ویکی‌پدیا:تاریخده بوگون/میلادی
یادبودلاری (رویدادلار، دوغوملار، اولوملر) ایضافه ائتماقدان قاباق آشاغاداکی نوکته‌لره دیقت ائدین:
- او آداملارای یادبودلارا ایضافه ائدین کی لاپ آزی ۱۰-۱۵ دیل باغلانتیسی (میان‌ویکی) مقاله‌لرینده اولسون (میلادی یادبودلارینین عورفونا تای)
- کونترول ائدین کی او یادبودی کی ایستیرسیز ایضافه ائده‌سیز قمری یا جلالی یادبودلاریندا اولماسین.
- آداملارا لقب‌دن ایستیفاده ائتمین.
- او گونلر ده کی هئچ یادبود (رویدادلار، دوغوملار، اولوملر) یوخدور، اولارا بیر بوش صفحه یارادون. (ایلک دفعه صفحه‌ده تکجه بیر حرف یازیب و صفحه‌نی یاییملا کیلیدین باسون. سونرا اوصفحه‌نی دییشدیریب و اورداکی تکجه حرفی سیلین و سونرا تازادان صفحه‌نی یاییملا کیلیدین باسون)
- بین‌الخلق مناسبتلرین مثل «دونیا یئر گونون» میلادی یادبودلارا ایضافه ائدین.
ژانویه
دَییشدیر- ۱ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱ ژانویه
- ۶۳۰ - مۆسلمانلار مکّه شهرینی دؤیوشسوز آلدیلار.
- ۱۵۱۵ - اییرمی یاشلی بیرینجی فرانسوا فرانسه‌ده شاهلیغا چاتدی.
- ۱۸۰۱ - ایرلند شاهلیغی بؤیوک بریتانیا شاهلیغی ایله فوْرمال اوْلاراق بیرلشدی.
- ۱۸۱۳ - روسیه-ایران ساواشی (۱۸۱۳-۱۸۰۴) گئدیشینده روس اوْردوسو لنکران قالاسینی آلدی.
- ۱۹۲۹ - شوروی رهبرلیگی آذربایجاندا عرب کؤکلو الیفبانین ایشلنمه‌سینه قاداغا قوْیدو.
- ۱۹۴۰ - آذربایجان شوروی جومهوریتینده لاتین کؤکلو الیفبادان کیریل (روس) کؤکلو الیفبایا کئچید گئرچکلشدی.
- ۱۹۵۹ - کوبا عۆصیانچیلاری فیدل کاسترو باشچیلیغی ایله هاوانانی اله کئچیریب، جومهور باشقانی دوْمینیکن جومهوریسینه قاچدی.
- ۱۹۹۳ - یورونیوز کانالی فرانسه‌نین لیون شهرینده ایلک دفعه یاییما باشلادی.
- ۱۹۹۵ - دۆنیا تیجارت تشکیلاتی یارادیلدی.
- ۲۰۰۷ - بیرلشمیش میلتلر قورومونین باش کاتیبی بان کی‌مون ایشه باشلادی.
- ۲۰۰۷ - رومانی اوروپا بیرلیگینه قاتیلدی.
- ۱۵۱۵ - اوْن‌ایکینجی لوئی، فرانسه‌نین پادیشاهی
- ۱۷۴۸ - یوهان برنولی سوئیسلی ریاضیچی
- ۱۷۸۲ - یوهان کریستین باخ کلاسیک دوره‌سینین آلمان بسته‌چی‌سی و یوهان سباستیان باخ‌ین اوغلو
- ۱۸۹۴ - هاینریش هرتز، آلمانلی فیزیکچی
- میلادی ایلی بیرینجی گونو
- قلوبال عائیله گونو
- تایوانین قورولوش گونو
- کوبادا آزادلیق گونو
- سودان و هائیتیدا ایستیقلال گونو
- ۲ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲ ژانویه
- ۶۹ - روم لژیونرلری طرفیندن یۇخاری آلمانین ایمپیراتورو کیمی لِقات آول ویتِلی اعلان ائدیلدی.
- ۱۷۰۳ - بیرینجی روس قزئتی «Ведомости» یاییما باشلادی.
- ۱۷۵۷ - بؤیوک بریتانیا کلکوته‌نی ایشغال ائتدی.
- ۱۸۳۹ - لویی دنگِر آیین ایلک فوْنوشکلینی چکدی.
- ۱۸۷۰ - بروکلین کؤرپوسونون اینشاسی باشلادی.
- ۱۹۰۵ - روس-ژاپون ساواشی دؤورونده پورت-آرتور شهری‌نین مۆدافیعه‌سی دایاندیریلاراق شهر ژاپونا وئریلدی.
- ۱۹۲۲ - آنکارادا تۆرکیه ایله اوکراین شوروی جومهوریتی آراسیندا آنلاشما ایمضالاندی.
- ۱۹۲۵ - تاجیکیستان شوروی جومهوریتی ترکیبینده داغلیق بدخشان مۇختار ولایتی قۇرولدو.
- ۳ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۳ ژانویه
- ۱۴۹۱ - حۆقۇق‌شۆناس راونسکیه اثری «فِنیکس»ی چاپ ائتدیرمه‌یه حۆقۇق وئرن سند وئریلدی. بۇ یازارلیق حۆقۇقو حاقّیندا تاریخده ایلک سند ساییلیر.
- ۱۵۰۱ - علیشیر نوائی٬ اؤزبک شاعیر٬ فیلسوف و دؤولت خادیمی اؤلدو.
- ۱۸۰۴ - روسیه اوْردوسو گنجه شهرینی آلدی. جواد خان٬ شهرین سوْنونجو قاجار خانی٬ اؤلدورولدو.
- ۱۸۶۸ - ژاپونون ایمپیراتور شوراسی‌نین ایجلاسیندا ایمپیراتور حاکیمیّتی‌نین برپاسی حاقّیندا بیانیه قبول ائدیلدی. ساسوما و تیویسونون قوْشونلاری کیوتوداکی ایمپیراتور سارایینی تۇتوب میجی ایمپیراتور حاکیمیّتی‌نین برپاسی اعلان ائدیلدی.
- ۱۹۲۴ - توتانخ‌آمونون قبری تاپیلاندان سوْنرا قیزیل تابوتدا مومیایی‌لانمیش جسدی ده تاپیلدی.
- ۱۹۳۴ - شوروی‌ده طیّاره‌لرین رادیولوژیسی ایله یئری‌نین مۆعیّنلشدیریلمه‌سی اۆچون اۇغورلو سیناق کئچیریلدی.
- ۱۹۶۲ - روم پاپی فیدل کاسترونو کیلسه‌دن آییردی.
- ۱۹۹۳ - موسکودا روسیه و آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آراسیندا ایستیراتژی سیلاحلارین آزادیلماسی باره‌ده آنلاشما ایمضالاندی.
- ۴ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۴ ژانویه
- ۱۴۹۳ - کریستوفر کولومب گمی کاروانی ایله ایلک دفعه آمریکادان اوروپایا سفر ائتدی.
- ۱۶۱۰ - سولطان احمد جامیع مسجیدی‌نین تملی آتیلدی.
- ۱۸۸۴ - اینگیلیسده فابی جمعیّتی یارادیلدی.
- ۱۹۲۳ - «پراودا» قزئته‌سینده ولادیمیر لنینین «گۆنده‌لیکدن صفحه‌لر» آدلی یازیسی چاپ ائدیلدی. اوْرادا اوْ ساوادسیزلیق‌لا مۆباریزه‌نی گۆجلندیرمه‌یه چاغیریر.
- ۱۹۴۳ - آمریکا ژورنالی «تایم» ایستالینی ۱۹۴۲-جی ایلین آدامی اعلان ائتدی.
- ۱۹۴۸ - بیرمه‌نین باغیمسیزلیغی اعلان ائدیلدی.
- ۱۹۶۹ - ایسپانیا و مراکش آراسیندا چوْخ‌ایللیک دانیشیقلاردان سوْنرا ایفنی ایالتی مراکشه قایتاریلدی.
- ۱۹۷۰ - بیتلز قروپو «Let It Be» ماهنیسی‌نین یازیلیشی ایله سوْنونجو دفعه بیرگه چیخیش ائتدیلر.
- ۲۰۰۴ - میخائیل ساکاشویلی گۆرجوستانین جومهورباشقانی سئچیلدی.
- ۲۰۱۰ - بیرلشمیش عرب امیرلیکلرینده اینشا ائدیلن و دۆنیانین ان بؤیوک گؤی‌دلنی ساییلان بۆرج خلیفه‌نین رسمی آچیلیشی اوْلدو.
- ۵ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۵ ژانویه
- ۱۷۶۹ - اینگیلیسلی مۆهندیس جئيمز وات بۇخار ماشینینی ثبت ائدیبدیر.
- ۱۸۰۹ - تۆرکيه ایله اینگیلیس آراسیندا مۇحاریبه سۇلطانیه صولحو ایله باشا چاتیب.
- ۱۹۲۹ - يۇقوْسلاویده دیکتاتورلوق رژیمی برقرار اوْلوب.
- ۱۹۶۸ - آلکساندر دۇبچِکین چکسلواکی کومونیست حیزبی رهبرلیگینه گلمه‌سی ایله پراقا باهاری آدلی سیاسی پروسس باشلانمیشدیر.
- ۱۹۸۹ - آمریکا بیرلشمیس ایالتلری حربی طیاره‌لری لیبی‌يه مخصوص ایکی میگ طياره‌سینی وۇروب.
- ۱۹۹۷ - روس قووه‌لری چئچئندن چیخیلدی.
- ۶ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۶ ژانویه
- ۱۸۱۰ - ایستانبول باریش آنلاشماسی ایمضالاندی. باریشا اساساً عوْثمانلی دؤولتی قیریمی روس ایمپیراتورلوغونا وئردی.
- ۱۸۳۸ - ساموئل مورز تلقرافی تقدیم ائتدی.
- ۱۹۲۶ - آلمانین لوفتهانسا شیرکتی قۇرولدو.
- ۱۹۳۰ - ایستالینین بۇیوروغو ایله شوروی‌ده فردی تصرّوفات سیستمی پوْزولدو. عئینی زاماندا «یئنی ایقتیصادی سیاست» دؤورونون سوْنا چاتدیغی دا اعلان اوْلوندو.
- ۱۹۳۵ - تۆرکیهده «میلّیّت» قزئته‌سی نشره باشلادی.
- ۱۹۶۷ - ویئتنام ساواشی باشلاندی.
- ۱۹۸۴ - تۆرکیهده والیوتا مۆبادیله‌سی سربستلشدیریلدی.
- ۱۹۹۲ - آذربایجان توْرپاقلاری‌نین ایشغالی ایله یارادیلمیش اوْلان «داغلیق قاراباغ جومهوریتی» یارادیلدیغینی اعلان ائتدی.
- ۲۰۰۵ - کامیل علی‌یئفین یاراتدیغی شخصی خالچا موزه‌سی‌نین آچیلیش مراسیمی کئچیریلدی.
- ۷ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۷ ژانویه
- ۱۵۹۸ - بوریس قوْدونوف روس تزاری اوْلدو.
- ۱۷۱۴ - اینگیلیس مۆهندیسی هنری میل یازی ماشینینی یاراتدی.
- ۱۸۳۹ - فرانسهلی فیزیکچی فرانسوا آراقو تصویرلرین آلینماسی‌نین شیمیایی خۆصۇصیّتلری باره‌ده معلومات وئردی. بۇ تاریخ فوْتوقرافی‌نین باشلانغیجی ساییلیر.
- ۱۹۱۴ - پاناما کانالی گمیلر اۆچون آچیلدی.
- ۱۹۲۷ - لندن و نیویورک آراسیندا ایلک بیرباشا قیطعه‌لر آراسی تلفون دانیشیغی باش تۇتدو.
- ۱۹۲۹ - «تارزان» فیلمی نۆماییش ائتدیریلدی.
- ۱۹۵۳ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری جومهور باشقانی هری ترومن اؤلکه‌سی‌نین آتوم سیلاحینا مالیک اوْلدوغونو آچیقلادی.
- ۱۹۵۹ - آمریکا فیدل کاسترونون قۇردوغو رژیمی تانیدی.
- ۱۹۷۹ - ویئتنام قوْشونلاری کامبوج‌دا پوْل پوْت رژیمینی دئویردی.
- ۱۹۸۰ - ایندیرا قاندی هیندوستانین باش ناظیری سئچیلدی.
- ۸ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۸ ژانویه
- ۱۲۹۷ - موْناکو باغیمسیزلیق اعلان ائتدی.
- ۱۸۰۶ - بریتانیا قوْشونو اۆمید بۇرنونو (آفریقا) ایشغال ائتدی.
- ۱۹۱۴ - سرطان خسته‌لیگی‌نین توْختاتماسی اۆچون رادیوم عونصورلرینی ایشلندی.
- ۱۹۲۳ - زاقافقازیا فدراسیونو بیرلشمیش زاقافقازیا پول نیشانی حاقّیندا فرمان قبول ائتدی.
- ۱۹۴۲ - ۷۷-جی آذربایجان قوْشونو آلمان قوْشونلاری‌نین قیریم‌داکی تامان یاریم‌آداسیندان وۇروب چیخاردی.
- ۱۹۵۹ - شارل دو قوْل فرانسه‌ده بئشینجی جومهوریتین ایلک جومهور باشقانی سئچیلدی.
- ۱۹۷۷ - موسکودا ترور عملیاتی تؤردیلدی.
- ۱۹۹۲ - ائرمنیستان کراسنوْووْدسک - باکی شرنیشین بره‌سینده ترور عملیاتی تؤرتمه‌سی نتیجه‌سینده ۲۵ نفر اؤلوب٬ ۸۸ نفر آغیر یارالاندی.
- ۲۰۰۳ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری افغانیستاندا حربی بازالار قۇرماغا باشلادی.
- ۹ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۹ ژانویه
- ۱۷۹۲ - تۆرکیه و روسیه آراسیندا ياسسی صۆلح سازیشی ایمضالانیب.
- ۱۹۰۵ - پتربورقدا “قانلی بازار گۆنو”. حؤکومت قۆووهلرینین دینج نۆمايیشچیلری آتشه تۇتماسی نتیجه‌سینده ۱۳۰ نفر هلاک اوْلوب، ۳۰۰ نفر يارالانیب .
- ۱۹۳۹ - فرانسیوم رادیوْاکتیو اِلِمِنتی آلینیب.
- ۱۹۵۱ - بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی-نین نيويورکداکی منزیل قرارگاهی رسمی مراسیمله آچیلیب.
- ۱۹۹۲ - صربیستان جومهوریسی مۆستقیللیگینی اعلان ائدیب.
- ۲۰۰۵ - محمود عباس فیلیسطین مۇختاریتی‌نین باشچیسی سئچیلیب.
- ۱۰ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۰ ژانویه
- ۱۵۹۵ - عوْثمانلی سۇلطانی اۆچونجو مراد ۴۹ یاشیندا اؤلدو. اۆچونجو محمد تاختا چیخدی.
- ۱۷۳۲ - عوْثمانلی ایله صفوی آراسیندا احمد پاشا آندلاشماسی ایمضالاندی.
- ۱۸۱۰ - ناپلئون ایله ژوزفین‌ین ائولیلیک‌لری سوْنا چاتدی.
- ۱۸۶۱ - آمریکا ایچ ساواشی: فلوریدا٬ بیرلشمیش ایالتلردن آیریلدی.
- ۱۸۶۳ - دۆنیانین ایلک متروسو اوْلان لندن متروسونون متروپولیتان آدی وئریلن ایلک خطّی آچیلدی.
- ۱۹۱۹ - مدینه مۆدافیعه‌سی دۆشدو. مدینه‌ده‌کی عوْثمانلی ساخلی‌سی سیلاح بۇراخان سوْن ساواشان گۆج اوْلدو. بیرینجی دۆنیا ساواشی عملاً سوْنا چاتدی.
- ۱۹۱۹ - اینگیلیس گۆجلری باغدادی ایشغال ائتدی.
- ۱۹۲۰ - میلّتلر جمعیتی قۇرولدو. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری جمعیته قاتیلمادی.
- ۱۹۲۱ - بیرینجی اینؤنو ساواشی: آلبای عصمت بی باشچی‌لیغینداکی تۆرک اوْردوسو٬ یۇنان اوْردوسو ایله اینؤنوده قارشی قارشی‌یا گلدی. تۆرک اوْردوسو ساواشی قازاندی. ظفرین آردیندان٬ آلبای عصمت بی جنراللیغا ترفیع ائدیلدی؛ تۆرکیه بؤیوک میلّت مجلیسی دؤولتی‌نین اۇلوسلارآراسی اعتیباری دا سۆرعتله چوْخالدی.
- ۱۹۲۷ - متروپولیس آدلی آلمان فیلمی گؤستریمه گیردی.
- ۱۹۲۸ - شوروی‌ده٬ تروچکی‌نین ده داخیل اوْلدو ۳۰ نفرلیک مۆخالیف لیدرلر دسته‌سی٬ آلماتی‌یا سۆرولدو.
- ۱۹۲۹ - تن‌تن‌ین ماجرالاری آدلی کاریکاتور کیتابی ایلک دفعه یاییملاندی.
- ۱۹۴۰ - پیئر لوییس‌ین آفرودیت آدلی کیتابییلا علاقه‌لی داعوایا باشلاندی. کیتاب مۆستهجن‌لیک‌له مۆتّهم اوْلونوردو.
- ۱۹۴۴ - نوری دمیرآغ‌ین دۆزلتدیگی تۆرک مۆسافیر اوْچاغی ایلک اۇچوشونا چیخدی.
- ۱۹۴۶ - بیرلشمیش میلّتلرین ایلک عۆمۇمی قۇرولو لندن‌ده توْپلاندی. بۇ قۇرولدا ۵۱ اؤلکه حاضیر ایدی.
- ۱۹۸۴ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری ایله واتیکان آراسیندا ۱۰۰ ایلدن چوْخ بیر آرادان سوْنرا دیپلوماتیک علاقهلر یئنیدن باشلادی.
- ۱۹۸۹ - کوبا عسگرلری آنقولادان چکیلمه‌یه باشلادی.
- ۱۹۹۰ - تایم ایله وارنیر شیرکتلری بیرلشه‌رک «تایم وارنیر» آدینی آلدی.
- ۲۰۰۱ - ویکی‌پدیا٬ نوپدیانین بیر پارچاسی اوْلاراق حیاتا گئچدی. بئش گۆن سوْنرا آیری بیر سایت اوْلدو.
- ۲۰۱۲ - آنکارا ۱۲-جی آغیر جزا محکمهسی٬ ۱۲ سپتامبر کودیتاسییلا علاقه‌لی کودیتا باشچیسی ۷-جی جۆمهۇر باشقانی کنعان ائورن ایله امک‌لی جنرال تحسین شاهین‌کایانین شۆبهه‌لی اوْلاراق یئر آلدیغی ایدّیعانامه‌نی قبول ائتدی. ایدّیعانامه٬ ائورن و شاهین‌کایا اۆچون آغیرلاشدیریلمیش ابدی حبس جزاسی ایسته‌دی.
- ۱۱ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۱ ژانویه
- ۱۰۵۵ - تئودورا٬ بیزانس ایمپیراتورلوغونون تختینه اوْتوردو. مقدونیه‌لیلر خاندانی‌نین سوْن شاهی اوْلاجاق ایدی.
- ۱۴۵۴ - بؤیوک ایستانبول یانغینی.
- ۱۸۶۱ - آلاباما٬ بیرلشمیش ایالتلردن آیریلدی.
- ۱۸۷۸ - سۆد ایلک دفعه شۆشه‌لنه‌رک ساتیلدی.
- ۱۸۸۵ - لورد کرزن٬ اینگیلیس سیاستچیسی٬ ۱۹۰۵-۱۸۹۸ آراسیندا هیندوستان گئنل والیسی و ۱۹۲۴-۱۹۱۹ آراسیندا بیرلشمیش شاهلیق خاریجی ایش باخانی٬ آنادان اوْلدو.
- ۱۹۰۵ - مصطفی کمال ساواش آکادمی‌سیندن قۇرمای یۆزباشی اوْلاراق مأذون اوْلدو.
- ۱۹۲۱ - بیرینجی اینؤنۆ ساواشینین سوْنو. یۇنان قوْشونلاری گئری چکیلدی.
- ۱۹۲۷ - تۆرکیه جومهوریتی ایله آلمان آراسیندا تیجارت و ایقامت آندلاشمالاری ایمضالاندی.
- ۱۹۲۹ - تۆرکیهده اسکی یازیلی کیتابلاری یئنی حرفلره چئویرمک اۆچون دیل انجۆمنی بۆنیه‌سینده بیر کومیسیون قۇرولدو.
- ۱۹۴۳ - قیزیل اوْردو٬ ایستالینقراد مۆحاصیره‌سینی قیردی.
- ۱۹۶۹ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری ساغلیق باخانی لوتر تری٬ جیغالانین ساغلیغا ضررلی اوْلا بیله‌جگینه داییر ایلک راپورتو یایینلادی.
- ۱۹۷۲ - دوْغو پاکیستان٬ بنقلادش اوْلدو.
