیایا هۆجۇم ائتمیشدیر.
- ۱۹۲۴ - ایلک فنرباخچا-بئشیکتاش مۆسابیقه‌سی کئچیریلمیش٬ اوْیون ۰-۲ حسابی ایله فنرباخچانین خئیرینه باشا چاتمیشدیر.
- ۱۹۳۸ - آتاتۆرکون تاریخی وصیتنامه‌سی آچیقلانمیشدیر.
- ۱۹۳۸ - ایران فرانسه ایله ایلگی‌لری کسمیشدیر.
- ۱۹۴۳ - شوروی٬ آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و بؤیوک بریتانیا دؤولت باشچیلاری‌نین تهران کوْنفرانسی باشلامیشدیر.
- ۱۹۴۵ - ائرمنیستانین رهبری ه.آرتیونوف ایستالینه مۆراجیعت ائده‌رک داغلیق قاراباغین ائرمنیستانا بیرلشدیریلمه‌سینی ریجا ائدیر.
- ۱۹۵۸ - چاد٬ کونگو٬ گابون٬ مالی٬ موریتانی و سنگال باغیمسیزلیق‌لارینی اعلان ائتمیشلر.
- ۱۹۶۹ - ایتالیا بوْشانما قانونی‌لشدیریلمیش‌دیر.
- ۱۹۷۷ - آرکادی ووْلسکی‌نین رهبرلیک ائتدیگی قوْندارما «داغلیق قاراباغ اۆزره خۆصۇصی ایداره کوْمیته‌سی» لغو ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۹۴ - نوْروژ‌لیلر رفراندومدا اوروپا بیرلیگینه قاتیلماغین لاییحه‌سینه سس وئرمیشلر.
- ۲۰۰۲ - عبدالله گۆل تۆرکیه‌نین ۵۸-جی حؤکومتینی قۇرموشدور.
- ۲۰۰۶ - روم پاپی بندیکت مسئحیّته عایید مۆقدّس یئرلری گؤرمک اۆچون تۆرکیه‌یه گلمیشدیر.
- ۲۰۰۷ - رجب طیب اردوغان تۆرک سیلاحلی گۆجلرینه عیراقدا عملیّات آپارماغا ایجازه وئرمیشدیر.
- ۱۵۸۰ - اینگیلیسلی سیّاح فرانسیس دریک دۆنیا سیاحتینی باشا باشا وۇراراق یۇردونا دؤنموشدور.
- ۱۷۸۳ - روس الیفباسینا یئنی حرف — «Ё» آرتیریلمیشدیر.
- ۱۸۹۹ - بارسلونا فوتبال کلوبو یارادیلمیشدیر.
- ۱۹۲۰ - اوْنونجو قیزیل اوْردو ایروانا گیرمیش٬ ائرمنیستاندا شوروی حاکیمیّتی قۇرولموشدور.
- ۱۹۲۲ - توتانخامونون مومیایی‌سی‌نین آردیندان اوْنون واریداتی دا آشکار ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۲۹ - آمریکالی طیّاره‌چی ریچارد بیرد ایلک دفعه جنوب قۆطبو اۆزرینده اۇچموشدور.
- ۱۹۳۲ - فرانسه و شوروی هۆجۇم ائتمه‌مک باره‌ده آنلاشما ایمضالامیشدیر.
- ۱۹۶۲ - فرانسه و بؤیوک بریتانیا سسدن‌سۆرعتلی مۆلکی طیّاره (کونکورد) ایستحصال ائتمک باره‌ده مۆقاویله ایمضالامیشلار.
- ۱۹۷۹ - آمریکا حؤکومتی سفیرلیک امکداشلاری‌نین گیروْو گؤتورولمه‌سینه گؤره ایراندان لاهه محکمه‌سینه شیکایت ائتمیشدیر.
- ۱۹۸۴ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی بیر ایلده ۳۰۰٫۰۰۰ اتیوپی‌لی‌نین آجلیقدان اؤلدوگونو رسماً آچیقلامیشدیر.
- ۱۹۹۶ - هاله محکمهسی ۱۲۰۰ بوسنی‌لی‌نین اؤلومونده ایشتیراک ائتمیش عسگره ۱۰ ایل حبس کسمیشدیر.
- ۱۵۱۷ - مارتین لۆتر اؤز تزلرینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۶۰۹ - قالیلوْ قالیلي ایلک دفعه آي سطحینین نقشه‌سینی ترتیب ائتمیشدیر.
- ۱۷۸۶ - توْسکانا ویلايتی (ایتاليا) تاریخده ایلک دفعه اؤلوم حؤکمونو لغو ائتمیشدیر.
- ۱۸۴۰ - ناپوْلئوْن بوْناپارتین جسدی‌نین قالیقلاری مۆقدس يلِنا آداسیندان پاریسه گتیریلمیشدیر.
- ۱۸۷۲ - تاریخده ایلک دفعه قلازقوْ شهرینده اینگیلیس و ایسکاتلند میلی يێغما کوْماندالاری آراسلندا بئين الخالق فۇتبوْل اوْيونو کئچیریلمیشدیر.
- ۱۹۱۹ - فرانسه‌ده قادینلار سس وئرمه حۆقوقو الده ائتمیشلر.
- ۱۹۲۰ - آذربایجاندا قادین کوْمیته‌لری‌نین يارادیلماسینا باشلانیلمیشدیر.
- ۱۹۲۵ - آذربایجان کوْمونیست حیزبی‌نین يئددی قۇرولتايی ایشه باشلامیشدیر.
- ۱۹۳۹ - شوروی ایتفاقی فنلاندا هۆجوم ائتمیشدیر.
- ۱۹۵۰ - موْسکودا آذربایجان ادبیاتی و اینجه‌صنتی گۆنلری کئچیریلمیشدیر.
- ۱۹۹۹ - اوروپا اینسان حاقلاری محکمهسی ترروْرچو عبدالله اؤجالان باره‌سینده چێخاریلمیش اؤلوم حؤکمونون ایجراسینی داياندیرماغی طلب ائتمیشدیر.
- ۱۹۹۹ - کويت مجلیسی قادینلارین سس وئرمه حۆقوقونون تانینماسینا دایر قانون لايیحه‌سینی رد ائتمیشدیر.
- ۲۰۰۷ - تاجیکیستان مجلیسی آذربایجان وطنداشلاری اۆچون ویزا رژیمینی بیردفه‌لیک لغو ائتمیشدیر.