- ۱۹۹۹ - تۆرکیه جومهوریتینین ۵۶-جی دؤولتی قۇرولدو؛ دموکراتیک سوْل حزب آزینلیق دؤولتی.
- ۱۲ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۲ ژانویه
- ۱۹۴۵ - استالین، رۇزولت و چرچیلین ایشتیراک ائتدیگی يالتا کوْنفرانسی باشا چاتیب.
- ۱۹۴۵ - سوْوئت قوْشونلاری شرقی اوروپادا گۆجلو عکس-هۆجوما کئچیب.
- ۱۹۹۰ - سوْوئت اتفاقی‌نین رهبری میخایل قورباچوفون ویلنوسه سفری زامانی اوْرادا ۳۰۰۰۰۰ نفر مۆستقیللیک طلبی ایله تظاهورات کئچیریب.
- ۱۹۹۰ - رۇمانی ایلک شرقی آوروْپا اؤلکه‌سی اوْلاراق کوْممونیست حیزبین قاداغان ائدیب.
- ۱۹۹۱ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری کوْنقرسی جوْرج بۇشا عراقدا سیلاح تطبیق ائتمه‌يه صلاحیت وئریب.
- ۲۰۰۶ - حج زیارتی زامانی شیطان داشلاما مراسیمینده، باساباس زامانی 362 زووار هلاک اوْلوب
- ۱۳ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۳ ژانویه
- ۱۸۲۲ - یونان بایراغی‌نین طراحلیغی ایلک میللی مجلیسده قبول ائدیلدی.
- ۱۸۳۰ - نیو-اوْرلِان، لۇیزیانادا دهشتلی یانغین باشلادی.
- ۱۹۰۸ - پنسیلوانیادا یئرلشن روْدس اوْپرا ساراییندا یانغین نتیجه‌سینده ۱۷۱ نفر حیاتینی ایتیردی.
- ۱۹۱۵ - ایتالیانین شهری آوززانوْدا باش وئرمیش زلزله نتیجه‌سینده ۲۹۸۰۰ اینسان حیاتینی ایتیردی.
- ۱۹۴۲ - هنری فوْرد پیلاستیک کۆتله‌دن آوتوموبیل حاضیرلادی، بۇ آوتوموبیل دیگر آوتوموبیللردن ۳۰٪ داها یۆنگول ایدی.
- ۱۹۹۱ - ویلنوسده سوْوئت اتفاقی‌نین گۆج قۆووه‌لری مۆستقیللیک ایسته‌ین لیتوا وطنداشلارینا هۆجوم ائدیر.
- ۲۰۰۱ - سالوادوْردا زلزله ۸۰۰-دن چوْخ اینسانین حیاتینا سوْن قوْیور.
- ۱۴ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۴ ژانویه
- ۱۵۳۹ - کوبا، ایسپانیانین مۆستملکه‌سینه چئوریلمیشدیر.
- ۱۸۹۷ - ایسوچره‌لی ماتیاس زۇربریگگِن آجوْنجاگوا زیروه‌سینه چیخان ایلک اینسان اوْلموشدور.
- ۱۹۰۷ - جاماییکادا باش وئرن زلزله نتیجه‌سینده میندن آرتیق اینسان اؤلموشدور.
- ۱۹۴۳ - ژاپون اوْردوسو کئ عملیاتینا باشلايیب.
- ۱۹۵۳ - ایوْسیپ بروْز تیتوْ يوقوسلاوی مجلیسی طرفیندن جومهور باشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۹۲ - آذربایجان جومهوریتی، تۆرکیه ایله دیپلوْماتیک علاقهلر قۇرموشدور.
- ۲۰۰۰ - بیرلشمیش میلتلر قورومونین محکمهسی، بئش بوْسنیلی کوروواتی ۱۹۹۳-جی ایلده بیر بوْسنی کندینده ان آزی ۱۰۳ مۆسلمانین قتلینده اتهام ائده‌رک اوْنلاری ۲۵ ایل حبسه محکوم ائتدی.
- ۱۵ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۵ ژانویه
- میلاددان اؤنجه ۵۸۸ - بابیل حؤکومتی بیت‌المقدسی مۆحاصیره ائتدی. مۆحاصیره ۱۵ ژوئیه م.اؤ ۵۸۶-یا کیمی سۆردو.
- ۱۵۵۹ - اینگیلیس ملکه‌سی بیرینجی الیزابت تاج تاخدی.
- ۱۸۸۹ - داها اؤنجه آدی پمپرتون عیلاج شیرکتی اوْلان کوکا-کولا شیرکتی٬ آتلانتا٬ جورجیادا رسماً قۇرولدو.
- ۱۸۹۲ - بسکیتبالین قۇراللاری ایلک دفعه٬ اوْیونون دوْغوم یئری ساییلان ایسپیرینق‌فیلد٬ ماساچوست‌ده یاییملاندی.
- ۱۹۲۱ - تۆرکیه گۆموش‌خانانی روس ائرمنی ایشغالیندان قۇرتاردی.
- ۱۹۲۴ - ایزمیرده حرب اوْیونلاری کئچیریلدی.
- ۱۹۴۰ - آنکارا رادیوسو فرانسه‌جه٬ یۇنانجا٬ فارسجا و بۇلغارجا خبر یایینینا اینگیلیسجه‌نی ده آرتیردی.
- ۱۹۵۲ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری٬ تۆرکیه‌نین قۇزئی آتلانتیک آندلاشماسی تشکیلاتینا (ناتو) گیریشینی تأیید ائتدی.
- ۱۹۹۲ - یوقوسلاوی اؤلکه‌سی رسماً آرادان گئتدی.
- ۱۶ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۶ ژانویه
- ۱۷ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۷ ژانویه
- ۱۲۹۹ - عوْثمانلی ایمپیراتورلوغونو٬ اوْغوزلارین قایی بوْیونا منسوب عوْثمان غازی٬ آنادوْلو سلجوقلو دؤولتیندن باغیمسیزلیغینی اعلان ائده‌رک قۇردو.
- ۱۶۰۵ - سروانتس‌ین دوْن کیشوت رومانی ایلک دفعه یاییملاندی. رومانین ایکینجی بؤلومو ده ۱۰ ایل سوْنرا چاپ اوْلوندو.
- ۱۶۸۵ - وین‌ده ایلک کافه‌نی ژوهانس دیوداتو آچدی.
- ۱۸۱۹ - سیمون بولیوار کولومبیا جۆمهۇریتینی اعلان ائتدی.
- ۱۸۵۲ - ساند ریور آندلاشماسی ایله بیرلشمیش شاهلیق٬ ترانسوال دئدیگی (گۆنئی آفریقا) بوئر مۆستعمره‌لری‌نین باغیمسیزلیغینی قبول ائتدی.
- ۱۹۰۹ - فنرباخچا ایله قالاتاسارای ایلک دفعه قارشیلاشدی: ف.ب ۰٬ ق.س ۲.
- ۱۹۱۷ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری ویرجین آدالارینی ۲۵ میلیون دوْلارلا دانمارکدان آلدی.
- ۱۹۲۳ - مصطفی کمال پاشانین ایزمیت‌ده دۆزنله‌دیگی ایلک باسین توْپلانتی‌سی٬ سحره یاخین سوْنا چاتدی.
- ۱۹۴۴ - مونت کازینو دؤیوشو: ایکینجی دۆنیا ساواشینین ان اۇزون و قانلی دؤیوشلریندن بیری باشلاندی.
- ۱۹۴۵ - شوروی قوْشونلاری ورشو شهرینه گیردی.
- ۱۹۶۴ - لندن کونفراسیندا قیبریس تۆرک جمعیتینی تمثیل ائدن رئوف دنکتاش دانیشدی. رئوف دنکتاش٬ فدرال ایداره‌یه گئدیلمزسه٬ آیری بیر حؤکومت قۇراجاقلارینی آچیقلادی.
- ۱۹۹۱ - خلیج ساواشی٬ مۆتّفیق اۇچاقلاری‌نین عیراق و کووئیت‌ده‌کی هدفلری وۇرمالارییلا باشلادی.
- ۱۸ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۸ ژانویه
- ۱۵۳۵ - ایسپانیالی فاتیح فرانسیسکو پیزارو پرونون باشکندی لیمانی کشف ائتدی.
- ۱۷۷۸ - اینگیلیسلی کاشیف جئیمز کوک٬ هاوایی‌یه چاتدی.
- ۱۸۸۶ - عوْثمانلیدا قادینلار شۆکوفه‌زار درگی‌سینده «ساچی اۇزون عاقلی قیسا» دئییمینه قارشی اعتیراضا باشلادیلار.
- ۱۸۹۶ - ایکس اشعه‌سی جیهازی ایلک دفعه نیویورکدا خالقا تانیدیلدی.
- ۱۹۰۳ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری باشقانی تئودور روزولت‌ین بیرلشمیش شاهلیق شاهی ۷-جی ادواردا گؤندردیگی رادیو مساژی٬ آمریکادان رادیو ایله گؤندریلن ایلک اوقیانوسدان اۇزاغا مساژی اوْلموشدور.
- ۱۹۱۱ - ایلک دفعه بیر اۇچاق٬ بیر گمی‌نین اۆستونه ائندی.
- ۱۹۱۲ - کاپیتان روبرت فالکون ایسکات گۆنئی قۆطبه چاتدی. بۇنو باجاران ایلک اینسان اوْلماغی خیال ائدیردی آنجاق آموندسن اوْندان یاخلاشیق بیر آی اؤنجه بۇنو باجارمیش ایدی.
- ۱۹۲۴ - ایستانبولدا میلّی تۆرک تیجارت بیرلیگی کونقره‌سی توْپلاندی.
- ۱۹۱۹ - بیرینجی دۆنیا ساواشیندان سوْنرا پاریس باریش کونفرانسی گئچیریلدی.
- ۱۹۲۷ - لوْزان آندلاشماسینی آمریکا سناسی رد ائتدی.
- ۱۹۲۹ - لئو تروچکی شوروی بیرلیگیندن ائشیگه چیخاریلدی.
- ۱۹۴۳ - شوروی لنینقراد مۆحاصیره‌سی‌نین قیریلدیغینی آچیقلادی.
- ۱۹۴۷ - ایستانبولدا مۆعلّیملر بیرلیگی قۇرولدو.
- ۱۹۷۷ - ذات‌الریه‌یه یوْل آچان لژیونر ناخوشلوغونون عامیلی تاپیلدی.
- ۱۹۹۶ - مایکل جکسون ایله لیزا ماری پرسلی‌نین ایکی ایل سۆرن ائولیلیک‌لری بوْشانما ایله سوْنا چاتدی.
- مارتین لوتر کینگ گونو ، آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینده تعطیل گونو
- ۱۹ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۱۹ ژانویه
- ایکینجی دونیا ساواشیندا شوروی اوردوسو لیدز گتو شهرین نازی لر الینن قوتاردی لار بو شهر نازی لرین ایشغالینان اؤنجه ۲۰۰مین جمعیتی وارمیش آما نازی لرین ایشغالینان سرا تک ۴۰۰ جمعیتی قالمیش.
- ۲۰ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۰ ژانویه
- ۱۲۶۵ - ایلک اینگیلیس مجلیسی توْپلاندی.
- ۱۸۱۵ - ناپلئون ۱۴۰٫۰۰۰ نفرلیک بیر اوْردو و ۲۰۰٫۰۰۰ نفرلیک کؤنوللو بیرلیگی ایله پاریسه گیردی.
- ۱۸۴۱ - هونق کونق آداسی٬ تیریک ساواشلاری سیراسیندا بیرلشمیش شاهلیغا وئریلدی.
- ۱۹۲۰ - تۆرکیه‌نین مرعش شهرینده فرانسه ایشغالینا قارشی مرعش دیفاعی باشلادی.
- ۱۹۲۱ - تۆرکیه بؤیوک میلّت مجلیسی‌نین قۇرولماسی‌نین آردیندان٬ ۲۳ مادّه‌لیک ایلک آنایاسا قبول ائدیلدی.
- ۱۹۲۳ - عصمت پاشا لوزان‌دا یۇنانین یاخدیغی ۲۶ شهرین لیستینی وئردی.
- ۱۹۵۳ - جنرال آیزنهاور٬ آمریکا بیرلشمیش ایالتلری باشقانی سئچیلدی.
- ۱۹۶۱ - جان اف کندی٬ آمریکانین ۳۵-جی باشقانی سئچیلدی.
- ۱۹۸۱ - ایران٬ ۴۴۴ گۆن بوْیونجا گیروْو گؤتوردوگو ۵۲ آمریکالینی بۇراخدی.
- ۱۹۸۶ - ژاک شیراک٬ فرانسه باش‌وزیری اوْلدو.
- ۱۹۸۹ - جورج اچ.دبیلیو بوش٬ آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین ۴۱-جی باشقانی سئچیلدی.
- ۱۹۹۰ - قارا ژانویه (Qara Yanvar، قارا ژانویه) چؤکمک دوروموندا اولان شوروینین قیزیل اوردوسو میخاییل قورباچوفون امری ایله، آزربایجان جومهوریتینین باشکندی باکی‌دا خالقا سالدیریب ۱۳۷ نفری اؤلدوردو، و بئله‌لیک‌له قارا ژانویه فاجیعه‌سی یاراندی.
- ۱۹۹۲ - فلش تی‌وی یایینا باشلادی.
- ۲۰۰۱ - جورج دبیلیو بوش٬ آمریکانین ۴۳-جو باشقانی سئچیلدی.
- ۲۱ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۱ ژانویه
- ۲۲ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۲ ژانویه
- ۲۳ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۳ ژانویه
- ۱۹۵۰ کینیست ایسرائیلین پارلومانی اورشلیم یوخسا بیت المقدسی ایسرائیلین باشکندی اولاراق تانیمیش.
- ۲۰۰۲ رابرت نوزیک آمریکالی فیلسوف یازار و آکادمیک.
- ۱۹۰۷ هیدکی یوکاوا نوبل اؤدولو آلان ژاپونلی فیزیکچی و آکادمیست
- ۲۴ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۴ ژانویه
- ۲۵ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۵ ژانویه
- ۲۶ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۶ ژانویه
- ۲۷ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۷ ژانویه
- ۲۸ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۸ ژانویه
- ۲۹ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۲۹ ژانویه
- ۳۰ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۳۰ ژانویه
- ۳۱ ژانویه
- فایلی دییشدیر - ۳۱ ژانویه
- ۱۹۵۸ - جیمز وان آلن وان آلن قارشاقینی کشف ائتدی (شکیل)
- ۲۰۰۳ - بلژیک هیجینسچی‌لرین ائولنمکلرین رسمیّته تانیدی
- ۱۹۳۳ - جان قالزورثی، اینگیلیسی یازیچی‌نین اؤلوم گونو
- ۱۹۷۳ - راقنار فریش، نوروژلی بیلیمجی‌نین اؤلوم گونو
- ۱۷۹۷ - فرانتس شبرت، اتریشلی اوخوجونون دوغوم گونو
- ۱۹۲۹ - رودولف لودویگ موسباور، آلمانلی فیزیکدان‌ین دوغوم گونو
- ۱۹۸۹ - جاستین تیمبرلیک، آمریکالی اوخوجونون دوغوم گونو
- نائورو اؤلکه‌سینده : ایستیقلال گونو
فوریه
دَییشدیر- ۱ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱ فوریه
- ۱۸۵۱ - مری شلی، اینگیلیسلی یازیچی؛ فرانکشتاین رومانینین یارادانی.
- ۱۹۵۸ - کلینتون دیویسون، آمریکالی فیزیکچی.
- ۱۹۷۶ - ورنر کارل هایزنبرگ (عکسده)، آلمانلی فیزیکچی.
- ۲۰۱۲ - ویسواوا شیمبورسکا، لهستانلی شاعیر، مقاله یازان، دیلمانج و ادبیات‌دا نوبل جایزه‌سین ۱۹۹۶-جی ایلده قازانان.
- ۱۹۰۱ - کلارک قیبل، آمریکالی‌لار اویونچو، اوسکار اؤدولون قازانان.
- ۱۹۰۵ - امیلیو گینو سگر، ایتالیالی فیزیکچی، فیزیک نوبل جایزه‌سینی ۱۹۵۹-جو ایلده قازانان.
- ۱۹۳۱ - بوریس یئلتسین، روسیه‌نین بیرینجی رئیس‌جومهورو دموکراسی یولیله سئچیلن.
- ۲ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲ فوریه
- ۳ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۳ فوریه
- ۱۸۷۰ - بیرلشمیش ایالتلرین ائدیلن ۱۵-جی دۆزلیشین تصدیقی ایله بۇ اؤلکه‌نین بۆتون وطنداشلاری ایرقیندن و رنگیندن آسیلی اوْلمایاراق سسوئرمه حوقوقو قازاندی.
- ۱۹۴۹ - چینده کوممونیست حیزبینین حاکیمییته گلمه‌سیندن سونرا پکن‌ین بلدیه‌باشچی‌سی شهرده‌کی فاحیشه‌خانالارین باغلاناجاغینی آچیقلادی.
- ۱۹۸۶ - پیکسار انیمیشن ایستودیوسو (عکسده) کالیفورنییادا استیو جابز طرفیندن تاسیس ائدیلمیشدیر.
- ۱۴۵۱ - ایکینجی مراد، عثمانلی ایمپیراتورلوغونون آلتینجی سولطان و خلیفهسی .
- ۱۹۲۴ - توماس وودرو ویلسون، آمریکالی دموکرات حزبیندهسیاستچی.
- ۱۹۵۱ - آگوست هورش، آئودی شیرکتینین یارادیجیسی.
- ۱۹۷۵ - ام کلثوم، عرب دۆنیاسینین اَن مشهور خانیم مۆغننیلریندن بیریدیر.
- ۱۸۰۹ - فلیکس مندلسون، آلمانلی بسته‌چی، پیانوچو، اوْرقانچالان و اورکستر باشچیسی.
- ۱۸۷۴ - قرترود استاین، آمریکالی رومانچی، دراماتورق و شاعیر؛ ایتیریلمیش نسیل ایصطیلاحینین یارادیجیسی.
- ۱۸۹۴ - نورمن راکول آمریکالی رسام.
- ۱۸۹۸ - آلوار آلتو، فینلاندلی اَن بؤیوک معمار؛ موعاصیر معمارلیغین بانیلریندن بیری.
- ۱۹۶۰ - یوآخیم لوو، آلمانلی مشقچی و فوتبولچو؛ آلمان میلّی فوتبال تیمینین باش‌مشقچی‌سی.
- ۴ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۴ فوریه
- ۱۹۴۵ - ایکینجی دونیا ساواشینین بیتمه‌سینه بیر نئچه آی قالمیش مۆتتفیقلرین باشچیلاری یالتا کونفرانسیندا ساواشدان سونراکی دۆنیانین اَساس مسئله‌لرینه دایر قرار قبول ائتدیلر.
- ۲۰۰۴ - فیسبوک مارک زاکربرگ توسوطیله یارادیلدی.
- ۲۱۱ - سپتیموس سوروس، روم ایمپیراتورو
- ۱۹۲۸ - هندریک لورنتز، هولندلی فیزیکچی؛ فیزیک نوبل جایزه‌سینی ۱۹۰۲-جی ایلده قازانان
- ۱۹۷۴ - ساتیندرا بوز، هیندیستانلی فیزیکچی و ریاضیچی
- ۱۹۸۷ - کارل راجرز، آمریکالی روان‌شناس
- ۱۸۷۱ - فریدریش ابرت، آلمانلی سوسیال دموکرات سیاستچیسی؛ آلمان صدراعظمی و بیرینجی جومهور رئیسی
- ۱۸۷۸ - زابل یسایان ارمنستانلی ادبیات اوستادی، رمان‌چی و دیلمانج
- ۱۹۰۰ - ژاک پره‌ور، فرانسهلی شاعیر
- ۱۹۰۲ - چارلز لیندبرق، آمریکالی آویاتور؛ اطلس اوقیانوسو اۆزرینده آمریکا و اوروپانین ایکی قاره‌سی آراسیندا تکباشینا و دایانمادان اۇچان ایلک اینسان.
- ۱۹۴۸ - الیس کوپر، آمریکالی بسته‌چی و راک موسیقی‌سینین اوخوجوسو
- عوموم دونیا سرطان گونو
- ۵ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۵ فوریه
- ۱۴۶۰ - غربی آفریقاداکی سیرالئون پورتوقاللی تدقیقاتچی «داسنتیرا» طرفیندن کشف ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۳۶ - چارلی چاپلینین اَن مشهور اَثرلریندن بیری اوْلان یئنی عصر فیلمی (عکسده) نۆماییش اوْلوندو.
- ۱۹۹۱ - آذربایجان جومهوریتینین عالی شوراسی بۇ اؤلکه‌نین اۆچ‌رنگلی بایراغی ایله باغلی تکلیفی تصدیقله‌دی.
- ۱۸۸۱ - توماس کارلایل، ایسکاتلندلی موتفکّیر و تاریخچی.
- ۱۹۳۷ -لو آندرئاس سالومه، فردریک نیچه‌نین معشوقه‌سی.
- ۱۹۹۳ - جوزف ال. منکیه‌ویچ، آمریکالی فیلم یؤنتمنی و فیلم یاپیمجی‌سی.
- ۱۹۹۹ - واسیلی لئونتیف، آمریکالی ایقتیصادچی؛ ۱۹۷۳-جو ایلده ایقتیصاددا نوبل جایزه‌سینی قازانان.
- ۱۹۷۱ - ترزیا مورا، ماجاریستانلی دیلمانج و یازیچی.
- ۱۹۸۵ - کریستیانو رونالدو، پورتوقاللی فوتبالیست.
- ۱۹۹۲ - نئیمار، برزیللی فوتبالیست.
- ۶ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۶ فوریه
- ۱۷۷۸ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری فرانسه طرفیندن رسمیتله تانیندی.
- ۱۷۸۸ - ماساچوست آلتینجی ایالت اوْلاراق آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینه قوشولدو.
- ۱۹۲۲ - واشینقتن، دی.سی.-ده ۵ بؤیوک دؤولت آراسیندا دنیز بالانس سازیشی ایمضالاندی.
- ۱۹۵۲ - آلتینجی جورج-ون اؤلوموندن سونرا ایکینجی الیزابت بیرلشمیش شاهلیق، کانادا، اوسترالیا، نیوزیلند و دیگر بیرلیک اؤلکه‌لرینین کرالیچاسی اوْلدو.
- ۱۷۹۳ - کارلو قولدونی، ایتالیایی دراماتورق.
- ۱۹۱۸ - قوستاو کلیمت، اوتریشلی سیموولیزم رسام.
- ۱۹۵۲ - آلتینجی جورج، بیرلشمیش شاهلیقین پادیشاهی.
- ۲۰۱۱ - قری مور، ایرلندلی بسته‌چی، گیتارچی و اوخوجو.
- ۱۶۶۵ - آنا ایستوارت، اینگیلیس، ایسکاتلند و ایرلند مَلَکه‌سی.
- ۱۹۱۱ - رونالد ریقان (عکسده)، آمریکالی اویونچو و جومهوریتچی سیاستچیسی؛ آمریکانین ۴۰-جی جومهور رئیسی.
- ۱۹۱۲ - اوا براون، آدولف هیتلرین خانیمی‌سی.
- ۱۹۴۵ - باب مارلی، جاماییکالی اوخوجو، سؤز یازیچی‌سی، موسیقیچی و گیتارچی.
- ۷ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۷ فوریه
- ۸ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۸ فوریه
- ۹ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۹ فوریه
- ۱۹۶۹ - بوینگ ۷۴۷ ایلک دفعه اۇچدو.
- ۱۹۰۰ - دونیانین اَن مۆهوم بین‌الخلق کیشی تنیس موسابیقه‌لری اوْلان دیویس جامی یارادیلدی.
- ۱۹۲۲ - برزیل مۆلیف حوقوقلاری حاقّیندا برن کونوانسیونونا عوضو اوْلدو.
- ۱۶۴۰ - دؤردونجو مراد، عثمانلی ایمپیراتورلوغونون سولطان و خلیفهسی.
- ۱۸۸۱ - فیودور داستایفسکی، (عکسده) روسلی یازیچی؛ کارامازوو قارداشلاری ، جینایت و جزا ،اخماق و جینلر اثرلرین یارادان.
- ۱۹۸۴ -یوری ولادیریمویچ آندروپوف، سیاستچی و شوروی‌ده کومونیسم حیزبینین باش کاتیبی.
- ۱۹۸۹ - اوسامو تزوکا، ژاپونلی دیزاینچی.
- ۱۷۳۷ - توماس پین، اینگیلیسلی اینقیلابچی روشن‌فیکر.
- ۱۹۴۰ - جان ماکسول کوتسی، جنوبی آفریقالی یازیچی؛ ۲۰۰۴-جی ایلده ادبیات‌دا نوبل جایزه‌سین قازانان.
- ۱۹۴۳ - جو پشی، آمریکالی اویونچو.
- ۱۹۶۳ - برایان قرین، آمریکالی فیزیکچی.
- ۱۰ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۰ فوریه
.jpg)
- ۱۹۹۰ (میلادی) - قالیله فضا پیماسی مشتری سیاره‌سینه گئدنده، ناهید سیاره‌سینین کناریننان گئشدی.
- ۱۹۹۷ (میلادی) - دیپ بلو، شطرنج‌اوینین بیلگی‌سایار، قری کاسپارفی بیرینجی شطرنج اویونوندا اوددو.
- ۱۷۵۵ (میلادی) - اولوم گونو: شارل دو مونتسکیو، آیدینلانما چاغینداکی فرانسهلی سیاستچی.
- ۱۸۳۷ (میلادی) - اولوم گونو: الکساندر پوشکین روسیه‌لی شاعیر.
- ۱۹۲۳ (میلادی) - اولوم گونو: ویلهلم رونتقن، آلمانلی فیزیکچی؛ کاشف ایکس ایشیغین کشف ائدن، ۱۹۰۱-جی ایلده فیزیک نوبل جایزه‌سین قازانان.
- ۱۸۹۸ (میلادی) - دوغوم گونو: برتولت برشت، آلمانلی نمایشنامه‌یازان، فیلم یؤنتمنی تئاترچی و شاعیر.
- ۱۸۹۰ (میلادی) - دوغوم گونو: بوریس پاسترناک (عکسده‌کی) روسیه‌لی یازیچی، شاعیر و دکتر ژیواگو اثرینین یارالدانی.
- ۱۹۰۲ (میلادی) - دوغوم گونو: والتر هاوسر براتین، آمریکالی فیزیکدان؛ ۱۹۵۶-جی ایلده فیزیک نوبل جایزه‌سین قازانان.
- ۱۱ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۱ فوریه
- ۶۶۰ م‌ق - ژاپون نون سونتی کشف گونو کیا امپراطورونون توسوط ایله.
- ۲۰۱۱ - حسنی مبارک، میصر رئیس‌جومهورو، خالق اینقیلابینین سببینه گوره استعفا ائتدی.
- ۱۶۵۰ - رنه دکارت، فرانسهلی ریاضی و فیلسوفچی‌سی.
- ۱۹۶۸ - پیتیریم سوروکین، آمریکالی-روسلی جامعه‌شناس .
- ۱۹۷۸ - هاری مارتینسون، سوئدلی یازیچی و شاعیر؛ ۱۹۷۴-جی ایلده ادبیات‌دا نوبل جایزه‌سین قازانان.
- ۲۰۱۲ - ویتنی هیوستون، آمریکالی پاپ موسیقینین اوخوجوسو، اویونچوسو، فیلم یاپیمجی‌سی و مودلی.
- ۱۸۴۷ - توماس ادیسون (عکسده)، آمریکالی ایختیراعچی.
- ۱۹۲۶ - لسلی نیلسن، آمریکالی-کانادالی اویونچو و کومدین.
- ۱۹۶۴ - سارا پیلین، آمریکانین جومهوریت حیزبینین سیاستچیسی.
- ۱۹۹۲ - تیلور لاتنر، آمریکالی اویونچو، دوبلور و مودل.
- ۱۲ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۲ فوریه
_26.jpg)
- ۱۸۱۸ - شیلی رسمیتیله ایسپانیا دان موستقیل اولدو.
- ۱۹۱۲ - پویی اینقیلابینین سببیله، چینین سون ایمپراطورونون سلطنتی باشا چاتدی.
- ۱۹۱۹ - گونئی قافقاز منطقه‌سینده‌کی آراز تۆرک جومهوریتی، بریتانیانین توسوطیله آرادان قوتورولدو.
- ۱۹۹۹ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین کونقره‌سی، بیل کلینتونو استیضاح ائتدی.
- ۱۹۸۴ - فرانسه دَب شیرکتی دیور، قادین گئییمینده اینقیلاب ائدن و ایکینجی دۆنیا ساواشیندان سونرا پاریسی دَب دۆنیاسینین مرکزی کیمی یئنیدن قوران نیو لوک کولکسیونون (عکسده‌کی) تقدیم ائتدی.
- ۱۵۵۴ - جین قری، اینگیلیس و ایرلند ملکه‌سی.
- ۱۸۰۴ - ایمانوئل کانت، آلمانلی فیلسوف.
- ۱۹۴۹ - حسن‌البنا، میصرلی سیاستچی؛ اخوان المسلمین‌ین قوروجوسو.
- ۱۹۸۴ - خولیو کورتاسار، آرژانتینلی رومان و حیکایه یازیچی‌سی.
- ۱۸۰۹ - آبراهام لینکلون، آمریکالی سیاستچی جومهوریت حیزبیندن.
- ۱۸۰۹ - چارلز داروین، اینگیلیسلی بیلیمجی و زیست‌شناس ، تکامل نظریه‌سینین قوروجوسو.
- ۱۹۱۸ - جولیان شوینگر، آمریکالی فیزیکدان ؛ ۱۹۶۵-جی ایلده فیزیک نوبل جایزه‌سین قازانان.
- ۱۹۸۰ - کریستینا ریچی، آمریکالی اویونچو.
- ۱۳ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۳ فوریه
_by_Erling_Mandelmann.jpg)
- ۱۶۶۰ (میلادی) - اوْن‌بیرینجی کارل بئش یاشیندا، سوئد پادیشاهلیقینا سئچیلدی.
- ۱۹۴۵ (میلادی) - ایکینجی دونیا ساواشی: موتفیق‌لر آلمانین درسدن شهرین بومباردیمان ائتدیلر.
- ۱۷۸۷ (میلادی) - اولوم گونو: راجر جوزف بوسکویچ، فیزیک، اولدوز، ریاضی، فلسفه، دیپلمات، شاعیر، الهیات بیلیمجی‌سی.
- ۱۸۸۳ (میلادی) - اولوم گونو: ریشارد واگنر، آلمانلی بسته‌چی.
- ۱۹۰۳ (میلادی) - دوغوم گونو: ژرژ سیمنون (عکسده‌کی)، بلژیکلی یازیچی.
- ۱۹۱۰ (میلادی) - دوغوم گونو: ویلیام شاکلی، بریتانیالی-آمریکالی فیزیکدان و مخترع؛ ۱۹۵۶-جی ایلده فیزیک نوبل جایزه‌سین قازانان.
- ۱۹۵۰ (میلادی) - دوغوم گونو: پیتر قابریل، اینگیلیسلی بسته‌چی، اوخوجو و موسیقیچی.
- ۱۹۷۴ (میلادی) - دوغوم گونو: رابی ویلیامز، اینگیلیسلی اوخوجو.
- ۱۴ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۴ فوریه
- ۱۸۷۶ (میلادی) - الکساندر قراهام بل (عکسده‌کی) توسوطیله تلفون ایختراعسی ثبت اولوندو.
- ۱۹۶۶ (میلادی) - اوسترالیا دولاری موعرئفی اولوندو.
- ۲۰۰۳ (میلادی) - دالی، بیرینجی اوخشادیلمیش قویون اولدو.
- ۲۰۰۵ (میلادی) - بیروت شهرینده بیر بومب پاتادی و رفیق حریری لوبنانین بیرینجی وزیری اولدو.
- ۱۹۴۳ (میلادی) - اولوم گونو: داوید هیلبرت، آلمانلی.
- ۱۵ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۵ فوریه
- ۱۹۴۲ - ایکینجی دونیا ساواشی زامانی ژنرال تومویوکی یاماشیتا-نین باشچیلیق ائتدیگی ژاپون قۆوه‌لری سنقاپورو ایشغال ائتدی.
- ۱۹۶۵ - کانادانین حاضیرکی بایراغی آچیلدی. هر ایل فوریه‌نین ۱۵-ی بۇ اؤلکه‌ده دؤولت بایراغی گۆنو کیمی قئید اوْلونور.
- ۱۹۸۹ - شوروی اوْردوسونون افغانیستانداکی اوْن ایللیک مۆحاریبه‌سی بۆتون شوروی قوشونلارینین چیخاریلماسینین رسمی اعلانی ایله رسمی اوْلاراق باشا چاتدی.
- ۲۰۰۳ - تاریخین اَن بؤیوک مۆحاریبه علیهینه نۆماییشلریندن بیرینده دۆنیانین ۸۰۰-دن چوْخ شهرینده میلیونلارلا اینسان عراقین ایشغالینا قارشی یۆروش کئچیریلدی.
- ۱۷۸۱ - آلمانلی قوتهولد افرایم لسینق، یازیچی، فیلسوف، ناشیر و ادبیات‌شناس.
- ۱۹۵۹ - اون ویلانز ریچاردسون، اینگیلیسلی فیزیکچی؛ ۱۹۲۸-جی ایلده فیزیک نوبل جایزه‌سینی قازانان.
- ۱۹۶۵ - نت کینق کول، آمریکالی موسیقیچی، جاز پیانیستی و باریتون اوخوجوسو.
- ۱۹۸۸ - ریچارد فاینمن، آمریکالی فیزیکچی.
- ۱۶۳۸ - زیب‌النسا، هیندیستان شاعیری؛ فارس ادبییاتیندا هیند اۆسلوبلو شاعیرلردن بیری.
- ۱۵۶۴ - قالیلئو قالیله (عکسده)، ایتالیالی عالیمی و ایختیراچی.
- ۱۸۶۱ - شارل ادوارد قیوم، سوئیسلی فیزیکچی؛ ۱۹۲۰-جی ایلده فیزیک نوبل جایزه‌سینی قازانان.
- ۱۸۸۵ - ارمنیستانلی روبن سواک شاعیر.
- ۱۹۵۴ - آمریکالی مت قرینیق، فیلم یاپیمجی‌سی، کارتونیست و سناریست؛ سیمپسونلار و فیوچراما-نین یارادیچی‌سی.
- ۱۶ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۶ فوریه
- ۱۵۶۸ - هولند و ایسپانیا آراسیندا هشتاد ایللیک ساواش باشلانیشیندا روم کاتولیک کیلیساسی ایسپانییا پادیشاهی ایکینجی فیلیپین شَریکلیگی ایله اۆچ میلیوندان چوْخ اَهالیسی اوْلان، دئمک اوْلار کی، بۆتون هولند خالقینی آتیسمدن ایتیهاملا اؤلومه محکوم ائتدی.
- ۱۹۵۹ - باتیستا کوبانین دیکتاتور رئیس جومهورو ایشدن چیخدی و فیدل کاسترو (عکسده‌کی) کوبانین باشچیسی اولدو.
- ۱۹۰۷ (میلادی) - اولوم گونو: جوسوئه کاردوچی، ایتالیالی شاعیر و سیاستچی؛ ادبیات‌دا نوبل جایزه‌سین قازانان.
- ۱۹۷۰ (میلادی) - اولوم گونو: فرانسیس پیتون راوس، آمریکالی ویروس بیلیمچی‌سی ؛ فیزیولوژی و طب‌ده نوبل جایزه‌سین قازانان.
- ۱۹۹۰ (میلادی) - اولوم گونو: کایت هرینگ، آمریکالی هونرمند و سیاسی اکتیویستی.
- ۲۰۱۶ (میلادی) - اولوم گونو: پطرس غالی، میصرلی سیاستچی و دیپلمات و بیرلشمیش میلتلر قورومونون آلتینجی کاتیبی.
- ۱۸۲۲ (میلادی) - دوغوم گونو: فرانسیس قالتون، اینگیلیسلی ایختراچی، جوغرافیاچی، متورولوژی و کاشف.
- ۱۸۳۴ (میلادی) - دوغوم گونو: ارنست هکل، آلمانلی جانلی بیلیم، طبیعت تاریخی، فیلسوف و طبیب.
- ۱۹۴۱ (میلادی) - دوغوم گونو: کیم جونق-ایل، قوزئی کوره قاباقکی رهبری.
- ۱۹۵۹ (میلادی) - دوغوم گونو: جان مک‌انرو، آمریکالی تنیس اویونچوسو؛ ۷ قهرمانلیق صاحیبی قرند ایسلم ده.
- ۱۷ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۷ فوریه
- ۱۸۷۱ (میلادی) - پاریس موحاصیره‌سی و فرانسه‌نین شیکستی پروس ساواشیندان سونرا، پروس ارتشی پاریسده رژه گئتدیلر.
- ۲۰۰۸ (میلادی) - کوزووو ایستیقلالین اعلان ائتدی.
- ۲۰۱۱ (میلادی) - لیبی‌نین ۱۷ فوریه اینقیلابینین ایل دونومو و معمر قذافی‌نین حوکومتینین داغیلماسی.
- ۴۴۰ (میلادی) - اولوم گونو: مسروب ماشتوتس، ارمنی الیفباسینین یارادانی
- ۱۶۰۰ (میلادی) - اولوم گونو: جوردانو برونو، ایتالیالی کشیش و فیلسوف
- ۱۹۰۹ (میلادی) - اولوم گونو: جرونیمو، قیرمیز دریلی آمریکالیلارین باشچیسی.
- ۱۹۷۰ (میلادی) - اولوم گونو: شموئل یوسف آقنون، ايسراییللی یازیچی؛ ادبیات‌دا نوبل جایزه‌سین قازانان
- ۱۶۵۳ (میلادی) - دوغوم گونو: آرکانجلو کورلی (عکسده‌کی) ایتالیالی، بسته‌چی و ویولن چالان
- ۱۹۶۳ (میلادی) - دوغوم گونو: مایکل جردن آمریکالی، بسکتبال اویونچوسو؛ شارلوت بابکتس تیمینین صاحیبی
- ۱۹۷۵ (میلادی) - دوغوم گونو: هریسو جنوبی کوره‌لی، اویونچو، اوخوجو و مودل
- ۱۹۸۱ (میلادی) - دوغوم گونو: پاریس هیلتون، آمریکالی اویونچو، اوخوجو و مودل
- ۱۸ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۸ فوریه
.jpg)
- ۱۹ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۱۹ فوریه
- ۱۹۴۲ - ایکینجی دونیا ساواشی ایللرینده پرزیدنت فرانکلین دلانو روزولت ۹۰۶۶ سایلی ایجرا سرانجامی ایمضالادی و بۇ فرمان آمریکا بیرلشمیش ایالتلر اوْردوسونا ژاپون-امریکالیلاری مجبوری شکیلده حبس دۆشرگ‌لرینه کؤچورمه‌یه ایجازه وئردی.
- ۱۹۴۵ - ایکینجی دونیا ساواشی زامانی ۳۰٬۰۰۰ آمریکا عسگری (عکسده) ژاپونداکی ایووجیما آداسینا هوجوم ائتدی.
- ۱۹۸۶ - ایلک اۇزون‌مودتلی فضایی ایستانسییا اوْلان میر شوروی فضایی ایستانسییاسینین ایلک مودلی فضایا گؤندریلیب.
- ۱۸۹۷ - کارل وایرشتراس، آلمانلی ریاضیچی.
- ۱۹۱۶ - ارنست ماخ، اوتریشلی فیلسوف و فیزیکچی.
- ۱۹۵۱ - آندره ژید، فرانسهلی یازیچی؛ ادبیات‌دا نوبل جایزه‌سین ۱۹۴۷-جی ایلده قازانان.
- ۱۹۵۲ - کنوت هامسون، نوروژلی یازیچی، ادبیات‌دا نوبل جایزه‌سین ۱۹۲۰-جی ایلده قازانان.
- ۱۹۹۷ - دنگ ژیائوپینگ، چینلی سیاستچی.
- ۲۰۱۳ - رابرت کلمن ریچاردسون، آمریکالی فیزیکچی؛ فیزیکده نوبل جایزه‌سین ۱۹۹۶-جی ایلده قازانان.
- ۱۴۷۳ - نیکلاس کوپرنیک، لهیستانلی اولدوزشیناس و ریاضیچی؛ مرکزی‌گونش نظریه‌نین ایختیراچیسی.
- ۱۸۵۹ - سوانت آرنیوس، سوئدلی شیمیدان؛ شیمی نوبل جایزه‌سین ۱۹۰۳-جو ایلده قازانان.
- ۱۸۹۶ - آندره بروتون، شاعیر فرانسوی؛ از بنیانگذاران مکتب سورئالیسم ادبی.
- ۱۹۴۰ - صفرمراد نیازف، تورکمنلی سیاستچی؛ تورکمنیستانین بیرینجی رئیس‌جومهورو.
- ۲۰ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۰ فوریه
- ۱۸۷۲ - متروپلیتن موزه‌سی (عکسده) آمریکادا نیویورک شهرینده آچیلدی.
- ۱۹۶۵ - ناسا-نین رنجر ۸ ماهواره‌سی، دۆشمه‌سیندن ۲۳ دقیقه قاباق، آی-دان ۷٬۱۳۷ عکسی یئره گوندردی.
- ۱۲۵۸ - مستعصم، سون عباسی خلیفهسی بغداددا، موغوللی هولاکوخان توسوطیله اولدو.
- ۱۹۰۷ - آنری مواسان، فرانسهلی شیمی‌چی.
- ۱۹۷۲ - ماریا ژئوپرت مایر، آمریکالی-آلمانلی فیزیکچی.
- ۱۸۴۴ - لودویق بولتسمان، ایتالیالی فیزیکچی
- ۱۹۲۷ - سیدنی پوآتیه باهامالی-آمریکالی اویونچو؛ بیرینجی قارا اینسان کی اوسکار جایزه‌سین قازاندی.
- ۱۹۸۸ - ریانا،باربادوسلی اوخوجو و مودل.
- ۲۱ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۱ فوریه
- ۱۸۴۸ (میلادی) - «کومونیست حزبی‌نین مانیفستی» نشر ائدیلدی.
- ۱۹۱۶ (میلادی) - بیرینجی دۆنیا ساواشینین ان قانلی عملیاتلاریندان اوْلان وردن دؤیوشو باشلاندی. تاریخچیلر بۇ حادیثه‌نی «وردن جهنمی» آدلاندیریرلار.
- ۱۹۷۳ (میلادی) - لائوس‌دا ساواش باشا چاتدی.
- ۱۹۹۸ (میلادی) - آذربایجان جومهوریتی ایله ایران ایسلامی جومهوریتی آراسیندا حۆقۇقی یاردیم حاقّیندا سازیش ایمضالاندی.
- ۲۰۰۸ (میلادی) - تۆرکیه قۇزئی عیراق‌دا گۆنش عملیاتینی باشلادی.
- ۱۶۱۳ (میلادی) - بیرینجی میخائیل روس تزاری اوْلدو.
- ۱۹۲۱ - جان رالز، آمریکالی فیلسوف و یازیچی
- ۱۹۲۴ - رابرت موقابه، زیمبابوه‌لی سیاستچی.
- ۱۹۳۷ - بئشینجی هارالد، نوروژ-ین پادیشاهی.
- ۱۹۸۰ - جیقمی خسار نامقیال وانقچوک، بوتان پادیشاهی.
- ۱۹۸۹ - کوربین بلو، آمریکالی اویونچو، مودل و اوخوجو.
- ۲۲ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۲ فوریه
- ۱۶۳۲ (میلادی) - قالیله‌نین «ایکی کائینات سیستمی اۆزرینه دانیشمالار» اثری یاییملاندی.
- ۱۷۳۲ (میلادی) - جورج واشینقتون - آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین ۱-جی جومهورباشقانی آنادان اوْلدو (اؤلوم ۱۷۹۹).
- ۱۸۱۹ (میلادی) - ایسپانیا فلوریدا ایالتینی آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینه ۵ میلیون دوْلارا ساتدی.
- ۱۸۵۵ (میلادی) - پنسیلوانیا دؤولت بیلیم‌یوردو قۇرولدو.
- ۱۹۷۴ (میلادی) - پاکیستان اؤزونون کئچمیش ایالتی اوْلان بنقلادش‌ین باغیمسیزلیغینی تانیدی.
- ۱۹۹۸ (میلادی) - آذربایجان جومهوریتی جومهورباشقانی «اینسان و وطنداش حۆقۇقلاری و آزادلیقلاری‌نین تأمین ائدیلمه‌سی ساحه‌سینده تدبیرلر حاقّیندا» فرمان ایمضالادی.
- ۲۳ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۳ فوریه
- ۱۷۹۶ (میلادی) - ناپلئون بوناپارت ایتالیا اوْردوسونون باشچیسی تعیین ائدیلدی.
- ۱۸۹۳ (میلادی) - رودولف دیزل٬ دیزل موْتورونو ثبت ائتدی.
- ۱۹۰۳ (میلادی) - کوبا قۇآنتاناموداکی بازانی آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینه عؤمورلوک ایجاره وئردی.
- ۱۹۰۵ (میلادی) - شیکاقودا (آمریکا) حۆقۇق‌شۆناس پوْل پِرسی هاریس ایلک روتاری کلوبونون اساسینی قوْیدو.
- ۱۹۱۸ (میلادی) - قیزیل اوْردو یاراندی.
- ۱۹۴۵ (میلادی) - تۆرکیه-آمریکا ایکیلی کؤمک آندلاشماسی ایمضالاندی.
- ۱۹۴۵ (میلادی) - تۆرکیه٬ نازی آلمان و ژاپون ایمپراتورلوغونا ساواش اعلان ائتدی.
- ۱۸۲۱ - اولوم گونو: جان کیتس، اینگیلیسلی رومانتیزم شاعیر.
- ۱۸۴۸ - اولوم گونو: جان کوئینسی آدامز، آمریکالی سیاستچی؛ آمریکا اؤلکه‌سی‌نین ۶-جی جومهورباشقانی.
- ۱۸۵۵ - اولوم گونو: یوهان فردریک قاوس (عکسده‌کی)، آلمانلی ریاضیاتچی.
- ۱۴۸۳ - دوغوم گونو: بابور، بابورلولر ایمپیراتورلوغونون قوروسوجو.
- ۱۶۸۵ - دوغوم گونو: قئورق فردریک هندل، آلمانلی-اینگیلیسلی اوخوجو.
- ۱۸۸۳ - دوغوم گونو: کارل یاسپرس، آلمانلی فیلسوف.
- ۱۹۹۴ - دوغوم گونو: داکوتا فانینق، آمریکالی اویونچو.
- ۲۴ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۴ فوریه
- ۳۰۳ (میلادی) - روم ایمپراتورو دیوکلتیان مسئحیلیگی قاداغان ائدن فرمان وئردی.
- ۱۵۲۵ (میلادی) - پاویا دؤیوشونده ایسپانیا ایمپراتورلوق اوْردوسو فرانسه قوْشونلارینی مغلوب ائتدی.
- ۱۹۱۸ (میلادی) - استونی، روسیه‌دن باغیمسیزلیغینی اعلان ائتدی.
- ۱۹۴۲ (میلادی) - آمریکا سسی رادیوسو ایلک دفعه یایینا چیخدی.
- ۱۹۵۵ (میلادی) - عیراق و تۆرکیه آراسیندا «باغداد پاکتی» ایمضالانیب، سوْنرادان بۇنا ایران، پاکیستان و بریتانیا دا قوْشولدو.
- ۱۹۹۱ (میلادی) - عیراقا هۆجۇمون بیر پارچاسی اوْلان «صحرادا قیلینج» عملیاتی باشا چاتدی.
- ۱۸۱۰ - اولوم گونو: هنری کاوندیش، اینگیلیسلی؛ فیزیک بیلیم آدامی.
- ۱۸۵۶ - اولوم گونو: نیکلای لوباچفسکی (عکسده‌کی)، روس ریاضیاتچی.
- ۱۹۹۳ - اولوم گونو: بابی مور، اینگیلیسلی فوتبال اویونچوسو.
- ۲۰۰۱ - اولوم گونو: کلود شانون، آمریکالی ریاضیاتچی.
- ۱۹۴۴ - دوغوم گونو: دیوید واینلند، آمریکالی فیزیک بیلیم آدامی.
- ۱۹۵۵ - دوغوم گونو: استیو جابز، آمریکالی مخترع و ایش یارادان و اپل شیرکتینین قوروسوجو.
- ۱۹۶۷ - دوغوم گونو: برایان اشمیت، آمریکالی فیزیک بیلیم آدامی.
- ۲۵ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۵ فوریه
- ۱۶۴۳ (میلادی) - عوْثمانلی سۇلطانی ایکینجی احمد آنادان اوْلدو.
- ۱۸۳۶ (میلادی) - ساموئل کوْلت٬ کوْلت سیلاحینی ثبت ائتدی.
- ۱۸۹۵ (میلادی) - مشهور فیزیکچیلر پیئر و ماری کوری ائولندی.
- ۱۹۱۸ (میلادی) - تۆرکیه٬ آراکلی٬ سۆرمنه و ایسپیری روسیه ایشغالیندان قۇرتاردی.
- ۱۹۲۱ (میلادی) - تۆرکیه٬ چیلدیری روسیه ایشغالیندان قۇرتاردی.
- ۱۹۲۱ (میلادی) - گۆرجوستان باشکندی تیفلیس٬ بولشویک روسیه طرفیندن ایشغال ائدیلدی.
- ۱۹۲۵ (میلادی) - تۆرکیه خیانت-وطنیه قانونوندا دییشیکلیک ائدیلدی؛ دین سیاسته آلت ائدیلمه‌یه‌جک و بۇ جورم وطن خیانتی ساییلاجاق.
- ۱۹۹۵ (میلادی) - یوقوسلاوی اۆزره اۇلوسلارآراسی حربی تریبونال صرب باشچیلاری رادوام کاراجیچ و راتکو ملادیچی سوْی‌قیریم تؤرتمکده تقصیرلندیردی.
- ۲۶ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۶ فوریه
- ۱۸۱۵ (میلادی) - ناپلئون بوْناپارت اِلبا آداسیندان سۆرگوندن قاچدی.
- ۱۸۷۰ (میلادی) - نیویورک متروسو ایشه دۆشدو.
- ۱۹۰۵ (میلادی) - قافقاز جانیشینلیگی قۇرولدو.
- ۱۹۱۰ (میلادی) - ایستانبولدا ایلک سوْلچو قزئت «ایشتیراک» یاییملانمایا باشلادی.
- ۱۹۲۶ (میلادی) - باکی‌دا بیرینجی تۆرکولوژی قۇرولتای ایشه باشلادی.
- ۱۹۷۶ (میلادی) - تۆرکیه ایله آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آراسیندا «دیفاع ایش‌بیرلیگی آنلاشماسی» ایمضالاندی.
- ۱۹۹۱ (میلادی) - صدام حسین باغداد رادیوسوندان عیراق اوْردوسونون کووئیت‌دن چکیلدیگینی بیلدیردی.
- ۱۹۹۲ (میلادی) - ائرمنیلر شوروی اوْردوسونون ۳۳۶-جی آلایی ایله بیرگه خوْجالی‌دا قیرغین تؤرتدی.
- ۲۰۰۱ (میلادی) - طالیبان افغانیستانین بامیان ولایتینده‌کی بۇدا هئیکل‌لرینی داغیتدی. بۇ حادیثه بؤیوک دیپلوماتیک بؤحران یاراتدی.
- ۲۷ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۷ فوریه
- ۴۲۵ (میلادی) - بیزانس‌دا عالی تحصیلین تشکیلی باره‌سینده فرمان وئریلدی.
- ۱۶۱۷ (میلادی) - روس-سوئد ساواشی روسلارین ظفری ایله باشا چاتدی.
- ۱۶۲۶ (میلادی) - کاردینال ریشِلیئ فرانسه‌ده دوئل‌لری قاداغان ائدن قرار وئردی.
- ۱۸۰۰ (میلادی) - ایتالیالی فیزیکچی الکساندرو ووْلتا الکتریک باتری‌سینی یاراتدی.
- ۱۸۴۴ (میلادی) - دومینیکن جومهوریتی باغیمسیزلیق الده ائتدی.
- ۱۸۶۳ (میلادی) - تۆرکیهده بیلینن ایلک رسیم سرگی‌سی ایستانبول آت‌مئیدانیندا آچیلدی. سرگی‌نین آچیلماسینا سۇلطان عبدالعزیز دستک وئردی.
- ۱۸۹۹ (میلادی) - برمه‌ده ایلک دمیریوْلو – رانقون-ماندالای آچیلدی.
- ۱۹۰۰ (میلادی) - «باواریا» مۆنهن فوتبال کلوبو قۇرولدو.
- ۱۹۰۵ (میلادی) - روس یازیچی‌سی ماکسیم قوْرکی ریقایا سۆرگون ائدیلدی.
- ۱۹۱۸ (میلادی) - تۆرکیه چای‌کارانی روسیه الیندن قۇرتاردی.
- ۱۹۲۱ (میلادی) - تۆرکیه ساوشات‌ی روسیه‌دن گئری آلدی.
- ۱۹۴۸ (میلادی) - چک‌اوسلوواکی‌ده کومونیست حزبی حاکیمیّته گلدی.
- ۱۹۵۲ (میلادی) - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتینین نیویورک‌داکی یئنی بیناسیندا ایلک ایجلاسی کئچیریلدی.
- ۱۹۸۸ (میلادی) - ائرمنیلر سومقاییت شهرینده ایغتیشاش تؤرتدیلر.
- ۱۹۸۸ (میلادی) - ایران و عیراق آراسیندا «شهرلرین ساواشی» یئنیدن باشلاندی.
- ۱۹۹۱ (میلادی) - کۆوئیت شهری عیراق قوْشونلاریندان آزاد اوْلوندو.
- ۲۸ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۸ فوریه
_Felipe_Gonz%C3%A1lez_ofrece_una_rueda_de_prensa_junto_al_primer_ministro_de_Suecia._Pool_Moncloa._28_de_septiembre_de_1984_(cropped).jpeg)
- ۱۸۵۶ (میلادی) - عوْثمانلیدا ایصلاحات فرمانی اعلان ائدیلدی.
- ۱۹۱۸ (میلادی) - تۆرکیه اوْف‌و روسیه الیندن قۇرتاردی.
- ۱۹۲۲ (میلادی) - میصر٬ بیرلشمیش شاهلیقدان باغیمسیزلیغینی اعلان ائتدی.
- ۱۹۳۵ (میلادی) - والاس کاروترس٬ نایلوْنو کشف ائتدی.
- ۱۹۴۵ (میلادی) - تۆرکیه٬ بیرلشمیش میلّتلر بیان‌نامه‌سینی ایمضالادی.
- ۱۹۴۷ (میلادی) - تایوان‌دا خلق آیاقلانماسی بؤیوک تلفات وئریله‌رک باسدیریلدی.
- ۱۹۴۹ (میلادی) - ایستانبولدا اؤزل قزئت‌چیلیک مدرسه‌سی آچیلدی.
- ۱۹۹۴ (میلادی) - قۇزئی آتلانتیک آندلاشماسی تاریخینین ایلک هۆجۇمونو صرب‌لره قارشی گئرچکلشدیردی.
- ۲۹ فوریه
- فایلی دییشدیر - ۲۹ فوریه
مارس
دَییشدیر- ۱ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱ مارس
- ۲ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲ مارس
- ۳ مارس
- فایلی دییشدیر - ۳ مارس
- ۴ مارس
- فایلی دییشدیر - ۴ مارس
- ۵ مارس
- فایلی دییشدیر - ۵ مارس
- ۶ مارس
- فایلی دییشدیر - ۶ مارس
- ۷ مارس
- فایلی دییشدیر - ۷ مارس
- ۱۶۱ – ایمپراتور آنتونیوس پیوسون اؤلوموندن سونرا مارکوس آئورلیوس و لوسیوس وروس شریکلی ایمپراتور اوْلماغا راضیلاشدیلار. روم ایمپیراتورلوغوندا گؤرونمه‌میش بیر قورولوش.
- ۱۷۹۹ – فرانسه‌نین میصره و سوریه‌یه یوروشو: ناپلئون بوناپارت قوشونلاری ایندیکی ایسرائیل اَراضیسیندا یافانی تسخیر ائتدیلر و ایکی‌میندن چوْخ آلبانی اَسیری اؤلدورمه‌یه باشلادیلار.
- ۱۵۷۳ – صولح مۆقاویله‌سی عوْثمانلی-ونیز ساواشینی سونا چاتدیردی و قیبریس ونیز جومهوریتیندن عثمانلی ایمپیراتورلوغونا وئردی.
- ۸ مارس
- فایلی دییشدیر - ۸ مارس
- ۹ مارس
- فایلی دییشدیر - ۹ مارس
- ۱۰ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۰ مارس
- ۱۱ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۱ مارس
- ۱۲ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۲ مارس
- ۱۳ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۳ مارس
- ۱۴ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۴ مارس
- ۱۵ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۵ مارس
- ۱۶ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۶ مارس
- ۱۷ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۷ مارس
- ۱۸ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۸ مارس
- ۱۹ مارس
- فایلی دییشدیر - ۱۹ مارس
- ۲۰ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۰ مارس
- ۲۱ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۱ مارس
- ۲۲ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۲ مارس
- ۲۳ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۳ مارس
- ۲۴ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۴ مارس
- ۲۵ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۵ مارس
- ۲۶ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۶ مارس
- ۲۷ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۷ مارس
- ۲۸ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۸ مارس
- ۲۹ مارس
- فایلی دییشدیر - ۲۹ مارس
- ۳۰ مارس
- فایلی دییشدیر - ۳۰ مارس
- ۳۱ مارس
- فایلی دییشدیر - ۳۱ مارس
آوریل
دَییشدیر- ۱ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱ آوریل
- ۲ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲ آوریل
- ۳ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۳ آوریل
- ۴ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۴ آوریل
- ۵ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۵ آوریل
- ۶ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۶ آوریل
- ۷ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۷ آوریل
- ۸ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۸ آوریل
- ۹ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۹ آوریل
- ۱۰ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۰ آوریل
- ۱۱ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۱ آوریل
- ۱۲ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۲ آوریل
- ۱۳ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۳ آوریل
- ۱۴ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۴ آوریل
- ۱۵ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۵ آوریل
- ۱۶ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۶ آوریل
- ۱۷ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۷ آوریل
- ۱۸ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۸ آوریل
- ۱۹ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۱۹ آوریل
- ۲۰ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۰ آوریل
- ۲۱ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۱ آوریل
- ۲۲ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۲ آوریل
- ۲۳ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۳ آوریل
- ۲۴ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۴ آوریل
- ۲۵ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۵ آوریل
- ۲۶ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۶ آوریل
- ۲۷ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۷ آوریل
- ۲۸ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۸ آوریل
- ۲۹ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۲۹ آوریل
- ۳۰ آوریل
- فایلی دییشدیر - ۳۰ آوریل
مه
دَییشدیر- ۱ مه
- فایلی دییشدیر - ۱ مه
- ۲ مه
- فایلی دییشدیر - ۲ مه
- ۳ مه
- فایلی دییشدیر - ۳ مه
- ۴ مه
- فایلی دییشدیر - ۴ مه
- ۵ مه
- فایلی دییشدیر - ۵ مه
- ۶ مه
- فایلی دییشدیر - ۶ مه
- ۷ مه
- فایلی دییشدیر - ۷ مه
- ۸ مه
- فایلی دییشدیر - ۸ مه
- ۹ مه
- فایلی دییشدیر - ۹ مه
- ۱۰ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۰ مه
- ۱۱ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۱ مه
- ۱۲ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۲ مه
- ۱۳ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۳ مه
- ۱۴ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۴ مه
- ۱۵ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۵ مه
- ۱۶ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۶ مه
- ۱۷ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۷ مه
- ۱۸ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۸ مه
- ۱۹ مه
- فایلی دییشدیر - ۱۹ مه
- ۲۰ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۰ مه
- ۲۱ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۱ مه
- ۲۲ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۲ مه
- ۲۳ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۳ مه
- ۲۴ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۴ مه
- ۲۵ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۵ مه
- ۲۶ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۶ مه
- ۲۷ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۷ مه
- ۲۸ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۸ مه
- ۲۹ مه
- فایلی دییشدیر - ۲۹ مه
- ۳۰ مه
- فایلی دییشدیر - ۳۰ مه
- ۳۱ مه
- فایلی دییشدیر - ۳۱ مه
ژوئن
دَییشدیر- ۱ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱ ژوئن
- ۱۸۶۹ - توماس ادیسون اوزو یارادان رای آلماق ماشینین ثبته یئتیردی.
- ۱۹۵۸ - شاردوقول فرانسه‌نین باش وزیری اولدو.
- ۱۹۸۰ - سی‌ان‌ان آمریکالی تد ترنرین ۲۴ ساعاتلیق خبر کانالی دونیادا ایشه باشلادی.
- ۱۹۹۰ - آمریکا و شوروی باشچیلاری شیمیایی سیلاحلارین ایستیفاده اولونماماسینا گوره بیر قرارداد ایمضالادیلار.
- ۱۸۴۱ - نیکولا آپر فرانسهلی مخترع
- ۱۸۴۶ - اون‌آلتیجی گرگوری رومون کاتولیک کلیساسینین پاپ‌لارینان
- ۱۸۶۸ - جیمز بیوکنن آمریکانین اون‌بئشینجی رئیس‌جومهور
- ۱۹۵۲ - جان دیویی آمریکالی فیلسوف
- ۱۹۶۸ - هلن کلر (عکسده) آمریکالی کار و کور معلیم و یازیچی
- ۱۹۲۶ - مریلین مونرو آمریکالی اویونچو
- ۱۹۳۷ - مورقان فریمن آمریکالی اویونچو و فیلم یؤنئتمنی، اسکار جایزه‌سین قازانان
- ۱۹۷۴ - آلانیس موریست آمریکالی-کانادالی خواننده، ترانه یازان و اویونچو
- ۱۹۸۲ - ژوستین انه بلژیکلی تنیسچی
- ۱۹۸۸ - خاویر هرناندز بالکازار مکزیکلی فوتبالچی، منچستر یونایتد فوتبول کولوبونون فوتبالچی‌سی
- ۲ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲ ژوئن
- ۱۷۹۳ - ماکسیمیلیان روبسپیر، بؤیوک فرانسه اینقیلابینان سونرا ۲۹ نفری «اینقیلاب ضیدی» آدیله اعداما محکوم ائیله‌دی.
- ۱۹۲۴ - آمریکا کنگره‌سی بو اؤلکه‌نین تمام دوغما آداملارینا (قیرمیزی دری‌لره)، آمریکا تابعیتی وئردی.
- ۱۹۴۶ - ایکینجی دونیا ساواشینان سونرا، ایتالیا خالقی بیر رفراندوم بویوندا سلطنت حکومتین جومهوریته چئویردیلر.
- ۱۹۵۳ - ایکینجی الیزابت، اینگیلیس ملکه‌سی، لندن شهرینده «وست مینیستر» کیلیساسیندا تاجگذارلیق ائیله‌دی.
- ۱۷۴۰ - مارکی دو ساد فرانسهلی یازیچی و فیلسوف
- ۱۸۴۰ - توماس هاردی (عکسده) اینگیلیسلی رومان‌یازان و شاعیر
- ۱۸۵۷ - کارل آدولف قیلروپ دانمارک‌لی شاعیر و رومان‌یازان
- ۳ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۳ ژوئن
.jpg)
- ۱۹۵۹ - سنقاپور بؤیوک بریتانیادان آیریلدی و ایستیقلالا ال تاپدی.
- ۱۸۷۵ - ژرژ بیزه فرانسهلی بسته‌کاری رمانتیک عصرینده.
- ۱۸۹۹ - یوهان اشتراوس (عکسده)، اتریشلی و دونیانین شؤهرت‌لی بسته‌کاری.
- ۱۹۲۴ - فرانتس کافکا یازیچی.
- ۱۹۸۹ - سئید روح‌الله خمینی ایران ایسلام دۇولتی‌نین ایلک باشچیسی و ولی فقیه‌‌ی.
- ۲۰۰۱ - آنتونی کوئین اویونچو، یازیچی و رسیمچی، آمریکایا گلن مکزیکلی لردن بیری.
- ۱۸۰۸ - جفرسون دیویس آمریکالی سیاستچی
- ۱۹۲۵ - تونی کرتیس آمریکالی اویونچو
- ۱۹۲۶ - آلن گینزبرگ آمریکالی شاعیر
- ۱۹۳۱ - رائول کاسترو کوبانین ایندیکی رهبری، فیدل کاسترو‌نین قارداشی
- ۱۹۸۶ - رافائل نادال اسپانیالی تنیسچی
- ۴ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۴ ژوئن
- ۱۹۴۲ - میدوی ساواشینین ایل دونومو، ژاپون و آمریکا آراسیندا ایکینجی دونیا ساواشینین بویوندا بؤیوک اوقیانوسدا.
- ۱۹۸۹ - سئید روح‌الله خمینینین (دعکس‌ده) «اورک توتماسی» سببیله دونیادان گئتده و ایراندا رهبرلیک خوبرلر مجلیسی، علی مشکینی‌نین ریاستیله قورولدو و علی خامنه‌ای ایران ایسلام جومهوریت نیظامینین رهبری سئچیلدی.
- ۱۷۹۸ - جاکومو کازانووا ایتالیالی یازیچی
- ۱۸۷۶ - بیرینجی عبدالعزیز عوثمانلی ایمپیراتورلوغونون اوتوز-ایکینجی سلطانی ۱۸۶۱دن ۱۸۷۶ میلادیه
- ۱۹۱۸ - چارلز دبلیو. فربنکس آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین جومهوریت پارتیسینین سناتوری
- ۱۹۴۱ - ایکینجی ویلهلم آلمانین قیصری و پروسلارین کرالی ۱۸۸۸ دن ۱۹۱۸ه
- ۱۹۴۲ - راینهارد هایدریش آلمانین نازی رژیمینین چوخ مشهور شخصیتی
- ۱۹۷۱ - گیورگ لوکاچ مجاریستانلی فیلوسوف، یازیچی، ادبیات نقدچی‌سی، کومونیسم نئظزیه‌چی‌سی و چالیشانی
- ۱۷۳۸ - اوچونجو جرج بؤیوک بریتانیا و شومالی ایرلندین پادیشاهی
- ۱۹۵۲ - برونیسلاو کوموروفسکی لهستاننین رئیس‌جومهور
- ۱۹۷۱ - ژوزف کابیلا کنقو دموکراتیک جومهوریتینین رئیس‌جومهور
- ۱۹۷۵ - آنجلینا جولی آمریکالی اویونچو، اسکار اؤدولو نین قازانانی
- ۱۹۸۵ - لوکاس پودولسکی آلمانلی فوتبولچی، کلن فوتبول کلوبونون و آلماننین میلی فوتبول تاخیمینین اویونچوسی
- ۵ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۵ ژوئن
- ۶۳۶ – ایرانین گوندی‌شاپور شهری عربلرین حمله سینن سقوط الدی.
- ۱۸۳۲ – فرانسه‌نین جومهوریت ایستینلری، لویی فلیپ فرانسنین آدلیم کرالینین علیهینه قیام ادیلر.
- ۱۹۶۷ – ايسرائيل، میصر اؤلکه سینه حمله الدی و آلتی گونلیق ساواش باشلانیلده. بو ساواشین بیرینجی گونونده ايسرائيلین حربی هاوا قووه لری میصر و اوردونون حربی هاوا قووه لرینی آرادان آپاردی.
- ۱۹۶۸ – رابرت کندی (شکیلده) آمریکانین جومهور باشقانلیقینا دموکرات پارتی‌دان نامزد اولان، ترور اولدی.
- ۱۳۱۶ - اولوم: اونونجو لویی فرانسه‌نین کرالی۱۳۱۴ میلادی ایلدن تا اولوم ایلینه.
- ۱۸۲۶ - اولوم: کارل ماریا فون وبر آلمانلی بستکار
- ۱۹۰۰ - اولوم: استفن کرین آمریکالی شاعیر و یازیچی
- ۱۹۱۰ - اولوم: او. هنری آمریکالی یازیچی
- ۲۰۰۴ - اولوم: رونالد ریگان آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین قیرخجی جومهور باشقانی
- ۲۰۱۲ - اولوم: ری بردبری آمریکالی شاعیر و یازیچی
- ۱۷۲۳ - دوغوم گونی: آدام اسمیت ایسکاتلندلی فیلوسوف و اقتصادچی
- ۱۸۸۳ - دوغوم گونی: جان مینارد کینز اینگیلیسلی اقتصادچی
- ۱۸۹۸ - دوغوم گونی: فدریکو گارسیا لورکا ایسپانیالی شاعیر، یازیچی، رسّام، پیانو موسیقیچی‌سی و بستکار
- ۱۹۰۰ - دوغوم گونی: دنیس گابور مجاریستانلی ایختراع‌چی و برق موهندیسی، ۱۹۷۱ ایلینده نوبل فیزیک اؤدولو گازانان
- ۱۹۷۱ - دوغوم گونی: مارک والبرگ آمریکالی اویونچی و فیلم رجیسوری
- ۶ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۶ ژوئن
- ۱۵۴ (پ. م) – بیرینجی مهرداد ایراندا اشکانیلارین پادیشاهی، بابل یئرلرین تصروفیله، چالیشده سلوکیلری ائشیه اوتورسون.
- ۱۸۸۲ – بیر دنیز توفانی، هیندوستانین بمبئی شهرینده یوز مینلردن چوخ آدامین جانین آلدی.
- ۱۹۳۶ – بیرینجی دیک اوچار(هیلیکوپتر) آلمانین برلین شهرینده گوستریلده.
- ۱۹۴۴ – یوزایگیرمی مین (۱۲٬۰۰۰) نفردن چوخ، موتفیقلردن (عکسده) فرانسه‌نین شومالیندان نورماندی چئمرلیکه گئیردیلر.
- سوئد‌ده میلی گون
- ۷ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۷ ژوئن
- ۱۴۹۴ - ایسپانیا و پورتوقال آمریکا قاره‌سین اؤز آرالاریندا بؤلدولر.
- ۱۸۶۳ - مکزیکه گوندریلن فرانسه سیپاهی، مکزیکو سیتینی تصروف ائیله‌دی.
- ۱۹۸۱ - اسرائیلین اف ۱۶ اوچاغلاری، اپرا عملیاتینین بویوندا (عکسده)، عراقین اوسیراک داکی اتمی رآکتورلارینا حمله ائیله‌دیلر و عراقین اتمی برنامه‌لرین آرادان آپاردیلار.
- ۲۰۰۶ - ابومصعب الزرقاوی اردنلی و القاعده تروریسم گروهونون باشچیلارینان بیری، عراقدا، آمریکالیلارین توسوطیله اؤلدورولدو.
- ۱۳۲۹ - بیرینجی رابرت ایسکاتلندین پادیشاهی ۱۳۰۶ اینجی ایلدن ۱۳۲۹ اینجی ایله‌جان
- ۱۸۲۶ - یوزف فون فراونهوفر آلمانلی فیزیکچی
- ۱۸۴۳ - فریدریش هؤلدرلین آلمانلی شاعیر
- ۱۹۵۴ - آلن تورینق بریتانیالی ریاضیچی، منطیق بؤلن، و رمزنگار
- ۱۹۷۰ - ادوارد مورقان فورستر، اینگیلیسلی رمان‌یازیچی‌سی و ادبیات و ایجتیماع نقدچی‌سی
- ۱۹۸۰ - هنری میلر آمریکالی یازیچی
- ۱۸۴۸ - پل گوگن فرانسهلی رسّام و موجسمه‌چی
- ۱۸۶۲ - فیلیپ لنارت آلمانلی و ماجاریستانلی فیزیکچی، ۱۹۰۵ اینجی ایلده نوبل فیزیک اؤدولون قازانان
- ۱۹۵۲ - اورهان پاموک تورکیه‌لی رمان‌یازیچی‌سی، ۲۰۰۶ اینجی ایلده نوبل ادبیات اؤدولون قازانان
- ۱۹۵۲ - لیام نیسون ایرلندلی اویونچو
- ۱۹۸۱ - آنا کورنیکوا روسیه‌لی نتیسچی
- ۸ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۸ ژوئن
- ۱۸۰۹ - توماس پین آمریکالی-اینگیلیسلی یازیچی
- ۱۸۴۵ - اندرو جکسون آمریکانین یئددینجی رئیس‌جومهورو
- ۱۸۷۶ - ژرژ ساند انگلیسیلی رمان‌یازان
- ۱۹۷۰ - آبراهام مزلو آمریکالی سایکولوژیست و فیلسوف
- ۲۰۰۹ -عمر بونگو قابونلی سیاستچی و قابونون رئیس‌جومهورو
- ۱۸۱۰ - روبرت شومان آلمانلی رمانتیک دوره‌سینین بسته‌کاری
- ۱۸۶۷ - فرانک لوید رایت آمریکا تاریخینین ان مشهور معماری
- ۱۸۹۵ - سعید نفیسی ایرانلی تاریخ‌یازان و یازیچی
- ۱۹۰۳ - مارقریت یورسنار فرانسهلی رمان‌یازان و مقاله یازان
- ۱۹۱۶ - فرانسیس کریک (عکسده)، اینگیلیسلی بیوفیزیست، دی‌ان‌ای ین کشف ائیله‌نی، نوبل فیزیولوژی و حکیملیق جایزه‌سین ۱۹۶۲ اینجی ایلده قازانان.
- ۱۹۲۱ - محمد سوهارتو اندونزینین ایکینجی رئیس‌جومهورو
- ۱۹۵۵ - تیم برنرز لی بریتانیالی بیلیمجی
- ۱۹۸۳ - کیم کلایسترس بلژیکلی تنیسچی
- دونیالیق اوقیانوس گونو
- ۹ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۹ ژوئن
.jpg)
- ۶۸ - نرون روم ایمپیراتورو
- ۱۸۷۰ - چارلز دیکنز اینگیلیسلی ویکتوریا دوره‌سینین آدلیم رومان‌یازیچی‌سی
- ۱۹۵۹ - آدولف وینداوس آلمانلی کیمیاچی، طبیعی‌چی ، شیمی نویل جایزه‌سین ۱۹۲۸ اینجی ایلده قازانان
- ۱۹۷۳ - اریش فن مانشتاین نازی آلمانلار دوره‌سینین فیلد مارشالی
- ۱۹۷۴ - میقل آنخل آستوریاس گواتمالالی شاعیر و یازیچی
- ۱۹۹۴ - یان تینبرقن اقتصادچی، اقتصاد نوبل جایزه‌سینین بیرینجی قازانانی ۱۹۶۹ اینجی ایلده
- ۱۶۷۲ - «بؤیوک پتر» آدیله تانینمیش بیرینجی پتر (عکسده)، روسیه‌نین تزاری و ایمپیراتورو
- ۱۸۴۳ - برتا سوتنر صولحه چالیشان اوتریشلی رمان‌یازان، بیرینجی نوبل صلح جایزه‌سین قازانان خانیم
- ۱۸۹۸ - کورتزیو مالاپارته ایتالیالی یازیچی و خبریازان
- ۱۹۶۱ - مایکل جی فاکس کانادالی اویونچو
- ۱۹۶۳ - جانی دپ آمریکالی اویونچو
- ۱۹۷۸ - میروسلاو کلوزه آلمانلی فوتبالچی
- ۱۹۸۱ - ناتالی پورتمن آمریکالی-ايسرائيللی سینما و تیلویزیوندا اویونچو، فیلم یاپیمجی‌سی و فیلم یؤنئتمنی، اسکار جایزه‌سین قازانان
- ۱۹۸۴ - وسلی اسنایدر هولندلی فوتبال اویونچوسو
- ۱۰ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۰ ژوئن
- ۱۷۴۷ - نادرشاه (عکسده)، ایراندا و قوچاننین فتح‌آبادیندا قتله یئتیشدی
- ۱۹۱۶ - عربیستاندا مکه شهری که عثمانلی ایمپیراتورلوغونون الیندئیده، بیرینجی دونیا ساواشینان سونرا، عربلرین الینه دوشدو.
- ۱۹۴۰ - ایتالیا، بؤیوک بریتانیا و فرانسه‌نین علیهینه سواش باشلادی و ایکینجی دونیا ساواشینا گیردی.
- ۱۹۴۶ - ایتالیا جومهوریتی قورولدو.
- ۱۹۶۷ - ايسرائيل و سوریه آراسینداکی آلتی گونلیق ساواش باشا چاتدی.
- ۱۵۸۰ - لوئیس دکاموئش پورتوقاللی شاعیر
- ۱۸۳۶ - آندره-ماری آمپر فرانسهلی ریاضیچی، فیزیکچی و مکتشف
- ۱۹۲۵ - آنتونی گادی ایسپانیالی معمار
- ۱۹۴۹ - زیقرید اوندست نوروژلی یازیچی، نوبل ادبیات اؤدولون ۱۹۲۸ اینجی ایلده قازانان
- ۱۹۶۷ - اسپنسر تریسی آمریکالی اویونچو
- ۲۰۰۴ - ری چارلز آمریکالی پیانو و الکتریک کیبورد چالان و جاز و ریتم اند بلوز سبکلرینده اوخین
- ۱۸۱۹ - قوستاو کوربه فرانسهلی رسّام
- ۱۸۳۲ - نیکلاوس اتو آلمانلی مهندیس، بیرینجی بنزین‌له ایشلین موتورلارین مخترعی
- ۱۹۱۵ - سال بلو کانادالی رمان‌یازان
- ۱۹۲۱ - شاهزادا فلیپ ملکه الیزابتین حیات یولداشی
- ۱۹۲۲ - جودی قارلند آمریکالی اویونچو و خواننده
- ۱۹۵۹ - کارلو آنچلوتی ایتالیالی فوتبال اویونچوسو و باش‌مشقچی‌سی
- دونیالیق ال ایشلری نین گونو
- ۱۱ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۱ ژوئن
- ۱۱۸۴ میلاددان قاباق - تروی ساواشینین سونو - بو ۱۰ ایللیک ساواش ۱۱۹۴ م‌ق دان ۱۱۸۴ م‌ق یونان و تروا آراسیندا اؤز وئرمیشدیر.
- ۲۵۰ - ایراندا گندی شاپور کیتابخاناسی، دونیانین ان قدیم کیتابخاناسی، ایشه باشلادی.
- ۱۷۷۰ - کاپیتان جیمز کوک، بیرینجی اوروپالیدی که استرالیانین شومال‌شرقینده بویوک مرجانلی دوْوارا ال تاپدی.
- ۱۸۱۷ - موریتانی بیر سیاسی موعاهیده اساسیندا فرانسه‌یه موستعمره اولدو.
- ۱۸۸۲ - میصرین ایستیقلال ایستیین‌لرینین عیصیانینا گوره ایسکندریه لیمانیندا اوروپالی‌لارین چوخو قئتله یئتیریلده.
- ۱۹۸۱ - ایرانین کیرمان اوستانینین گلباف شهرینده کی زلزله سببینده، ۱٬۰۰۰ دن چوخ اؤلن اولدو.
- ۱۸۵۹ - کلمنس ونتسل فون مترنیخ اوتریشلی سیاستچی
- ۱۹۳۴ - لو ویقوتسکی روسیه‌لی روان‌شناس
- ۱۹۷۰ - الکساندر فیودورویچ کرنسکی روسیه‌لی سیاستچی ،باش وزیری
- ۱۹۷۹ - جان وین آمریکالی اویونچو، فیلم یؤنئتمنی و فیلم یاپیمجی‌سی ، اسکار جایزه‌سین قازانان
- ۲۰۱۳ - رابرت فوقل آمریکالی بیلیمجی، اقتصاد نوبل جایزه‌سینی ۱۹۹۳ اینجی ایلده قازانان
- ۱۵۷۲ - بن جانسن اینگیلیسلی اویونچو، شاعیر و نمایشنامه یازان
- ۱۸۶۴ - ریشارد اشتراوس (عکسده)، آلمانلی موسیقیچی و ارکستر باشچیسی
- ۱۸۹۹ - یاسوناری کاواباتا ژاپونلی یازیچی، نوبل ادبیات اؤدولون ۱۹۶۸ اینجی ایلده قازانان
- ۱۹۱۰ - ژاک-ایو کوستو فرانسهلی دنیز قووه‌لرینین افسری، عکاس و یازیچی
- ۱۹۵۹ - هیو لوری اینگیلیسلی اویونچو، دانیشان، کومدین، یازیچی، نوازنده و فیلم یؤنئتمنی
- ۱۹۶۹ - پیتر دینکلیج آمریکالی اویونچو
- ۱۹۸۶ - شایا لابوف آمریکالی اویونچو
- ۱۲ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۲ ژوئن
- ۱۸۱۲ - ناپلئون بوناپارت فرانسه‌نین ایمپراتورو روسیه اؤلکه‌سینه حمله ائتدی.
- ۱۸۹۸ - فیلیپینلی میلّیت چیلر، ایسپانیادان ایستیقلال آلماق ایستئدیلر.
- ۱۹۸۲ - بوریس یئلتسین روسیه‌نین جومهور رئیسی اولدؤ.
- ۱۵۲۴ - دیقو ولاسکس د کوئیار ایسپانیا کاشف
- ۱۸۷۸ - ویلیام کالن براینت آمریکالی شاعیر
- ۱۹۱۲ - فردریک پسی فرانسهلی ایقتیصادچی، نوبل صلح جایزه‌سین ۱۹۰۱ اینجی ایل قازانان
- ۲۰۰۳ - قریقوری پک (عکسده) آمریکالی اویونچو، اوسکار جایزه‌سین قازانان
- ۲۰۰۶ - جرج لیقتی رومانیده دوغولان و ماجاریستانلی آهنگساز
- ۲۰۱۲ - الینور اوستروم آمریکالی اقتصادچی، ایقتیصاد نوبل جایزه‌سین ۲۰۰۹ اینجی ایلده قازانان
- ۱۸۹۰ - اگون شیله اوتریشلی رسّام
- ۱۸۹۷ - آنتونی ایدن بریتانیالی سیاستچی و بو اؤلکه‌نین باش وزیر ۱۹۵۵دن ۱۹۵۷ه
- ۱۹۲۴ - جرج هربرت واکر بوش آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین قیرخ‌بیرینجی جومهور رئیسی
- ۱۹۷۹ - دیگو میلیتو اینتر میلان و آرژانتین میلی فوتبال تیمینین اویونچوسو
- ۱۹۸۱ - آدریانا لیما برزیللی مانکن
- ۱۳ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۳ ژوئن
- ۱۵۳۴ - بیرینجی سلیمان (عکسده)، عثمانی سولطانی، تبریزی اشغال ائیله‌دی.
- ۱۵۲۵ - کاترینا ون بورا، آلمانین کاتولیک کلیساسینین راهبه‌سی کاتولیک روحانیلرین ائولنماق قانونونان گئچیب و پروتستانیزم مسلکین یارادنی، مارتین لوتریله، ائولندی.
- ۲۰۰۰ - کیم دای جونگ جنوبی کوره‌نین رئیس‌جومهورو و کیم جونگ ایل قوزئی کوره‌نین باشچیسی، کوره ساواشینان سونرا بیرینجی دفعه بیربیرلرینن گوروشدولر.
- ۱۲۳۱ - آنتونیوی لیسبونی پورتوقاللی کاتولیک قدیس
- ۱۶۴۵ - میاموتو موساشی ژاپونلی رونین و شمشیر وؤران
- ۱۸۸۶ - ایکینجی لودویق بایرن‌ین پادیشاهی
- ۱۹۶۵ - مارتین بوبر اوتریشلی فیلسوف
- ۱۹۸۶ - بنی قودمن کلارینت چالان و جاز ارکسترینین باشچیسی
- ۲۰۱۲ - ویلیام نولز آمریکالی کیمیاچی، کیمیا نوبل جایزه‌سین ۲۰۰۱ اینجی ایلده قازانان
- ۸۲۳ - شارل تاس رومون موقدس ایمپراتورو
- ۱۸۳۱ - جیمز کلرک ماکسول بریتانیالی فیزیکچی
- ۱۸۶۵ - ویلیام باتلر ییتس ایرلندلی یازیچی و شاعیر و نوبل ادبیات جایزه‌سین قازانان
- ۱۹۲۸ - جان فوربز نش آمریکالی ریاضیچی، نوبل ایقتصاد جایزه‌سین ۱۹۹۴ اینجی ایلده قازانان
- ۱۹۴۳ - مالکوم مک‌داول اینگیلیسلی اویونچو
- ۱۹۴۴ - بان کی‌مون بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتینین سکگیزینجی باشچیسی
- ۱۴ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۴ ژوئن
- ۱۵ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۵ ژوئن
- ۱۹۴۴ - ایکینجی دونیا ساواشی نین جریانیندا، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری، سایپان ساواشین باشلادی و ژاپنلولارین الینده اولان سایپان آداسی‌نی آلدی.
- ۲۰۰۹ - اوچ تا دؤرد میلیون نفر ایرانین تهران شهرینده (عکسده) رئیس‌جومهورلیق سئچگیلرینه اعتراض اولاراق خیاوانلارا چیخدیلار.
- ۹۴۸ - بیرینجی رومانوس بیزانسین ایمپراتوری
- ۱۸۴۹ - جیمز ناکس پولک آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین اوْن‌بیرینجی جومهور باشقانی
- ۱۵۹۴ - نیکولا پوسن فرانسهلی نقاش
- ۱۸۴۳ - ادوارد گریگ نوروژلی بسته‌کار
- ۱۹۶۹ - الیور کان آلمانین میلی فوتبول تاخیمی و بایرن مونیخ فوتبول کولوبونون کاپیتانی و قاپی‌چی‌سی.
- ۱۶ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۶ ژوئن
- ۱۷ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۷ ژوئن
- .۱۹۴۴ ایسلند دانمارک دا بیر جومهوری اولارخ باغئمسئزلئخ اعلام الدی.
- ۱۷۷۸ - جورجری بلاکسلند اینگیلیسلی استرالیالی کاشیف.
- ۱۸ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۸ ژوئن
- ۱۹ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۱۹ ژوئن
- ۲۰ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۰ ژوئن
- ۲۱ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۱ ژوئن
- ۲۲ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۲ ژوئن
- ۲۳ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۳ ژوئن
- ۲۴ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۴ ژوئن
- ۲۵ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۵ ژوئن
- ۲۶ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۶ ژوئن
- ۲۷ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۷ ژوئن
- برزیلده
- ۲۸ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۸ ژوئن
- ۲۹ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۲۹ ژوئن
- ۳۰ ژوئن
- فایلی دییشدیر - ۳۰ ژوئن
ژوئیه
دَییشدیر- ۱ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱ ژوئیه
- ۲ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲ ژوئیه
- ۳ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۳ ژوئیه
- ۴ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۴ ژوئیه
- ۵ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۵ ژوئیه
- ۶ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۶ ژوئیه
- ۷ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۷ ژوئیه
- ۸ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۸ ژوئیه
- ۹ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۹ ژوئیه
- ۱۰ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۰ ژوئیه
- ۱۱ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۱ ژوئیه
- ۱۲ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۲ ژوئیه
- ۱۳ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۳ ژوئیه
- ۱۴ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۴ ژوئیه
- ۱۵ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۵ ژوئیه
- ۱۶ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۶ ژوئیه
- ۱۷ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۷ ژوئیه
- ۱۸ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۸ ژوئیه
- ۱۹ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۱۹ ژوئیه
- ۲۰ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۰ ژوئیه
- ۲۱ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۱ ژوئیه
- ۲۲ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۲ ژوئیه
- ۲۳ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۳ ژوئیه
- ۲۴ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۴ ژوئیه
- ۲۵ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۵ ژوئیه
- ۲۶ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۶ ژوئیه
- ۲۷ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۷ ژوئیه
- ۲۸ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۸ ژوئیه
- ۲۹ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۲۹ ژوئیه
- ۳۰ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۳۰ ژوئیه
- ۳۱ ژوئیه
- فایلی دییشدیر - ۳۱ ژوئیه
اوت
دَییشدیر- ۱ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱ اوت
- ۲ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲ اوت
- ۳ اوت
- فایلی دییشدیر - ۳ اوت
- ۴ اوت
- فایلی دییشدیر - ۴ اوت
- ۵ اوت
- فایلی دییشدیر - ۵ اوت
- ۶ اوت
- فایلی دییشدیر - ۶ اوت
- ۷ اوت
- فایلی دییشدیر - ۷ اوت
- ۸ اوت
- فایلی دییشدیر - ۸ اوت
- ۹ اوت
- فایلی دییشدیر - ۹ اوت
- ۱۰ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۰ اوت
- ۱۱ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۱ اوت
- ۱۲ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۲ اوت
- ۱۳ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۳ اوت
- ۱۴ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۴ اوت
- ۱۵ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۵ اوت
- ۱۶ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۶ اوت
- ۱۷ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۷ اوت
- ۱۸ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۸ اوت
- ۱۹ اوت
- فایلی دییشدیر - ۱۹ اوت
- ۲۰ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۰ اوت
- ۲۱ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۱ اوت
- ۲۲ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۲ اوت
- ۲۳ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۳ اوت
- ۲۴ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۴ اوت
- ۲۵ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۵ اوت
- ۲۶ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۶ اوت
- ۲۷ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۷ اوت
- ۲۸ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۸ اوت
- ۲۹ اوت
- فایلی دییشدیر - ۲۹ اوت
- ۳۰ اوت
- فایلی دییشدیر - ۳۰ اوت
- ۳۱ اوت
- فایلی دییشدیر - ۳۱ اوت
سپتامبر
دَییشدیر- ۱ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱ سپتامبر
- ۲ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲ سپتامبر
- ۳ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۳ سپتامبر
- ۴ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۴ سپتامبر
- ۵ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۵ سپتامبر
- ۶ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۶ سپتامبر
- ۷ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۷ سپتامبر
- ۸ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۸ سپتامبر
- ۹ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۹ سپتامبر
- ۱۰ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۰ سپتامبر
- ۱۱ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۱ سپتامبر
- ۱۲ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۲ سپتامبر
- ۱۳ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۳ سپتامبر
- ۱۴ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۴ سپتامبر
- ۱۵ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۵ سپتامبر
- ۱۶ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۶ سپتامبر
- ۱۷ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۷ سپتامبر
- ۱۸ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۸ سپتامبر
- ۱۹ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۹ سپتامبر
- ۲۰ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۰ سپتامبر
- ۲۱ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۱ سپتامبر
- ۲۲ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۲ سپتامبر
- ۲۳ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۳ سپتامبر
- ۲۴ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۴ سپتامبر
- ۲۵ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۵ سپتامبر
- ۲۶ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۶ سپتامبر
- ۲۷ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۷ سپتامبر
- ۲۸ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۸ سپتامبر
- ۲۹ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۹ سپتامبر
- ۳۰ سپتامبر
- فایلی دییشدیر - ۳۰ سپتامبر
اکتبر
دَییشدیر- ۱ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱ اکتبر
- ۲ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲ اکتبر
- ۳ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۳ اکتبر
- ۴ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۴ اکتبر
- ۵ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۵ اکتبر
- ۶ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۶ اکتبر
- ۷ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۷ اکتبر
- ۸ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۸ اکتبر
- ۹ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۹ اکتبر
- ۱۰ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۰ اکتبر
- ۱۱ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۱ اکتبر
- ۱۲ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۲ اکتبر
- ۱۳ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۳ اکتبر
- ۱۴ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۴ اکتبر
- ۱۵ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۵ اکتبر
- ۱۶ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۶ اکتبر
- ۱۷ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۷ اکتبر
- ۱۸ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۸ اکتبر
- ۱۹ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۱۹ اکتبر
- ۲۰ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۰ اکتبر
- ۲۱ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۱ اکتبر
- ۲۲ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۲ اکتبر
- ۲۳ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۳ اکتبر
- ۲۴ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۴ اکتبر
- ۲۵ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۵ اکتبر
- ۲۶ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۶ اکتبر
- ۲۷ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۷ اکتبر
- ۲۸ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۸ اکتبر
- ۲۹ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۲۹ اکتبر
- ۳۰ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۳۰ اکتبر
- ۳۱ اکتبر
- فایلی دییشدیر - ۳۱ اکتبر
نوامبر
دَییشدیر- ۱ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱ نوامبر
- ۲ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲ نوامبر
- ۳ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۳ نوامبر
- ۴ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۴ نوامبر
- ۵ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۵ نوامبر
- ۶ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۶ نوامبر
- ۷ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۷ نوامبر
- ۸ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۸ نوامبر
- ۹ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۹ نوامبر
- ۱۰ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۰ نوامبر
- ۱۱ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۱ نوامبر
- ۱۲ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۲ نوامبر
- ۱۳ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۳ نوامبر
- ۱۴ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۴ نوامبر
- ۱۵ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۵ نوامبر
- ۱۶ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۶ نوامبر
- ۱۷ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۷ نوامبر
- ۱۸ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۸ نوامبر
- ۱۹ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۹ نوامبر
- ۲۰ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۰ نوامبر
- ۲۱ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۱ نوامبر
- ۲۲ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۲ نوامبر
- ۲۳ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۳ نوامبر
- ۲۴ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۴ نوامبر
- ۲۵ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۵ نوامبر
- ۲۶ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۶ نوامبر
- ۲۷ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۷ نوامبر
- ۲۸ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۸ نوامبر
- ۲۹ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۹ نوامبر
- ۳۰ نوامبر
- فایلی دییشدیر - ۳۰ نوامبر
دسامبر
دَییشدیر- ۱ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱ دسامبر
- ۱۷۷۴ - بؤيوک بریتانيا ایله اوْنون شومالی آمریکا مۆستملکلری آراسیندا تیجارت بايکوْتو قۆووه‌يه میندی.
- ۱۸۸۷ - شرلوْک هوْلمس حاقیندا بحث ائدن "نارینجی رنگلی اِتيود" روْمانی چاپدان چێخیر.
- ۱۹۲۰ - آذربایجانین زنگزور ماحالی‌نین بؤيوک حیصه‌‌سی موْسکو رهبرلیگی‌نین قراری ایله ائرمنیستانا وئریلمیشدیر.
- ۱۹۴۳ - اۆچ مۆتفیق دؤولت باشچیلاری‌نین - شوری (یوسیف استالین)، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری (فرانکلین رۇزولت) و بؤيوک بریتانيا (وینستون چرچیل)، تهران کوْنفرانسی باشلايیر.
- ۱۹۶۳ - اۇرتا -بۇلاک ياتاغیندا طبیعی قاز پارتلايیچی باش وئریر. آلوْو اۆچ ایل يانیر (1064 گۆن).
- ۱۹۹۰ - لا- مانش بوْغازی آلتیندا تۇنل قازان فرانسا و بؤيوک بریتانيا قازماچیلاری بیر-بیری ایله گؤروشورلر.
- ۱۹۹۴ - آذربایجان جومهوریتی آنقوْلا ایله دیپلوْماتیک علاقهلر قۇرموشدور.
- ۲۰۰۹ - اوروپا بیرلیگینده لیسبوْن مۆقاویله‌سی قۆووه‌يه مینیر.
- ۲ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲ دسامبر
- ۱۴۰۹ - لایپزیق بیلیم یۇردو قۇرولدو.
- ۱۸۰۴ - ناپلئون بوناپارت٬ پاریسده پاپین دا قاتیلدیغی بیر تؤرنده تاج تاخیب فرانسه ایمپیراتورو اوْلدو.
- ۱۸۴۸ - فرانسوا ژوزف٬ اوتریش-ماجاریستان ایمپیراتورو اوْلدو.
- ۱۸۵۲ - اۆچونجو ناپلئون فرانسه ایمپیراتورو اعلان ائدیلدی.
- ۱۹۰۱ - کینق کامپ ژیلت٬ ژیلت ایختیراعینی یازدیردی.
- ۱۹۰۸ - چینده اۇشاق ایمپیراتور پۇ یی ۲ یاشیندایکن تاختا چیخدی.
- ۱۹۰۹ - فرانسهلی بارون چاتیرز٬ عوْثمانلیداکی ایلک اۇچاق گؤستریشینی کئچیردی.
- ۱۹۱۴ - اوتریش-ماجاریستان بلقرادی تۇتدو.
- ۱۹۱۸ - ائرمنیستان٬ عوْثمانلی دؤولتیندن باغیمسیزلیغینی اعلان ائتدی.
- ۱۹۱۸ - محمد طلعت پاشا٬ تراکیا-پاشاائلی مۆداقیعه‌ی-حۆقۇق جمعیتینی ائدیرنه‌ده قۇردو.
- ۱۹۲۰ - تۆرکیه ایله ائرمنیستان آراسیندا آندلاشما ایمضالاندی. قارص ائرمنیستاندان گئری آلیندی.
- ۱۹۲۸ - جلال ساحیر ارزون‌ون حاضیرلادیغی «ایملا لۆغاتی» یاییملاندی.
- ۱۹۴۰ - کاغیذ قیتلیغی سببی ایله قزئتلرین صفحه سایی‌سیندا قیسیتلاما گتیریلدی.
- ۱۹۴۲ - شیکاقولو بیلیم آداملاری ایلک کونتوروللو زنجیرله‌مه آتوم عکس‌العملینی حیاتا کئچیردیلر.
- ۱۹۷۱ - بیرلشمیش عرب امیرلیگی٬ بیرلشمیش شاهلیقدان باغیمسیزلیغینی اعلان ائتدی.
- ۱۹۸۸ - بینظیر بوتو٬ پاکیستان باش وزیری اوْلاراق آند ایچدی.
- ۱۹۹۳ - کولومبیالی مۆخدّیر تاجیری پابلو ایسکوبار٬ مدلینده امنیت گۆجلرینجه اؤلدورولدو.
- ۳ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۳ دسامبر
- ۱۵۸۶ - آمریکادان ایلک دفعه اوروپایا یئرآلما گتیرلیدی.
- ۱۸۱۸ - ایلینوی آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین ۲۱-جی ایالتی اوْلدو.
- ۱۹۴۴ - یوناندا کومونیستلرله شاهچیلار آراسیندا یونان ایچ ساواشی باشلاندی.
- ۱۹۶۷ - ایلک قلب نقلی عملینی٬ گۆنئی آفریقالی قلب جراحی دوکتور کریستین برنارد٬ کئیپ تاون‌دا گؤردو؛ مریض ۱۸ گۆن دیری قالا بیلدی.
- ۱۹۷۱ - پاکیستان-هیندوستان ساواشی باشلاندی.
- ۱۹۸۹ - مالتادا گؤروشن آمریکا جۆمهۇر باشقانی جورج اچ.دبیلو بوش و شوروی بیرلیگی باشقانی میخائیل قورباچوف٬ سوْیوق ساواشین بیتدیگینی رسماً اعلان ائتدیلر.
- ۱۹۹۰ - ت.ر.ت‌نین تِلئ‌گۆن آدلی یایینی باشلادی.
- ۴ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۴ دسامبر
- ۱۸۷۷ - توْماس ادیسوْن فوْنوْقراف جیهازی‌نین تقدیماتینی کئچیرمیشدیر.
- ۱۹۲۲ - هوْوارد کارتِر فیرعوْن تۇتانخاموْناۇن مزارینی زیارت ائتمک اۆچون خالقا ایجازه وئرمیشدیر.
- ۱۹۲۹ - آمریکالی آدمیرال ریچارد بؤرد تاریخده ایلک دفعه جنوب قۆطبو اۆزریندن اۇچموشدور.
- ۱۹۳۸ - دوْکتوْر لۆطفو کێردار ایستانبول بلدیه باشچیسی تعیین ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۴۴ - آلبانی خالق جومهوریسی يارادیلمیشدیر.
- ۱۹۴۵ - يۇقوْسلاوی فِدِرال جومهوریسی يارادیلمیشدیر.
- ۱۹۴۷ - عربلرین کسکین اعتراضینا باخماياراق بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی فیلسطین اراضیسی‌نین بؤلونمه‌سی و مۆستقیل ایسرایل و فیلسطین دؤولتلری‌نین يارادیلماسی قراری وئرمیشدیر.
- ۱۹۶۷ – يۇنان کیپر موشکولونه دایر تۆرکیه‌نین ایره‌لی سۆردويو شرطلری قبول ائتمیش و بۇنونلا دا بؤحران آرادان قالدیریلمیشدیر.
- ۱۹۷۴ – پاکیستاندا باش وئرن زلزله نتیجه‌سینده ۴۷۰۰ آدام وفات ائتمیشدیر.
- ۱۹۷۸ – "خالق معبدی" طریقتینه منسوب ۹۱۳ نفر قايانا مئشه‌لرینده‌کی بازالاریندا زهر ایچه‌رک کۆتلوی شکیلده اینتیهار ائتمیشلر.
- ۱۹۸۸ – آزادلیق مئيدانینداکی تظاهوراتین داغیدیلماسیندان سوْنرا آذربایجاندا عومومی تعطیللر باشلامیشدیر.
- ۱۹۸۸ – آزادلیق درگیسی نشره باشلامیشدیر.
- ۵ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۵ دسامبر
- ۱۴۹۲ - کریستوْفر کوْلومب هایتینی کشف ائتمیشدیر.
- ۱۹۰۴ - ژاپون پوْرت-آرتوردا رۇس دوْنانماسینی مغلوب ائتمیشلر.
- ۱۹۱۴ - ایتالیادا "طرفسیزلیک بَياننامه‌سی" مجلیسده تصدیق ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۳۴ - ایستالینه قارشی سۇی-قصدده گۆناهلاندیریلان ۷۰ نفر گۆلله‌لنمیشدیر.
- ۱۹۳۴ - تۆرکیهده قادینلارا سئچکی حۆقوقو وئریلمیشدیر.
- ۱۹۴۶ - نيويوْرک شهری بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتینین دایمی قرارگاهی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۶۲ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و شوروی ایتیفاقی آرام اوقیانوس حؤوزه‌‌سی‌نین بیرگه ایستیفاده‌سینه قرار وئرمیشلر.
- ۱۹۷۷ - جومهور باشقانی انور ساداتین ایسرایلین مۆستقیللیگینه طرفدار چێخماسیندان سوْنرا ۵ عرب اؤلکه‌سی مصرله دیپلوْماتیک علاقه‌‌لری کسمیشدیر.
- ۱۹۷۸ - شوروی و افغانیستان آراسیندا ۲۰ ایللیک دوْستلوق مۆقاویله‌سی ایمضالانمیشدیر.
- ۱۹۸۴ - بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتینین عوضولری قانون پوْزولماسینا گؤره جزا نظرده تۇتان بئين الخالق مۆقاویله لايیحه‌سینی يئکدیللیکله قبول ائتمیشلر.
- ۱۹۸۵ - بؤيوک بریتانیا يۇنسکو–دان چێخمیشدیر.
- ۱۹۸۹ - مارقارت تاچر يئنیدن مۆحافیظه‌‌کار حیزبینین لیدئری سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۹۱ - آذربایجان جومهوریسی جومهور باشقانی‌نین فرمانی ایله داخیلی ایشلر ناظرلیگی يانیندا عالی دؤولت ایداره ائتمه اوْرقانلارینی مۆحافیظه شؤعبه‌سی يارادیلمیشدیر.
- ۱۹۹۵ - خاوير سوْلانا ناتوْ-نون باش کاتیبی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۹۵ - فرانسه يئنیدن ناتوْنون ترکیبینه قايیتدیغینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۹۶ - مادلین آلبرايت آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دؤولت کاتیبی وظیفه‌‌سینه تعیین ائدیلن ایلک قادین اوْلموشدور.
- ۶ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۶ دسامبر
- ۱۲۴۰ - باتی خانین رهبرلیک ائتدیگی قیزیل اوْردا اوْردوسو کیئف شهرینی فتح ائتمیشدیر.
- ۱۴۹۲ - کریستوف کولومب قیزیل آختارماق اۆچون سانتا دوْمینقو آداسینا گئتمیشدیر.
- ۱۷۹۰ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری کونقره‌سی نیویورک شهریندن فیلادلفیا شهرینه کؤچموشدور
- ۱۸۶۲ - آمریکا جۆمهور باشقانی آبراهام لینکلون مینِسوداداکی سیوکس عۆصیانیندا ایشتیراک ائدن ۳۰۳ یئرلی آبوریگِندن ۳۹-ون آسیلماسینا قرار وئرمیش٬ قرار دسامبرین ۲۶-دا ایجرا اوْلونموشدور.
- ۱۸۷۷ - توماس ادیسون ایلک دفعه سسی لِنته یازمیشدیر.
- ۱۹۱۷ - فنلاند روسیه ایمپیراتورلوغوندان آسیلی‌لیغیندان قۇرتولوب اؤز دؤولت باغیمسیزلیغینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۲۲ - کانادادا ایلک دفعه خسته‌لرین مۆعالیجه‌سینه انسولین ایشلنمیشدیر.
- ۱۹۲۲ - آتاتۆرک٬ آنکارادا گؤروشدوگو حاکیمیّتی-میلّیه و یئنی‌گۆن قزئتلری‌نین مۆخابیره‌لرینه٬ خلق فیرقه‌سینی قۇراجاغینی آچیقلادی.
- ۱۹۳۷ - تۆرکیه٬ ۱۹۲۷-ده ایمضالانان تۆرکیه-سوریه یاخشی قوْنشولوق سؤزلشمه‌سینی فسخ ائتدی.
- ۱۹۳۸ - فرانسه و آلمان دوْستلوق مۆقاویله‌سی ایمضالامیشدیر.
- ۱۹۴۰ - یونان آلبانیانین پرمته کندینی ایشغال ائتمیشدیر.
- ۱۹۴۱ - بؤیوک بریتانیا رومانی٬ ماجاریستان و فنلاندا ساواش اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۷۱ - هیندوستان پاکیستانین ترکیبیندن چیخان شرقی پاکیستان ایالتی اساسیندا بیرطرفلی قایدادا دؤولت باغیمسیزلیغینی اعلان ائدن بنگلادش خلق جۆمهوریتی تانیمیشدیر. بو سببدن پاکیستان هیندوستان‌لا بۆتون دیپلوماتیک علاقه‌لرینی کسمیشدیر.
- ۷ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۷ دسامبر
- ۱۶۷۸ - لویی هنپین نیاگارا شلاله‌سینی کشف ائدن ایلک اوروپالی اوْلوب.
- ۱۸۷۷ - توماس ادیسونون فونوگرافی ایلک دفعه گؤستریلیب.
- ۱۹۱۷ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری اوتریش-ماجاریستانا ساواش اعلان ائدیب.
- ۱۹۱۸ - آذربایجان خالق جۆمهۇریتی‌نین پارلمانی ایشه باشلامیشدیر.
- ۱۹۲۲ - آذربایجان شوروی داغلیق قاراباغ موختار ولایتی مرکزی ایجراییّه کومیته‌سی سئچیلیب.
- ۱۹۳۴ - تۆرک قادینلار بیرلیگی٬ ایستانبولدا بیر میتینگ‌له قادینلارین میلّت‌وکیلی سئچیب-سئچیلمه حاقّینی قۇتلادی.
- ۱۹۴۱ - ژاپون آمریکانین هاوایی آدالارینداکی «پرل هاربور» بازاسینی٬ فیلیپین آدالارینی و بریتانیا مالزی‌سینی بومبالاییب.
- ۱۹۷۲ - آیا اۇچان سوْنونجو آمریکا فضایی گمیسی «آپولون ۱۷» فضایا بۇراخیلیب.
- ۱۹۸۴ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتینین عۆضوو اوْلان اؤلکه‌لر شوری‌نین دؤولت تروریزمینی پیسله‌ین قطعنامه قبول ائدیب.
- ۱۹۸۵ - ترورچولار پاریسده دۆکانلار شبکه‌سینده ۴۱ نفرین اؤلومونه سبب اوْلان پارتلاییش‌لار تؤره‌دیبلر.
- ۱۹۸۸ - ائرمنیستان قۇزئیینده باش وئرن گۆجلو زلزله نتیجه‌سینده لنیناکان٬ کیروواکان و ایسپیتاک شهرلری باتمیشدیر. رسمی قایناقلارا گؤره اؤلنلرین سایی ۲۵٫۰۰۰ نفری کئچیب. طبیعی فلاکت زوناسینا ایلک کؤمک آذربایجاندان گلیب.
- ۱۹۹۳ - پنتاگون نوادادا خبردارلیقسیز ۲۰۴ اتوم سیناغی کئچیریلدیگینی بلیرتیب.
- ۲۰۰۲ - تۆرکیه گؤزلی عذرا آکین لندن‌ده دۆنیا گؤزلی سئچیلیب.
- ۸ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۸ دسامبر
- ۱۹۱۸ - بوْلشِویکلر استوْنيدا حاکمیتی اله آلیرلار.
- ۱۹۲۳ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آلمانی ایله دوْستلوق مۆقاویله‌سی ایمضالايیر.
- ۱۹۲۵ - آدوْلف هیتلر حبسخانادا يازدیغی (۱۹۲۳-۱۹۲۴) آوتوْبیوْقرافیک "منیم مۆباریزم" اثرینی کیتاب شکلینده چاپ ائتدیریر.
- ۱۹۴۱ - ژاپون ۷ دسامبردا پؤرل-هاربوْرا هۆجوماۇندان سوْنرا آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و بیرلشمیش کراللیق ژاپونا مۇحاریبه اعلان ائدیر.
- ۱۹۴۸ - بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی جنوبی کوْره‌نی تانیيیر.
- ۱۹۶۶ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و شوروی آتوْم سیلاحلاری‌نین فضايا بۇراخیلماسی‌نین قاداغان ائدیلمه‌سی حاقیندا راضیلاشمايا ایمضا آتیرلار.
- ۱۹۷۰ - بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی تهلوکه‌‌سیزلیک شۇراسی پوْرتوقالی گینه‌ده حربی عملیاتلارا گؤره اتهام ائدیر.
- ۱۹۸۷ - فیلیسطینده "اینتیفاضه" حرکاتی باشلايیر.
- ۱۹۹۱ - آذربایجان ایسلام کوْنفرانسی تشکیلاتینا عضو اوْلور.
- ۱۹۹۱ - آذربایجان سیلاحلی قۆووهلرینین ایلک حربی آندی قبول ائدیلیر.
- ۹ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۹ دسامبر
- ۱۸۹۳ - ایستانبولدا گۆنلرجه سۆرن سوْیوق هاوا اۆزوندن خلیج دوْنموشدور.
- ۱۹۱۷ - اینگیلیس اوْردوسو عوْثمانلی دؤولتی‌نین تابعیّتینده اوْلان قۆدس شهرینی ایشغال ائدیب.
- ۱۹۳۱ - ایسپانیادا ایکینجی جۆمهوریت یارادیلیب.
- ۱۹۴۱ - چین٬ ژاپون٬ آلمان و ایتالیا آنلاشما ایمضالاییب.
- ۱۹۵۰ - هری گولد اتوم بوْمباسی‌نین سیرلرینی شوروی‌یه وئردیگی اۆچون ۳۰ ایل بوْیونجا آزادلیقدان محروم ائدیلیب.
- ۱۹۶۱ - تانزانیا باغیمسیزلیق قازانیب.
- ۱۹۹۲ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی سومالی‌ده صۆلح‌مراملی عملیاتلارا باشلاییب.
- ۱۹۹۲ - اینگیلیس شاهزاده‌سی چارلز و شاهزاده دیانا آیریلدیقلارینی آچیقلاییبلار.
- ۱۹۹۶ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی عیراق اهالیسینه نفت یئرینه ارزاق وئرمک حاقّیندا قطعنامه قبول ائدیب.
- ۱۹۹۸ - آرکئولوژلار گۆنئی آفریقادا یاشی اۆچ میلیون ایلدن چوْخ اوْلان ایلک (بۆتؤو) اینسان ایسکلتی‌نین تاپیلدیغینی بیلدیریبلر.
- ۱۰ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۰ دسامبر
- ۱۸۱۷ - میسی‌سیپی٬ آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین ۲۰-جی ایالتی اوْلاراق بیرلیگه قاتیلیب.
- ۱۸۴۸ - اۆچونجو ناپلئون فرانسه‌ده تخته چیخیب.
- ۱۸۹۸ - ایسپانیا-آمریکا ساواشی سوْنراسی کوبا ایسپانیادان باغیمسیزلیق قازانیب.
- ۱۹۰۱ - ایلک دفعه نوبل جاییزه‌لری تقدیم ائدیلیب. نوبلین وصیّتینه گؤره٬ بۇ جاییزه علم آداملاریندان یالنیز ریاضیاتچیلارا وئریلمه‌ییر.
- ۱۹۴۴ - شوروی و فرانسه آراسیندا قارشیلیقلی کؤمک و امکداشلیق حاقّیندا آنلاشما ایمضالانیب.
- ۱۹۴۸ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی باش اسمبلیاسی «اینسان حۆقوقلاری بیاننامه‌سی»نی قبول ائدیب.
- ۱۹۵۸ - موسکودا محمد فضولی‌نین ۴۰۰ ایللیگی کئچیریلیب.
- ۱۹۶۴ - مارتین لوتر کینگ نوبل باریش جاییزه‌سینی آلیب.
- ۱۹۹۶ - گۆنئی آفریقا جۆمهوریتی یئنی آنایاسا قبول ائدیب و بۇنونلا دا آپارتاید رژیمی باشا چاتیب.
- ۱۹۸۸ - تۆرکیهده ایلک قاراجیگر نقلی عملیاتی ائدیلدی.
- ۱۱ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۱ دسامبر
- ۱۹۰۱ - بیرلشمیش کراللیق‌دا تاریخده ایلک دفعه اوْلاراق پینگ‌پونگ مۆسابیقه‌سی کئچیریلدی.
- ۱۹۲۳ - آتاتۆرکون تایمز قزئتینده٬ «میلّی حاکیمیّت اساسینا دایانان و بالاخص جۆمهوریت ایداره‌سینه مالیک تاپیلان مملکتلرده سیاسی حزب‌لرین مؤوجودیتی واجیب‌دیر. تۆرکیه جۆمهوریتینده ده بیربیرینه نظارت ائدن حزب‌لرین دوْغاجاغینا شۆبهه یوْخدور» شکلینده سؤزو یاییملاندی.
- ۱۹۴۱ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آلمان و ایتالیایا قارشی ساواش اعلان ائتدی
- ۱۹۴۶ - یونیسف قۇرولدو.
- ۱۹۴۹ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی فلسطین مۆهاجیرلری‌نین دوْغما توْرپاقلارینا قاییتما حۆقۇقونو تانیدی.
- ۱۹۷۷ - تۆرکیهده یئرل سئچیملر ائدیلدی. جۆمهۇریت خالق حزبی سئچیملردن بیرینجی حزب اوْلاراق چیخدی.
- ۱۹۹۴ - روس قوْشونو چئچئنیستانا گیردی. بیرینجی چئچئنیستان ساواشی باشلاندی.
- ۱۹۹۷ - آتموسفره بۇراخیلان گازلاری‌نین آزالدیلماسینا داییر کیوتو پروتکولو ایمضالاندی.
- ۲۰۰۱ - چین رسمی اوْلاراق عۆمۇم‌دۆنیا تیجارت تشکیلاتینا قاتیلدی.
- ۱۲ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۲ دسامبر
- ۶۲۷ - نئینوا دؤیوشونده بیزانس ایمپیراتورو ایکینجی ایراکلیوس ساسانی شاهی خسرو پرویزه غالیب گلمیشدیر.
- ۱۰۹۶ - مرمره دنیزی ساحیلینده بیرینجی صلیب یۆروشونون اساس دؤیوشو باش وئرمیشدیر.
- ۱۵۷۴ - عوْثمانلی سولطانی ایکینجی سلیمان تخته چیخمیشدیر.
- ۱۶۴۲ - ایسپانیا و بؤیوک بریتانیا آراسیندا ساواش باشلامیشدیر.
- ۱۸۳۰ - عوْثمانلی ایمپیراتورلوغو صربیستان باغیمسیزلیغینی تانیمیشدیر.
- ۱۹۱۱ - هیندوستان باش‌شهری کلکۆته‌دن دهلی‌یه کؤچورولموشدور.
- ۱۹۲۵ - رضا پهلوی ایران تختینه چیخمیشدیر.
- ۱۹۳۹ - شوروی-فنلاند ساواشی دؤورونده باش وئرمیش تولوایاروی دؤیوشونده فنلاند غالیب گلمیشدیر.
- ۱۹۴۵ - گۆنئی آذربایجان میلّی حؤکومتی قۇرولموشدور.
- ۱۹۴۹ - تۆرکیه پارلمانی اوروپا شوراسینا عۆضو اوْلماغا سس وئرمیشدیر.
- ۱۹۷۹ - رودزیا آدینی دییشدیره‌رک زیمباوه آدلاندیریلمیشدیر.
- ۱۳ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۳ دسامبر
- ۱۸۰۸ - ناپلئون مادرید شهرینی تۇتموشدور.
- ۱۸۹۷ - روس اوْردوسو پورت-آرتورو ایشغال ائتمیشدیر.
- ۱۹۶۳ - معمر قذافی‌نین حاکیمیّتی اله آلماسیندان سوْنرا٬ بریتانیا قوْشونو لیبی‌دن گئتمیشدیر.
- ۱۹۷۴ - مالتا جۆمهۇریتی اعلان ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۸۳ - تۇرقوت اؤزال تۆرکیه‌نین ۴۵-جی حؤکومتینی قۇرموشدور.
- ۱۹۹۶ - کوفی عنان بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی باش کاتیبی سئچیلمیشدیر.
- ۲۰۰۰ - جورج بوش آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین ۴۳-جۆ جومهور باشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۲۰۰۳ - صدام حسین گیزلندیگی تکریت شهرینده تۇتولموشدور.
- ۱۴ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۴ دسامبر
- ۱۸۲۵ - روسیه‌ده دسامبریستلر عۆصیانی باش وئرمیشدیر.
- ۱۹۰۰ - آلمانلی فیزیک عالیمی ماکس پلانک کوانت نظریه‌سینی آچیقلامیشدیر.
- ۱۹۱۱ - نوروژ سیّاحی آموندسن گۆنئی قۆطبونه چاتان ایلک اینسان کیمی تاریخه دۆشوب.
- ۱۹۱۵ - رشید بهبودوف آذربایجان موغنّیسی و آکتورو دوْغموشدور.
- ۱۹۲۷ - چینده چای کای-شِک قووّتلری کانتون‌داکی کومونیست آیاقلانمانی باسدیردی.
- ۱۹۳۹ - فنلاندا قارشی نیظامی هۆجۇما گؤره شوروی میلّتلر تشکیلاتیندان خاریج ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۹۵ - دِستون باریشی‌نین ایمضالاماسی ایله یوگوسلاوی ساواشینا سوْن قوْیولموشدور.
- ۲۰۰۸ - دۆنیادا ان هۆندور گئت-گل کؤرپوسو - ویادوک میونون آچیلیشی اوْلموشدور.
- ۱۵ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۵ دسامبر
- ۵۳۰ - ایمپراتور يۇستینیانین امریله روم حۆقوق سیستمی ۶-جی عصرین طلبه‌لرینه اۇيغونلاشدیریلیب.
- ۱۰۵۵ - سلجوق حؤکمداری توْغرول بَي بغدادی فتح ائدیب.
- ۱۲۵۶ - هولاکو خان قوْشونلاری الاموت قالاسینی يئرله يئکسان ائدیب.
- ۱۸۰۶ - ناپوْلِوْنون اوْردوسو وارشاوانی تۇتوب.
- ۱۹۱۷ - موْلداوی خالق جومهوریسی اعلان ائدیلیب .
- ۱۹۸۹ - رۇمانیده کومونیست حیزبینین حاکمیتینه قارشی چێخیشلار باشلايیب
- ۱۹۹۰ - قیرقیزیستان مۆستقیللیگینی اعلان ائدیب.
- ۲۰۰۰ - چِرنوْبیل اتمی نیروگاهینین سوْنونجو - ۳-جو بولوکونون ایشی داياندیریلیب. بۇنونلا دا، نیروگاهین فعالیتینه سوْن قوْيولوب.
- ۱۶ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۶ دسامبر
- ۱۶۳۱ - وِزووی یانارداغی‌نین پۆسکورمه‌سی نتیجه‌سینده ۴۰۰۰ نفر هلاک اوْلموشدور.
- ۱۷۷۳ - بوْستوْن چاي قوْناقلیغی - آمریکا مۆستملکه‌چیلری چاي وئرگیسینه اعتراض علامتی اوْلاراق، اینگیلیس گمیلرینه هۆجوم ائده‌رک ۳۰۰-دن چوْخ چاي قۇتوسونو دنیزه تؤکموشدور.
- ۱۸۹۹ - میلان فۇتبال کولوبو يارادیلمیشدیر.
- ۱۹۲۰ - ۸.۵ بال گۆجونده زلزله چینین قانسو ايالتینده ۱۸۰۰۰۰ اینسانین اؤلومونه سبب اوْلموشدور.
- ۱۹۴۸ - کامبوْج مۆستقیللیک الده ائتمیشدیر.
- ۱۹۴۹ - احمد سۇکارنوْ اندوْنزینێن ایلک جومهورب باشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۵۹ - بلژیک کوْنقوْيا مۆستقیللیک وئرمیشدیر.
- ۱۹۷۱ - هیندوستان اوْردوسو شرقی پاکیستانین باشکندی دککه شهرینی ایشغال ائتمیش، پاکیستان حربی قۆووه‌لری تسلیم اوْلدوقدان سوْنرا آتشبس اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۷۱ - بنقلادش مۆستقیللیک الده ائتمیشدیر.
- ۱۹۷۸ - چین خالق جومهوریسی و آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آراسیندا دیپلوْماتیک علاقهلر قۇرولموشدور.
- ۱۹۹۰ - ژان-برتراند آریستید هایتینین دموْکراتیک يوْللا حاکمیته گلن ایلک جومهور باشقانی اوْلموشدور.
- ۱۹۹۱ - قازاقیستان مۆستقیللیگینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۹۳ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینده اینسانین ژنتیک خریته‌سی حاضیرلانمیشدیر.
- ۱۹۹۸ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و بؤيوک بریتانيا عراقدا "صحرا تۆلکوسو" آدلی حربی عملیات کئچیره‌رک اؤلکه‌نین بعضی حربی مکانلارین هاوادان بوْمبالامیشلار.
- ۲۰۰۵ - تۆرک يازیچیسی اوْرخان پاموک "تۆرک شخصیتینی تحقیر ائتدیگینه گؤره" محکمه‌‌يه وئریلمیشدیر.
- ۱۷ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۷ دسامبر
- ۱۷۹۳ - ناپلئون بوناپارت ایلک حربی اۇغورونو اینگیلیس طرفیندن آلینمیش تالونو تۇتماقلا قازانمیشدیر و بۇ ظفرینه گؤره بریگارد جنرالی اوْلموشدور.
- ۱۹۰۳ - تاریخده ایلک طیاره هاوایا قالخمیشدیر.
- ۱۹۲۵ - شوروی و تۆرکیه آراسیندا طرفسیزلیک آنلاشماسی ایمضالانمیشدیر.
- ۱۹۴۶ - پهلوی حؤکومتی گۆنئی آذربایجان میلّی حؤکومتینی ییخاراق تۆرکجه کیتابلاری یاندیرمیشدیر.
- ۱۹۸۹ - برزیلده ۲۵ ایللیک آرادان سوْنرا ایلک سئچکیلر کئچیریلمیشدیر.
- ۲۰۰۴ - اوروپا بیرلیگی تۆرکیه ایله مۆذاکیره‌لره باشلاماغا قرار آلمیشدیر.
- ۲۰۰۸ - تایم قزئتی آمریکا جۆمهۇرباشقانی باراک اوبامانی «ایلین آدامی» اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۸ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۸ دسامبر
- ۱۴۱۲ - قاراقوْیونلو حؤکمداری قارا یوسف کۆر چایی ساحیلینده‌کی دؤیوشده شیروانشاه بیرینجی ایبراهیم و اوْنون مۆتّفیقلرینی مغلوب ائتمیشدیر.
- ۱۹۰۳ - پاناما کانالی داییمی اوْلاراق آمریکا بیرلشمیش ایالتلری نظارتی آلتینا کئچمیشدیر.
- ۱۹۱۰ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری کونگره‌سی ساوادسیز مۆهاجیرلرین اؤلکه‌یه گلمه‌سینی قاداغان ائدیر.
- ۱۹۱۷ - تۆرکیه و شوروی آراسیندا ارزینجان آنلاشماسی ایمضالانمیشدیر.
- ۱۹۴۰ - هیتلر شوروی‌یه هۆجوم باره‌ده «بارباروس طرحی»نی تصدیق ائتمیشدیر.
- ۱۹۵۳ - ایلک رنگلی تلویزیون یاییمی گئرچکلشمیشدیر.
- ۱۹۵۶ - ژاپون بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتینا قاتیلمیشدیر.
- ۱۹۶۹ - بؤیوک بریتانیادا اؤلوم حؤکمو لغو ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۷۰ - کاتولیک کیلیسه‌نین مۆقاویمتینه باخمایاراق٬ ایتالیا حؤکومتی بوْشانمایا ایجازه وئرن قانونو قبول ائتمیشدیر.
- ۱۸۷۸ - یوسیف ایستالین (شکیلده‌کی)، گۆرجو-روس مارشال و سیاستچیسی، شوروینین ۴-جو باش وزیری (او. ۱۹۵۳)
- ۱۹ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۱۹ دسامبر
- ۱۷۹۳ - فرانسه حؤکومتی پۇلسوز ایجباری ابیتیدایی تحصیله گؤره قرار وئرمیشدیر.
- ۱۸۰۵ - ناپلئون بوناپارتین باشچیلیق ائتدیگی فرانسه اوْردوسو وارشایا گیرمیشدیر.
- ۱۸۴۲ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری هاوایی‌نین باغیمسیزلیغینی تانیمیشدیر.
- ۱۹۱۹ - آتاتۆرک و هئیأت-تمثیلیّه٬ سیواسدان آنکارایا یوْلا دۆشموشدور.
- ۱۹۲۰ - تۆرکیه قۇرتولوش ساواشینی دستکله‌ین آنتالیادا آنادوْلو قزئتی یایینلانمایا باشلامیشدیر.
- ۱۹۳۴ - ایسپانیا حؤکومتی کاتالونیانین موختاریّت حۆقۇقونو لغو ائتمیشدیر.
- ۱۹۴۱ - هیتلر آلمان اوْردوسونا کوْماندان‌لیغی اله آلمیشدیر.
- ۱۹۶۵ - شارل دو قول تکرار فرانسه جومهورباشقانی سئچیلمیشدیر.
- ۱۹۹۲ - سومالی‌ده «اومود عملیاتی» باشلانمیشدیر.
- ۲۰۰۳ - لیبی لیدری معمر قذافی اؤلکه‌سی‌نین اتوم و شیمیایی سیلاح الده ائتمک آماجیندان ال چکدیگینی سؤیله‌میشدیر.
- ۲۰۰۵ - ۱۹ فرانسهلی تاریخچی اۇیدورما «ائرمنی سوْی‌قیریمی»نی تانیان قانونا اعتیراض ائتمیشدیر.
- ۲۰۰۸ - ایغدیردا «ائرمنیلر تۆرک میلّتیندن عۆذر ایسته‌سینلر» آدلی اینترنت کمپئینی باشلامیشدیر.
- ۲۰ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۰ دسامبر
- ۱۶۹۹ - بیرینجی پتر روسیه‌ده یئنی ایلین ۱ سپتامبردا دئییل٬ ۱ ژانویه‌ده قئید ائدیلمه‌سی باره‌ده فرمان وئرمیشدیر.
- ۱۸۰۳ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری لوئیزیانا ایالتینی فرانسه‌دن آلمیشدیر.
- ۱۸۷۹ - توماس ادیسون نئون لامپاسینی تقدیم ائتمیشدیر.
- ۱۹۱۲ - لندن‌ده تۆرکیه و بالکان دؤولتلری آراسیندا باریش کونفرانسی کئچیریلمیشدیر.
- ۱۹۱۵ - سوْن آنزاک و اینگیلیس بیرلیکلری ده چاناق‌قالادان گئری چکیلمیشدیرلر.
- ۱۹۱۵ - مصطفی کمال پاشانین باشچیلیق ائتدیگی عوْثمانلی اوْردوسو آری‌بۇرنو ظفرینی قازانمیشدیر.
- ۱۹۱۷ - روسیه و آلمان آراسیندا باریش دانیشیقلاری باشلامیشدیر.
- ۱۹۲۲ - شوروی سوسیالیست جومهوریتی ایتّیفاقی آدی آلتیندا ۱۴ دؤولت بیرلشمیشدیر.
- ۱۹۲۴ - هیتلر حبسدن قۇرتولموشدور.
- ۱۹۵۵ - سۇدان باغیمسیزلیق اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۵۷ - اوروپا اتومی انرژی آژانسی قۇرولموشدور.
- ۱۹۶۳ - برلین دیوارینداکی بۇراخیلیش منطقه‌لری ۱ گۆنلوگه آچیلمیشدیر.
- ۱۹۹۰ - شوروی خاریجی ایشلر ناظیری گؤزلنیلمه‌دن استعفا وئرمیشدیر.
- ۱۹۹۵ - بیرلشمیش میلّتلر تشکیلاتی بوسنی-هرزقویین‌دا وضعیّته نظارتی ناتویا تاپیشیرمیشدیر.
- ۲۱ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۱ دسامبر
- ۱۸۹۱ - ایلک بسکیتبال اوْیونو کئچیریلدی.
- ۱۹۲۵ - شوروی مرکزی رهبرلیگی‌نین قراری ایله ناخجیوان موختار جومهوریتینین ال‌دره، لئهواز، آستاروز، نۆودی و آیری یاشاییش یئرلری ائرمنیستان شوروی جومهوریتینه قاتیلمیشدیر و بۇ توْرپاقلاری ییغان مئهری بؤلگه‌سی یارادیلمیشدیر.
- ۱۹۳۷ - ایلک اۇزون، سسلی و بوْیالی جیزگی فیلمی، والت دیزنی‌نین «پامبیق شاهزاده و یئددی جۆجه»نین قالاسی کئچیریلدی.
- ۱۹۵۸ - شارل دو قول (شکیلده‌کی) فرانسه‌نین ایلک جومهور باشقانی سئچیلدی.
- ۱۹۴۸ - ایرلند باغیمسیزلیغینی اعلان ائتدی.
- ۱۹۶۳ - قانلی نوبل بایرامی: قیبریس تۆرکلرینه قارشی سیلاحلی هۆجۇملار باشلاندی.
- ۱۹۶۴ - اینگیلیس پارلمانی اؤلوم جزاسینی لغو ائتدی.
- ۱۹۷۲ - شرقی برلین‌ده ایکی آلمان آراسیندا آنلاشما ایمضالاندی.
- ۱۹۷۹ - شوروی افغانیستانی تۇتدو.
- ۱۹۸۷ - تۆرکیهده ایکینجی تورقوت اؤزال حؤکومتی قۇرولدو.
- ۱۹۸۹ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری پانامانی تۇتدو.
- ۱۹۹۱ - روسیه، بلاروس، اوکراین، قازاخیستان، مولداوی، آذربایجان، ائرمنیستان، اؤزبکیستان، تاجیکیستان، تۆرکمنیستان و قیرغیزیستان رهبرلری، بیر آرایا گله‌رک شوروی ایتّیفاقینا سوْن قوْیولدوغونو و باغیمسیز دؤولتلر بیرلیگینی یارادیلدیغینی آچیقلادیلار.
- ۱۹۹۵ - بیت‌اللحم شهری‌نین ایداره‌سی ایسراییلدن فیلیسطینه کئچدی.
- ۲۲ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۲ دسامبر
- ۱۴۵۳ - ایستانبول اونیورسیته‌سی قۇرولدو.
- ۱۸۹۵ - لومیئر قارداشلاری ایلک فیلمی گؤستریشه قوْیدولار.
- ۱۹۱۴ - انور پاشانین باشچیلیغی آلتینداکی عوْثمانلی اوْردوسو ساری‌قامیش عملیاتینا باشلادی.
- ۱۹۳۲ - ماهاتما قاندی آزادلیغا چیخدی.
- ۱۹۴۱ - هیتلر «قافقاز مۆسلمان لژیونو»نو یاراتماق باره‌ده گؤستریش وئردی.
- ۱۹۹۳ - گۆنئی آفریقا جومهوریسی پارلمانی آپارتاید رژیمینی رسماً لغو ائتدی.
- ۲۰۰۱ - افغانیستاندا حامد کرزایین رهبرلیگی ایله مۆوقّتی حؤکومت قۇرولدو.
- ۲۳ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۳ دسامبر
- ۱۸۷۶ - عوْثمانلی سولطانی عبدالحمید «بیرینجی مشروطیّت»ی اعلان ائتدی.
- ۱۹۰۰ - کانادالی رِجینالد اوبری سسین ایلک دفعه اوْلاراق بیر کیلومِتیر آرادا سیمسیز اؤتورولمه‌سینی باجاردی.
- ۱۹۰۴ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری احتیاطلار سیستمی یارادیلدی.
- ۱۹۳۰ - تۆرکیه و یۇنان آراسیندا اراضی مۆبادیله‌سی اوْلدو.
- ۱۹۴۷ - ایلک ترانزیستور تقدیم ائدیلدی.
- ۱۹۴۷ - شوروی ناظیرلر شوراسی «ائرمنیستان شوروی جومهوریتیندن کوْلخوْزچۇلارین و باشقا آذربایجانلی اهالی‌نین آذربایجان شوروی جومهوریتینین کۆر-آراز اوْوالیغینا کؤچورولمه‌سی ایله ایلگیلی تدبیرلر حاقّیندا» ۷۵۴ سایلی قرار قبول ائتدی.
- ۱۹۷۵ - آمریکا بیرلشمیش ایالتلری کونقره‌سی مِتریک سیستمینی رسمی‌لشدیرسه ده٬ بۇ سیستم اؤلکه‌ده هئچ زامان ایستیفاده اوْلونماییب.
- ۱۹۷۹ - شوروی اوْردو حیصّه‌لری افغانیستانا گیردی.
- ۱۹۹۴ - قاقائوز تۆرکلرینه موْلداوی‌نین ترکیبینده مۇختاریّت وئریلدی.
- ۲۴ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۴ دسامبر
- ۱۱۴۴ - موصول آتابگی عمادالدین زنگی اۇرفانی تۇتاراق اورفا کوْنتلوغونا سوْن وئرمیشدیر.
- ۱۶۳۸ - عوْثمانلی دؤولتی بغدادی اله کئچیرمیشدیر.
- ۱۷۹۰ - رۇس قوْشونو ایزماییل قالاسینی تۆرکلردن آلمیشدیر.
- ۱۸۲۵ - روْس تزاری بیرینجی نیکولاری تخته چیخمیشدیر.
- ۱۹۲۴ - آلبانی جومهوریسی یارادیلمیشدیر.
- ۱۹۴۳ - شوروی قوْشونلاری اوکراین‌دا آلمان-فاشیست قوْشونلارینا قارشی عکس حمله‌یه کئچمیشدیر.
- ۱۹۵۱ - لیبی ایتالیادان باغیمسیزلیغینی اعلان ائتمیشدیر.
- ۱۹۶۳ - ت.ر.ت قانونو قبول ائدیلمیشدیر.
- ۱۹۶۶ - شوروینین «لونا ۱۳» فضایی گمیسی آی اۆزونه اۇغورلو ائنیش ائتمیشدیر.
- ۱۹۹۴ - جومهوریت خالق حزبی و سوسیال دموکراتیک خالقچی حزبی بیرلشمه قراری آلدی.
- ۲۵ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۵ دسامبر
- ۳۳۶ - تاریخده ایلک سفر روم‌دا «یئنی ایل» قئید ائدیلدی.
- ۸۰۰ - فرانک حؤکمداری بؤیوک کارل تخته چیخدی.
- ۱۷۹۹ - یئنی آنایاسایا گؤره ناپلئون بوناپارت اوْن ایل مۆدّتینه مۆطلق حاکیمیّته مالیک ایلک کونسول سئچیلدی.
- ۱۹۱۸ - جنرال صمد بی مهمانداروف حربی ناظیر٬ جنرال علی‌آغا شیخلینسکی ایسه ناظیر مۆعاوینی تعیین ائدیلدیلر.
- ۱۹۲۰ - فرانسه کومونیست حزبی قۇرولدو.
- ۱۹۲۵ - بین‌الخلق تقویم و ساعات قبول ائدیلدی.
- ۱۹۸۸ - ائرمنیستاندان ۲۵۰ میندن چوْخ تۆرکون ائشیگه اؤتورولمه‌سی باشا چاتدیریلدی.
- ۱۹۸۹ - رومانیده دؤولت باشچیسی نیکولا چواشِسکو آروادی ایله بیرگه گۆلـله‌لندی.
- ۱۹۹۱ - شوروینین ایلک و سوْن جومهور باشقانی میخاییل قورباچوف ایستعفا وئردی. ایستعفانین ائرته‌سی گۆنو شوروی ده دۆشدو.
- ۱۹۹۱ - «لاتین قرافیکالی آذربایجان الیفباسینین برپا ائدیلمه‌سی حاقّیندا» قانون کئچیریلدی.
- ۱۹۹۱ - ایران٬ آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و ایسراییل آذربایجان باغیمسیزلیغینی تانیدی.
- ۲۶ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۶ دسامبر
- ۱۸۶۵ - آمریکالی جئیمز ناسون سۆزمه قهوه ماشینینی ثبت ائتدیردی.
- ۱۸۹۸ - ماری و پیئر کوری٬ رادیونو کشف ائتدیک‌لرینی بللی ائتدیلر. کوری‌لر٬ ۱۹۰۳-ده بۇنا گؤره نوبل فیزیک اؤدولونو آلدیلار.
- ۱۹۲۵ - تۆرکیه بؤیوک میلّت مجلیسی٬ اۇلوسلارآراسی ساعات و تقویمین ایشلنمه‌سینی قبول ائتدی.
- ۱۹۳۳ - اف‌ام رادیو ثبت اوْلوندو.
- ۱۹۷۵ - شوروی بیرلیگی٬ دۆنیانین ایلک سوپرسونیک داشیما اۇچاغی اوْلان توپولوف تو-۱۴۴-ۆ ایشلتمه‌یه باشلادی.
- ۱۹۸۶ - دۆنیانین نۆفۇسو ۵ میلیاردا چاتدی.
- ۲۰۰۳ - بم شهرینده ۶.۶ بؤیوکلوگونده زلزله باش وئردی.
- ۲۰۰۴ - هیند اوقیانوسو دابانیندا (قۇزئی اندونزی یاخینلاریندا) ۹.۷ بؤیوکلوگونده زلزله باش وئره‌رک سونامی یاراندی. بۇ سونامی ۱۳ اؤلکه‌ده ۲۰۰٫۰۰۰-دن چوْخ آدامین اؤلومونه و یا ایتیلمه‌سینه سبب اوْلدو.
- ۲۷ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۷ دسامبر
- ۵۳۷ - آیاصوفیانین یئنیدن اینشاسی٬ بیزانس ایمپیراتورو بیرینجی ژوستینیانوسون شخصی گؤزدیمینده تاماملاندی. ایکینجی تئودوسیوس زامانیندا تیکیلن آیاصوفیا ۵۳۲ ایلینده باش وئرن نیکا آیاقلانماسی سیراسیندا یانمیشدی.
- ۱۸۳۱ - چارلز داروینین ایچینده اوْلدوغو بیگل آدلی کشف گمیسی یوْلا دۆشدو.
- ۱۸۴۵ - اتر ایلک دفعه جورجیادا دوْغوم حکیملیگینده ایشلندی.
- ۱۹۰۱ - ژاپونلو کیمیاچی تاکامیکه و آمریکالی فیزیکچی آدل آدیرنالین هوْرمونونو تاپدیلار.
- ۱۹۰۷ - پاریسده ایکینجی ژؤن تۆرک کونقره‌سی کئچیریلدی. سوْنوج بیلدیرگه‌سینده سولطان عبدالحمید ایداره‌سی نقد اوْلوندو.
- ۱۹۱۹ - سامسوندا باشلاتدیگی قۇرتولوش مۆجادیله‌سی‌نین آردیندان ارزروم و سیواس کونقره‌لرینی حاضیرلایان مصطفی کمال پاشا٬ هئیأت-تمثیلیه عۆضولرییله سیواسدان آنکارایا گلدی.
- ۱۹۲۱ - تۆرکیه مرسینین تارسوس ایلچه‌سی‌نی فرانسه ایشغالیندان قۇرتاردی.
- ۱۹۴۵ - ۱۸ دؤولتین موافیقتی ایله دۆنیا بانکی قۇرولدو.
- ۱۹۴۹ - ۳۰۰ ایل سۆرن هولند ایستعماریندان سوْنرا٬ اندونزی باغیمسیزلیق قازاندی.
- ۱۹۴۹ - تۆرکیه-آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آراسیندا کۆلتور آنلاشماسی ایمضالاندی.
- ۱۹۶۸ - آسیا ایلک اینسانلی فضا اۇچوشونو گئرچک‌لشدیرن آپولو ۸ یئره دؤندو.
- ۱۹۷۸ - ایسپانیادا ۴۰ ایل سۆرن دیکتاتورلوق رژیمینین آردیندان دموکراسی گئچدی.
- ۱۹۷۹ - شوروی اؤزل بیر بیرلیگی‌نین کابول هاواآلانینی اله کئچیرمه‌سی‌نین آردیندان٬ کابول‌داکی افغان حؤکومتی ییخیلدی.
- ۲۸ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۸ دسامبر
- ۱۶۱۲ - قالیله نِپتون سیاره‌سینی کشف ائدیب، لاکین اوْنون اۇلدوز اوْلدوغونو ظن ائدیب.
- ۱۳۰۸ - هانازوْنونون باشچیلیغی آلتیندا ژاپون ایمپیراطورلوغو قۇرولوب.
- ۱۸۳۶ - ایسپانیا مکزیکین مۆستقیللیگینی تانیيیب.
- ۱۸۴۶ - آيوْوا آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین ۲۹-جۇ ایالتی اوْلوب.
- ۱۹۰۸ - سیسیلده زلزله ۷۸۰۰۰ اینسانین حیاتینا سوْن قوْيوب.
- ۱۹۱۷ - بریتانيادا قادینلارا سئچکی حۆقوقو وئریلیب.
- ۱۹۴۲ - ژاپون حربی هاوا قۆووه‌لری کلکوتته‌نی بوْمباردمان ائدیب
- ۱۹۶۰ - تۆرک يازیچی رشاد نۇری گۆنته‌کی‌نین اؤلوموندن ۴ ایل سوْنرا اوْنون "سوْن سێغیناجاق" روْمانی تاپیلیب.
- ۱۹۶۸ - ایسرائیل خۆصوصی تعییناتلیلاری بيروت فرودگاهیندا ۱۴ مۆلکی طیاره‌نی محو ائدیب.
- ۱۹۹۱ - تۆرکيه‌ده ایلک کۆرد دیللی قزئت "روْژنامئ" نشره باشلايیب.
- ۱۹۹۷ - آنکارا متروْسو ایستیفاده‌يه وئریلیب.
- ۱۹۹۹ - صفرموراد نيازوْو (تۆرکمنباشی) اؤزونو عؤمورلوک جومهورباشقانی اعلان ائدیب.
- ۲۰۰۷ - نپال دموْکراتیک فدرال جومهوریسینه چئوریلیب.
- ۲۹ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۲۹ دسامبر
- ۱۷۹۱ - یاسک باریشینا گؤره قیریم روسیه‌نین ترکیبینه قاتیلدی.
- ۱۸۴۵ - تگزاس آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین ۲۸-جی ایالتی اوْلدو.
- ۱۹۴۱ - NBC تۆرکجه رادیو یایینا باشلادی.
- ۱۹۸۴ - هیندوستان‌دا اؤلدورولن باش‌باخان ایندیرا قاندی‌نین یئرینه اوْغلو راجیو قاندی کئچدی.
- ۱۹۹۱ - آذربایجان جومهوریتینین دؤولت باغیمسیزلیغی مسأله‌سی اۆزره رفراندوم کئچیریلدی.
- ۱۹۹۲ - کۆلتور و صنعت بؤیوک اؤدولو٬ یازار یاشار کمالا وئریلدی.
- ۱۹۹۶ - قوواتمالادا ۳۶ ایل سۆرن ساواش باشا چاتدی.
- ۳۰ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۳۰ دسامبر
- ۵۳۳ - روْم ایمپراطورلوغوندا "یۇستینیان قانونلاری" قۆووه‌یه مینیب.
- ۱۸۸۰ - جنوبی آفریقا "ترانسوال" جومهوریسی یارانیب.
- ۱۹۰۳ - شیکاقوْ تئاتریندا یانغین نتیجه‌سینده ۶۰۰ نفر هلاک اوْلوب.
- ۱۹۱۱ - سۇن یات سئن چینین بیرینجی جومهور باشقانی سئچیلیب.
- ۱۹۱۸ - آلماندا کوْممونیست حیزبی تشکیل ائدیلیب.
- ۱۹۲۲ - شوروی ده ایلک سوْوئتلر قۇرولتایی کئچیریلیب. سوْوئت سوْسیالیست جومهوریلری اتفاقی تاسیس ائدیلیب.
- ۱۹۴۷ - شوروینین دستکله‌دیگی قۆووه‌لر رۇمانیده حاکمیتی اله آلیب.
- ۱۹۷۵ - ماداقاسکار دموْکراتیک جومهوریسی يارانیب.
- ۱۹۸۰ - تۆرکیهده ایللیک توروم ۱۰۶ فایزه چاتیب.
- ۱۹۸۹ - گنجه‌نین تاریخی آدی ایگیرمی عصرده ایکینجی دفعه برپا اوْلونوب.
- ۱۹۹۳ - واتیکانلا ایسرایل آراسیندا دیپلوْماتیک مۆناسیبتلر قۇرولوب.
- ۲۰۰۶ - عراقین کئچمیش جومهور باشقانی صدام حسین سحر ساعت ۵ راده‌لرینده آسیلاراق اعدام ائدیلیب.
- ۳۱ دسامبر
- فایلی دییشدیر - ۳۱ دسامبر
- ۱۶۰۰ - بریتانیا شرقی-هیند کومپانیسی یارادیلدی.
- ۱۶۰۹ - ایستانبولدا٬ سولطان‌محمد جامیعی‌نین تملی آتیلدی. معماری صدفکار محمد آغا اوْلان مسجید ۸ ایلده تاماملاندی.
- ۱۹۴۶ - بؤیوک بریتانیا و فرانسه قوْشونلاری لیواندان چیخدیلار.
- ۱۹۶۳ - رودزیا و نیوزلند فدراسیونو بۇراخیلدی.
- ۱۹۶۸ - سسدن سۆرعتلی تی-۱۴۴ اۇچاغی‌نین ایلک اۇچوشو کئچیریلدی.
- ۱۹۷۷ - تۆرکیهده ایلک دفعه استیضاح‌لا دؤولت دۆشورولدو.
- ۱۹۹۴ - بیرینجی چئچئن ساواشی باشلاندی.
- ۱۹۹۹ - بوریس یئلتسین ایستعفا وئردی. یئرینه ولادیمیر پوتین روسیه فدراسیونو جومهور باشقانی صلاحیّتلری‌نین ایجراچیسی تعیین ائدیلدی.